روش دقیق تعیین درجه بریکس رب انار

در تعریف درجه بریکس (Brix degree) آمده است : درصد وزن مواد جامد موجود در یک محلول به وزن کل محلول را درجه بریکس آن محلول می گویند . بنابراین هرچه درجه بریکس محلولی بیشتر باشد، غلظت مواد جامد در آن محلول بیشتر و مقدار آب محلول کمتر خواهد بود. به تعریف ساده تر ، درجه بریکس یعنی مقدار ماده خشک موجود در صد گرم محلول .
با توجه به تعریف فوق، دقیق ترین روش در تعیین درجه بریکس یک محلول عبارتست از وزن کردن حجم معینی از محلول .
بعنوان مثال اگر ۱۰۰ گرم از یک ماده ای را در آزمایشگاه توسط دستگاه « آون » یا « فور » خشک کردیم و ۷۰ گرم ماده جامد باقیماند ، بریکس آن ماده ۷۰ است .
البته می بایست دقت کرد که اندازه گیری حجم و وزن ، درست ، دقیق و در دمای آزمایشگاه ( دمای ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتیگراد ) صورت گیرد.

دو روش دیگر برای اندازه‌گیری درجه بریکس، روش هیدرومتری و روش رفرکتومتری است.
در کشور ما ایران در حال حاضر برای تعیین درجه بریکس رب انار از دستگاه رفرکتومتر (Refractometer ) استفاده میشود . ولی در دنیا بیشترین استفاده از این دستگاه در کارخانه‌های مشروب سازی و کارخانه‌های قند برای تعیین بریکس محلول قند می‌باشد.
اساس کار رفرکتومتر بر پایه زاویه شکست نور (زاویه انحراف) است هنگامی که پرتو نور از محیطی به محیط دیگر با غلظتی متفاوت وارد می شود، به علت تغییر سرعت عبور، مسیر آن منحرف می شود. این پدیده شکست نور Refraction نامیده می شود. در صورتیکه محیط دوم چگال تر از محیط اول باشد نور به خط عمود نزدیک تر می شود. و در صورتی که غلظت کمتری داشته باشد از خط عمود بر سطح دور می شود.
متاسفانه برخی از تولید کنندگان با افزودن مواد قندی و یا شیره خرما به رب انار باعث خطا در دستگاه رفرکتومتر شده و دستگاه مذکور بریکس رب انار را بسیار بالاتر از میزان واقعی آن نشان می دهد.

مهندس عسکری کارشناس انار