گیلانکشه – طارم – زنجان

سایتها و وبلاگهای روستای گیلانکشه

شهرستان طارم – استان زنجان

http://gilankashe-tarom.blogfa.com

http://gilankeshe.persianblog.ir/

– گیلانکشه در لغت نامه دهخدا :

چیلان کشه .  (اخ) دهی است جزء دهستان طارم بالا بخش سیردان شهرستان زنجان . در ۲۱هزارگزی باختر سیردان و ۶ هزارگزی راه مالرو عمومی در قسمت جنوبی رودخانه ٔ قزل اوزن واقع است . کوهستانی است . ۳۳۶ تن سکنه دارد. از رودخانه ٔ چوبدرچای آبیاری میشود. محصولش غلات  پنبه  انار و زیتون است . (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۲)."

۲- نام گیلانکشه وریشه شناسی آن:

گیلانکشه:درمعنی :شبیه گیلان ؛ مثل گیلان ؛مانند گیلان ( به احتمال زیاد وجه تسمیه بدلیل داشتن درختان زیبای زیتون و همیشه سرسبز بودن گرفته شده است)

۳- نامهای قدیمی:

گیلانکشه: (نامهای قدیم جیلان کشه؛ چیلان کشه،جیلان جیه )در فرهنگ جغرافیایی ایران به زبان انگلیسی نام گیلانکشه این گونه ترجمه شده است :   chilan kasheh که درجستجوی اینترنتی هم به زبان انگلیسی به این نام شناخته می شود.

۴- موقعیت مکانی گیلانکشه:

نام یکی از بزرگترین روستاهای شهرستان طارم استان زنجان می باشد  ،این روستا در شرقی ترین قسمت  شهرستان طارم قرار گرفته وموقعیت مکانی آن به شرح : ازشمال به رود قزل اوزن – ازجنوب قله ۲۴۰۰متری قاجار و رشته کوه قافلان کوه (ابتدای البرز) وروستای پرنگین- ازغرب روستای هندی کندی – واز شرق به روستاهای آلتین کش وهندی زمین طارم سفلی است .

۵- موقعیت جغرافیایی گیلانکشه:

طول جغرافیائی ۴۹ درجه و ۴۰ دقیقه ، عرض جغرافیائی ۳۶ درجه و۴۵ دقیقه ، ارتفاع از سطح دریای آزاد در شمال۴۰۰ متر ودر جنوب ۵۵۰ متر است و موقعیت دشتی وکوهپایه ای است شیب آن از جنوب به سمت شمال  کشیده شده است.

۶- فاصله گیلانکشه با نقاط مرکزی:

فاصله گیلانکشه تا آببر مرکز شهرستان طارم حدود ۳۸ کیلومتر است.فاصله گیلانکشه تا مرکز استان زنجان حدود ۹۰ کیلومتر است.فاصله گیلانکشه تا تهران به از سمت  شمال ومسیر قزوین رشت ۲۹۰ کیلو متر ولی از سمت زنجان۳۶۵ کیلومتر است. کلیه راههای ارتباطی آن آسفالت می باشد.

۶-منابع آب روستای گیلانکشه:

منابع آب در گیلانکشه یک استثنایی وجود دارد که درنوع خود کم نظیر است آن هم وجود دو نوع لوله کشی است:

 1– بخش آب آشامیدنی گیلانکشه:این آب به همت اهالی در سالهای قبل از انقلاب از چشمه های آب معدنی در ارتفاعات ۲۴۰۰متری لوله کشی شده وفقط درکوچه ها انشعاب دارد به دلیل ارزشمند بودن ومحدودیت صرفا" جهت آشامیدن استفاده می شود .

۲– آب لوله کشی برای مصارف عمومی:  این آب به همت مسئولین از بستر رودخانه قزل اوزن برداشت می شود و به صورت پمپاژ به گیلانکشه می رسد و بهدلیل برخورداری از املاح برای مصارف عمومی استفاده می شود .  

