روستای بردخون کهنه / دیر / بوشهر

سایتها و وبلاگهای روستای بردخون کهنه

شهرستان دیر – استان بوشهر

http://khabar35.blogfa.com

http://bordekhonkohne.igl.ir/

http://miladmah.blogfa.com/

http://mughavemat.com/

khabar-bk.blogfa.com/

جایگاه و موقعیت جغرافیایی بردخون کهنه :

بردخون کهنه یکی از قدیمی ترین روستاهای کشور محسوب می شود که در استان بوشهر، شهرستان دیر و بخش بردخون قرار دارد.

فاصله این روستای تا مر کز استان بوشهر ۱۴۵ کیلو متری می باشد که در جنوب غربی آن واقع شده است.

و در فاصله ی ۵۵ کیلو متری شهرستان دیر و ۴ کیلو متری شهر بردخون واقع شده است.

موقعیت جغرافیایی:

بردخون کهنه در محور مختصات جغرافیایی، در ۲۸ درجه و ۰۳ دقیقه ی عرض شمالی و ۵۱ درجه و ۴۵ دقیقه ی طول شرقی قرار دارد.( ۲۸.۰۳۰۸۴۹° شمالی ۵۱.۴۵۷۸۵۸° شرقی)

آمار و جمعیت روستا :

بردخون کهنه از روستا های متمرکز کشور محسوب می شود که بر اساس آمار جمعیتی سالانه ی دهیاری روستا، در سال ۱۳۹۲ جمعیت آن به ۷۰۰ نفر در قالب (۱۷۰ خانوار )می باشد.

و در سرشماری رسمی سال ۱۳۹۰ کشور، به جمعیت ۶۴۴ نفر و (۱۵۵ خانوار) و در سال ۱۳۸۵ به جمعیت، ۵۷۹ نفر در قالب (۱۱۹خانوار) بوده است.

ساحل روستا :

فاصله روستا تا ساحل دریای نیلگون خلیج همیشه فارس ( خور خان ) ۹ کیلو متر است که این روستا نزدیک ترین مکان در بخش بردخون به جزایر نخیلو، تهمادون، ام الگرام و خان می باشد که جاده ساحل از دل روستا می گذرد.

این جزایر زیستگاه و محل تخم گذاری بسیاری از پرندگان مهاجر دریایی هستند که سالیانه میزبان گردشگران زیادی از سراسر کشور می باشند.

وجه تسمیه بردخون کهنه :

بُرْد + خون + کُهْنِه..  که به تلفظ محلی روستا  (بُرْ خُوْ کوهنه – بُرْ خِنْ کُوَهنه) می گویند.

۱- بُرْد : به معنی لغتی یعنی حاشیه، کنار، نزدیکی تعریف می شود .

۲- خون : این کلمه امکان تلفیق شده از سه کلمه (خنی،خور و خان) است که بعدها با گذشت زمان به کلمه خون تغییر می کند.

« در اینجا به دلیل انتخاب خون به برد اشاره می شود که دلیل صدق بیشتر بر کلمه خنی و خور است»

* دلیل خنی:در زبان عامه ی مردم دشتی، گودال هایی دره مانند که در مصیر رودها قرار داشته و از آب باران پر می شدند که این آبها برای آشامیدن استفاده می شد.

که این دره ها از طرف کوهای احشام کهنه (سجادیه) شروع و جریان آن شهر بردخون نو و  بردخون کهنه و در نهایت به دریا (خور خان) می ریخت. که این گودال ها هم در احشام کهنه و هم در بردخون کهنه وجود داشته است.

* دلیل خور:در لغت به معنی شاخه‌ای (محدوده نیمه بسته آب) از دریا گفته می‌شود که به خشکی داخل شده باشد. خور در حقیقت خلیج کوچک است .

که این روستا در نزدیکی خورهایی از جمله خور معروف استان بوشهر بنام "خان" ( خور خان ) که در دریای نیلگون خلیج همیشه فارس است قرار دارد.

* دلیل خان: که در این مناطق خان های آن زمان می زیستند که زمین ها و روستاها و مناطق همجوار زیر سلطه آنها بوده است.

۳- کُهْنِه : ( کُوَهنه ) – ( kwahne)  را که در باستان به قدمت معنی شده و چون نسبت به روستاهای همجوار قدیمی تر بوده است که این کلمه را نباید به اشتباه ( kahne) به معنی کاهن در باستان اشتباه گرفته شود .

که بنابر منابع شفاهی ( بزرگان روستا و شهر بردخون ): تشکیل بردخون از روستای بردخون کهنه شروع شده است.