رودخانه دایمی : وجود رودخانه دائمی طارم رود که از محدوده بخش شمالی  قره بلاغ خدابنده از قله های شکین آغزوج ابتدای البرز سرچشمه می گیرد وپس از سیراب نمودن روستا های آغزوج ،کنگه،ونونان ،قشلاق ،چمه ،چمرود ،برنقور،پرنگین وچوبدرچایی  به دشت وسیع گیلانکشه می رسد از میان آبادی گذشته و به قزل اوزن وسپس دریای خزر می ریزد وجود آب شیرین وجلگه حاصلخیز باعث شده این منطقه باداشتن درختان همیشه سرسبز زیتون یکی از بی نظیرترین مناطق دیدنی ایران تبدیل شود .

بهره گیری از آبهای زیر زمینی: به دلیل کمبود آب در فصلهای گرم سال و نیاز شدید  کشاورزان برای محصولات  صیفی بخشی از آب مورد استفاده روستاییان از آبهای زیرزمینی وبستر رودخانه قزل اوزن به صورت پمپاژ استفاده می کنند.

۷- آب و هوای گیلانکشه :

 به دلیل ارتفاع کم از دریاهای آزاد آب وهوای معتدل مدیترانه ای دارد ودرزمستان دارای هوای نسبتا"گرم ومطلوب  است ولی در تابستان هوای گیلانکشه تقریبا" شبیه هوای تهران است وتا ۴۰ درجه نیز می رسد.میانگین دمای سالیان به استناد مرکز هواشناسی گیلوان ۲۸درجه می باشد.

۸ – جمعیت گیلانکشه :

روستای گیلانکشه دارای ۳۴۹ خانوار و۱۴۵۹ نفر جمعیت است که ۷۳۲نفر مرد و۷۲۷ نفر زن می باشد که متوسط سنی مردان ۲۹/۴۴ سال  ومیانگین سنی زنان ۳۷/۴۴ سال است وضع سکونتی آن دارای سکنه دایمی است .ولی به گفته آقای کشاورز از اعضای شورای اسلامی روستا به دلیل مهاجر پذیری هم اکنون جمعیت گیلانکشه بیش از ۲۵۰۰ نفر است.

۹-  تحصیلات در گیلانکشه :

براساس آمار سرشماری سال ۱۳۸۵تعداد ۶۷۸ نفر از زنان در روستای گیلانکشه با سواد یا محصل هستند و۴۹ نفر بی سواد زن وجود دارد ولی تعداد مردان متفاوت است   568 نفر از مردان با سواد وبقیه محصل هستند.(در آمار ارائه شده مرد بی سواد وجود ندارد)! براساس این آمار درصد بی سوادی ۳۵/۳ می باشد.

۱۰-  وضعیت اشتغال در گیلانکشه:

بر اساس آمار منتشر شده مرکز آمار ۴۵۵ مرد و۱۱۳ زن دراین روستا شاغل هستند که جای تامل دارد زیرا اگر مشاغل را به صورت رسمی وبیمه شده تلقی کنیم این آمار درست نیست ویا اگر خود اشتغالی کشاورزان را درنظر بگیریم باز درست به نظر نمی آید  زیرا آمار منتشرشده با هیچ یک از موارد فوق سنخیت ندارد . در آمار ذکر شده تعداد بیکاران مرد را ۱۲نفر وزنان بیکار را۱۵ نفر ذکر کرده اند. (این بخش آمار جای بحث دارد)

۱۱-  امور آموزشی و فرهنگی مذهبی:

در این بخش وضعیت امکانات  آموزشی وفرهنگی به شرح ذیل است:که امروزه پس گذشت چندسال از آمار گیری سال ۱۳۸۵ تغییری در این بخش ایجاد نشده  ونیاز شدید دربخش آموزشی مشهود است .

 ۱۲-  مراکز اداری  وفرهنگی :این روستا از مراکز اداری به شرح زیر برخوردار است:شرکت تعاونی روستایی ؛مجموعه فرهنگی ورزشی – دبستان پسرانه ودخترانه ، مدرسه راهنمایی پسرانه ودخترانه ؛ شورای اسلامی ، دهیاری ، دفتر خدمات ارتباطی ، دندانسازی تجربی و مسجد دارد.