و بعد از آن روستای احشام کهنه(سجادیه) و آخرین روستای بردخون نو(شهر بردخون) بوده است.

که به مرور زمان در زبان عامیانه مردم منطقه، اولین بردخون را بردخون کهنه و بردخون جدید را بردخون نو گفته می شود..[بیشتر بدانید]

در چند صده پیش بردخون کهنه دارای گمرک و اولین پاسگاه در این مکان بوده است.

زبان و گویش روستا :

زبان مردم روستا، فارسی اصیل دشتی است که نشأت گرفته از زبان ایرانیان باستان ( قبل از اسلام ) می باشد .

که ارتباط این زبانی را می توان به دیگر شهرهای آریایی ها چون گرگان و سمنان و همدان و همچنین در اشعار بابا طاهر نمونه های آن را مشاهده کرد .

اما این زبان زیبای پارسی چند دهه ای است که به دلیل تجارت بیشتر مردم با عربهای حاشیه نشین خلیج فارس، تدریس و تحصیل طلاب در حوزه های علمیه و مسافرت به عتبات عالیات باعث شد که با زبان عربی تلفیق شود و همینطور با حضور استعمارگران انگلیس در خاک ایران دلیل دیگری است که زبان عربی و انگلیسی با زبان فارسی مردم تلفیق شود؛ که با نمونه ای از کلمه ی زیر می توان به آن پی برد.

گوجه فرنگی : که به لهجه محلی " تماته " تلفظ می شود و کلمه انگلیسی آن tomato می باشد.

لهجه :

در لغات و اصطلاحات محاوره ای بومیان روستا، می توان اصطلاحات و ترکیبات و نوع کاربرد شناسه پیدا کرد که در آن سبک و قالب زبان پهلوی را با گذشت قرنها در محاورات روزمره این روستا هنوز حفظ نموده است .

در هنگام شنیدن لهجه ی زیبای دشتی خصوصا در این روستا ، واج ها و حتی حروف به همدیگر تبدیل می شوند.

به عنوان نمونه همان کلمه ی کُهنه : را " کَوهنه " تلفظ می کنند که در زبان پارسی باستان کوهنک بوده است که در آن ( ک ) تبدیل به ها غیر ملفوظ شده است.

بردخون کهنه یکی از روستاهای ولایت مدار و شهید پرور استان بوشهر می باشد، این خطه تا کنون توانسته است فرزندان زیادی از نظر علمی، مذهبی و اقتصادی تربیت کند و تقدیم به جامعه اسلامی و کشور عزیزمان نماید تا افتخاری برای این دیار باشند.

.

این روستا از سالیان دور و دراز در بین مناطق استان بوشهر با مردمانی نیکو سرشت، پیرو حقیقی مکتب اهلبیت و ائمه اطهار(ع)، دریا دلم، با صفا، خون گرم و مهمان نواز شناخته می شوند؛ که قدمت روستا تا کنون بر اساس مدارک بدست آمده از اسناد امام زاده محمد (ع) روستا حدودا به سال۷۲۸ هجری خورشیدی می رسد که مردم معیشت خود را با دامداری، صیاد ماهی و نخلستان ها می گذراندند.

بردخون کهنه در شمال آن روستای زیارت و کردوان قرار داد و در شرق آن شهر بردخون و روستای شهنیا و آبکش می باشد، و از جنوب به روستاهای ملسخته، گزخون، کالو، اولی شمالی-جنوبی و شهر دیر قرار دارد ؛ و از غرب هم به دریای نیلگون خلیج همیشه فارس منتهی می شود.

فرهنگ و مذهب مردم روستا :

۱ – بومیان روستا مسلمان و پیرو مذهب تشیع می باشند که از نظر فرهنگی و معنویات در بین تمام مناطق همجوار سرآمد می باشند و به نیکی یاد می شوند .

در این باره : آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری( رئیس حوزه علمیه قم و نماینده مردم استان بوشهر در مجلس خبرگان رهبری ) که سال ۱۳۸۸ در مسجد امیر المومنین (ع) بین اهالی روستا حضور داشتند؛ بعد از نماز مغرب و عشاء در سخنرانی خود، مردم بردخون کهنه را چنین یاد کردند: « روستای بردخون کهنه از نظر فرهنگ اسلامی، دوستی با اهلبیت (ع) و ارادت به سادات ؛ دست نخورده و در بین منطقه سرآمد است ».

۲ – خانه تکانی سه روز خانم خانه دار و گردگیری قبل از اعیاد انجام می شود و قبل از عید نوروز ( بهار ) و عید فطر لباس نو خریداری می کنند و به دید و بازدید بزرگتر های خانواده می روند و همچنین مهمان نوازی این مردم همچون سایر مردم استان بوشهر بر سر زبان عموم جاری است.

۳- همینطور عید فطر ، که عید بزرگ مسلمانان بشمار می آید و مانند دیگر بلاد مسلمین چند روز تعطیلی دارند و با آداب و رسوم خاصی پس از یک ماه روزه داری به استقبال آن می روند.

که بعد از اتمام ماه رمضان، مردم برای خواندن  نماز عید فطر با پوشیدن لباسهای نو خود به مرقد مطهر امامزاده محمد ( ع ) بردخون کهنه می آیند و نماز را اقامه می کنند که بعد از اتمام نماز جماعت ، روی یک دیگر را بوسیده و به هم عید را تبریک می گویند؛ بعد از آن دسته جمعی به اتفاق بزرگان روستا و روحانی ، نخست به دیدن خانواده شهدا و بعد عیادت بیماران و بازدید افراد سالخورده ی روستا می روند؛ و با نان شیرین مخصوص عید رمضان که دست پخت مادران روستا است و با دیگر شیرینی جات های کام خود را شیرین می کنند.

چهرهای علمی و مذهبی روستا :

عالم ربانی حجت الاسلام و المسلمین شیخ محمد بحرانی متوفای ۱۳۱۸ که مزار شریف ایشان در کنار امام زاده محمد(ع) می باشد.

و حافظان و مدرسان قرآن کریم نظیر؛ زاهد و عابد مرحوم ابولقاسم رئیسی( ابولقاسم  فیض دشتی زیرودی) متوفای ۱۲۶۹ بزرگ خاندان رئیسی هاست که او را ذاکر و مداح اهلبیت (ع)، شاعری توانا و خطاطی چیره دست یاد می کردند و او در منطقه دشتی زمان خود در بین خاص و عام بلندآوازه بود.

و همچنین مرحومین ملا ابراهم- ملا عبدالله- ملا محمد درویشی- حاج عبدالحسین یوسفی- ماندنی واژ-حاج حبیب الله رئیسی که با تدریس قرآن کریم در مکتب خانه ها شاگردان زیادی را برای منطقه بردخون تربیت کردند.

شهدای روستا در قبل و بعد از انقلاب اسلامی:

شهیدان عبدالله محبوب و حیدر میرزا کمال خالدی که در ۱۲۹۴ شمسی در جریان مبارزاتی و استعمار انگلیس از روستای بردخون کهنه برخواستند و همراه با خالو حسین بردخونی به نیروهای سردار رئیس علی دلواری پیوستند و در جنگ دلوار علیه انگلیسی ها در آنجا به شهادت رسیدند و در همان مکان بخاک سپرده شدند.

سردار شهید پاسدار علی غلامی، شهید پاسدار یحیی درویشی و شهید بسیجی غلامحسین درونپرور که در جنگ تحمیلی هشت سال دفاع مقدس به دستور حضرت امام خمینی (ره) برای دفاع از اسلام و میهن، جان خود را نثار کردند که مزار آنان در گلزار شهدای روستا قرار دارد.

و هچنین جوانان بومی روستای که به دلیل وضعیت مالی خانواده به شهرستان های اطراف هجرت کردند و از شهر خود به فرمان امام خود لبیک گفتند و در جنگ دفاع مقدس رفته و به شهادت رسیدند، شهید علی بحرینی محل دفن گلزار شهدای دیر و شهیدان حر خسروانی و حسین خسروانی که این دو برادر تنی همدیگر هستند که پیگر گلگونشان در گلزار شهدای گناوه دفن شده است.

یادشان گرامی و راهشان پر رهرو باد.

مکان های زیارتی :

امام زاده محمد ابن موسی کاظم (ع):

مکان زیارتی این روستا می توان به بارگاه ملکوتی امام زاده محمد ابن موسی کاظم ( ع ) یا به زبان محاوره ای مردم روستا ( شاهزاده محمد ) اشاره کرد.

افراد زیادی از سراسر کشور برای برآورده شدن حاجات خود به این مکان مقدّس مراجعه می کنند که تا کنون با چندین معجزه آشکار در چند سال اخیر، نظر مردم استان و حتی کشور را به خود جلب کرده است.

این مکان مقدس را می توان یکی از پایگاه فرهنگی و مذهبی فعال در روستا و حتی بخش بردخون بر شمرد؛ که مراسماتی در مناسبت های مختلف سال و  از جمله : روضه خوانی در دهه ی محرم و صفر و ایام فاطمیه، قرائت قرآن و مقابله ها در ماه رمضان، برپایی سفره های اعیاد مختلف از جمله عید نوروز، مجالت ختم اموات و … نام برد.

بر اساس اسناد و املاک امامزاده که در اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان کنگان نگهداری می شود اولین ساختمان امام زاده در سال ۷۲۸ هجری شمسی (۷۵۰ هجری قمری) بنا نهاده شده است .

که این بارگاه ملکوتی دارای گنبد ساروج(سازه ای مخلوط از آهک و خاکستر) به ارتفاع حدود ۱۵ متر بوده است؛ و دارای دو اتاق بوده که یکی سمت شرقی آن مراسمات و عزاداری ابا عبد ا.. الحسین (ع) برگزار می شده و دیگری به سمت جنوب قرار داشته است که به عنوان مسجد از آن استفاده می شد.

که این ساختمان با وجود طول عمری به قدمت حدودا ۵ قرن بعد، بر اثر زلزله ای که در سال ۱۲۷۱ هجری شمسی ( ۱۳۱۰ هجری قمری ) در روستا بردخون کهنه رخ می دهد که ساختمان بکلی تخریب می شود.

که بعد از آن از طریق سنگ و گچ ساختمان بازسازی می شود و در سال ۱۳۷۲ هجری شمسی توسط خیر حاج حسین قنبری بومی روستا که در کویت سکونت دارد آخرین بازسازی گنبد و بارگاه ملکوتی صورت می گیرد.

و اولین ضریح این امام زاده واجب التعظیم در سال۹۷۱ هجری شمسی(۱۰۰۰ هجری قمری) با سازه چوب (آبنوس) از کشور های عربی حاشیه خلیج فارس به وسیله لنج به ساحل روستا آورده می شود که این ضریح با خط زیبا عربی روی آن حکاکی شده است که حال در داخل ضریح جدید قرار دارد.

و ضریح جدید آن در سال ۱۳۸۹ با حظور مسئولین کشور با دست مبارک آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری رئیس حوزه علمیه قم رونمایی شد.و همان ضریح چوبی در داخل ضریح آب طلاء قرار دارد و متولی امامزاده محمد ابن موسی الکاظم (ع) آقای یوسف درویشی می باشد.

امام زاده شاه پیر خیر :

و همچنین آرامگاه امام زاده" شاه پیر خیر" که بعد از زیارت از مکان مقدس؛ از طبیعت اطراف آن لذت برد.

تا هنوز آنچنان مستنداتی از این امام زاده پیدا نشده است اما مردم روستا به آن اعتقاد زیادی دارند و خادم این امام زاده زایر حسن دروار می باشد.

گلزار شهدای هشت سال دفاع مقدس روستا:

این روستا سه شهید هشت سال دفاع مقدس را با نام های شهید پاسدار علی غلامی، شهید پاسدار یحیی درویشی، شهید بسیجی غلامحسین درونپرور را تقدیم انقلام نموده است.

و جانبازانی همچون اسماعیل درویشی(غلام)، سرهنگ پاسدار یوسف درویشی، عقیل سخایی و ابوذر باربرز که با نگاه داشتن و به جای مانده ترکش ها و گلوله ها در بدن خود نشانه ی نبرد حق علیه باطل را برای ما به جای گذاشتند.

اماکن تاریخی :

مهمانسرای بهمنیار :

مهمانسرای خشتی " بهمنیار" که تنها نشانه ی معماری به جای مانده از فرهنگ روستا بردخون کهنه می باشد؛بهمنیار فولادی آخرین کدخداهای روستا بوده است که این بنا در شمال غربی روستا واقع شده است و در این مکان جلسات، مراسمات، قرائت قرآو و دعا در ماه رمضان و روضه خوانی ها و.. برگذار می شد.

چاه های مَنْبیّک :

چاه های مَنْبیّک(منبع کوچک یا کم عمق): که در چند صده پیش به دلیل نبود آب لوله کشی و آب شیرین، مردم ناچار به حفر چاهای برای تامین آب آشامیدنی بودند.

که فقط آب شرب در مسافت ۳ کیلو متری شمال غربی روستا در کنار درخت های کَهور ( کُور ) یافت می شد، که به دلیل بالا بودن سطح آب در این مکان و با حفر یک متر از این چاها مردم منابع آب شیرین خود را از آنجا تأمین می کردند .

که با زحمت فراوان مشک یا بشکه های آبی خود را پر می نمودند و به وسیله حیوانات و با پای پیاده تا محل سکونت خود حمل می کردند؛ که در حال حاظر متأسفانه مورد بی توجهی مسئولین قرار گرفته که باید در آینده نچندان دور شاهد تخریب و از بین رفتن این اثر تاریخی باشیم.

برج مرزبانی ساحل روستا :

برج قدیم مرزبانی کنار ساحل روستا (خور خان) هم می توان نام برد؛ در زمان های قدیم در این خور محل رفت آمد کشتی و لنج ها خارجی و داخلی بوده است که روستا اداره گمرک وجود داشته که کالاهای زیادی رد و بدل می شد و توسط حیوانات بارکشی انجام می گردید؛ که اقتصاد پر رونقی بین مردم حاکم بوده است.

اماکن تفریحی :

ساحل دریای روستا و پارک پرندگان مند:

ساحل زیبای دریای خور خان: که در فاصله ی ۸ کیلومتری جنوب غربی روستا واقع شده است؛ جای مناسبی برای شنا در آب های کم عمق و صید انواع ماهی های از جمله ماهی شیر، سنگ سر، خباد، حلوا، هامور، میگو، سرخو، سویتی، خَکک، سَمَه، زبون گاو و.. به وسیله تور ماهیگیری بپردازند.

که گردشگران می توان به وسیله شناور ها با همکاری صیادان به جزیرهای همچون نخیلو، تهمادون، ام الگرام و خان سفر کنند و از پارک ملی مند در جزایر که پرندگانی چون پرستوهای دریایی، پشت دودی ها، کاکلی ها، سلیم ها، خر چنگ ها، لاک پشت های دریایی و ….که در آن جزایر تخم گذاری می کند به تماشا بپردازند.

و زیست‌ گاه‌ها و حیات وحش منطقه بشمار می آید که بیشترین تنوع جانوری مهره‌دار از ۱۲۰ گونه پرندگان را داراست ، که می توان به چند نوع از آنها چون : خروس کولی دشتی ، بالابان ، هوبره ، بحری و عقاب طلایی از پرندگان بسیار ارزشمند این منطقه نام برد .

و از حیوانات پستاندار نیز می توان به ۱۸ گونه شناسایی شده‌ از جمله آهو (شاخص ترین گونه)، گربه وحشی، گراز، خرگوش، کفتار و روباه شنی، خرگوش، بزمجه دشتی، سوسمار خاردم و… اشاره نمود.

پارک چنگلی کهور:

این پارک جنگلی کَهور ( کُور ) که چاه های مَنْبیّک در آن جا قرار دارد مکان مناسبی برای گردش و بهره بردن از گیاهان خودرو مانند منگگ و کاکل است که می توان یک نهار خوشمزه در دل طبیعت و همراه با خانواده را سپری کرد و خاطره خوبی را بر جای گذاشت.

باغ کُنار:

باغ کُنارهای علی سلیمانی، که در مشرق از مرکز روستا قرار دارد جایی خوبی برای گردش می باشد و می توان از کنارهای خوشمزه آن استفاده کرد.

آب و هوا، پوشش گیاهی و اشتغال مردم روستا :

بردخون کهنه مانند سایر مناطق جنوب ، تابستانی طولانی و گرم و زمستانی کوتاه و کم بارش است اما بهاری بسیار زیبا دارد.

شغل بیشتر مردم این روستا صیادی و کشاورزی و دامداری است؛ اهالی روستا دام هایی چون شتر و گوسفند و بز پرورش می دهند. و از لحاظ کشاورزی به دلیل بی ثباتی بارش باران سبب شده مردم روستا از کاشت گندم، جو و خرما که شغل پیشینه اجدادی آنها بود دوری گزینند و بجای آن به کاشت گوجه فرنگی روی آورند.

که حدود هزار هکتار از زمین های کشاورزی روستا زیر کشت این محصول می باشد و تا بحال این محصول توانسته رتبه خوبی نسبت به دیگر محصولات کشاورزی به خود اختصاص دهد که سالیانه چندین تن از این محصول به داخل و خارج کشور صادر می شود و درآمد پر سودی برای مردم روستا و بخش باشد.

که منابع آب مزارع کشاورزی از طریق چاهها عمیق زیرزمینی در موازات شمال غربی و شمال شرقی روستا تامین می شود و کشاورزن نمونه روستا را می توان حاج عبدالحسین خسروی،علی سلیمانی، عقیل درویشی را نام برد.

گیاه خود رو ( به وسیله باران ):