۱۳-نیازهای ضروری در گیلانکشه:

 بر اساس اعلام سایت مرکز آمار ایران کمبودهای  گیلانکشه عبارتند از:

دبیرستان پسرانه ندارد – دبیرستان دخترانه ندارد ؛ هنرستان ندارد کتابخانه عمومی ندارد ؛مکان ورزشی مناسب ندارد؛ مرکز خدمات جهاد کشاورزی ندارد ؛دسترسی به بانکهای دولتی و خصوصی ندارد ؛دفتر پستی ندارد؛ دسترسی عمومی به اینترنت ندارد ؛دسترسی به وسیله ی نقلیه ی عمومی ندارد ؛دسترسی به روزنامه و مجلات ندارد ؛گاز لوله کشی ندارد؛ تصفیه آب ندارد ؛مرکز بهداشتی و درمانی ندارد ؛داروخانه مرکز تسهیلات زایمانی ندارد ؛بهیار یا مامای روستایی ندارد؛ دندانپزشک ندارد؛ تکنسین دامپزشکی ندارد .

۱۴آثار تاریخی گیلانکشه :

۱۶- جانوران:آهو درارتفاعات ؛ گراز؛گرگ؛ شغال ،تشی؛ روباه ، خرگوش و ماهی انواع پرندگان .

۱۷-اقتصاد گیلانکشه :

اقتصاد دراین روستای تاریخی ازقدیم متکی برتولید بوده است ازآنجا که این روستا ازنعمت بیکران خداوندبهره منداست یکی ازبرترین قطب های تولید زیتون درکشور می باشد واهالی آن نیزتمام تلاش خودرا درجهت تولید بهتر وبیشتراین محصول خدادادی بکار می برند. تمامی محدوده جغرافیایی گیلانکشه به صورت باغی یکپارچه درآمده است که در نوع خود بی نظیر است .وچشم انداز زیبای آن نوازشگر دیدگان بینندگان است  اما این چشم انداز میسرنشده است مگر به اشک چشمان وخون ناخنهای جوانان غیور این مرزو  بوم که شبانگاهان دنبال قطره ای آب می دوند وروزها دنبال امورات دیگر  .افسوس که به قول استاد شهریار:

 "ﻫﺮ ﻧﻪ آﻻر ، ﺑﺎﻫﺎ وﺋﺮر ﻗﯿﻤﺘﯽ ،          اوﺟﻮز ﻓﻘﻂ اﮐﯿﻨﭽﻨﯿﻦ زﺣﻤﺘﯽ "  

(هرآنچه را که روستایی میخرد گران است / ارزان فقط زحمت ودسترنج کشاورزان است)

۱۸-محصولات عمده:

عمده محصول گیلانکشه زیتون است که در منطقه طارم  رکوردار است.

چند نمونه محصولات چهار فصل:

 فصل بهار:  برداشت دانه روغنی کلزا،سیر  سیب درختی و سیب زمینی گوجه طلایی  توت فرنگی و…
فصل تابستان : انواع صیفی جات ومیوه های فصل ازقبیل انگور انجیر  سیب  زردآلو و…
فصل پاییز  : انار زیتون سبز  پیاز به پرتقال نارنگی لیموشیرین ولیموترش و…
فصل زمستان : زیتون روغنی وانواع سبزی ازقبیل کرفس کاهو تربچه و….

 نام این روستا وسابقه وجود درختان  زیتون هزار ساله  درآن سفرنامه ناصرخسرو نیز به صورت جیلان جیه ذکر شده است .دربرخی ازمتون قدیمی به دلیل شاهراه ارتباطی بین سلطانیه که پایتخت بوده وگیلا ن ازمنطقه گیلانکشه عبور می کردند طارم رود نیز آنجا بوده اسم طارم نیز از این رودخانه گرفته شده است

گیلانکشه نیز مانند سایر مناطق کشور عزیز ایران دارای تاریخی کهن است نمونه آن وجود آتشکده تاریخی در این روستای تاریخی است "آتشکده گیلانکشه " آثاری ازدوره های قبل ازاسلام با معماری  چهارطاقی دوره  ساسانی نیز  بر زیبایی آن افزوده است.بنای معروف به آتشکده گیلان کشه :این بنا در بخش جنوبی روستای گیلانکشه و بر روی بلندی های مشرف بر رود خانه گیلانکشه واقع است. نقشه بنا شامل یک فضای راستگوش گنبد دار است که از سمت جنوب دارای یک ایوان کوچک طاقدار است. نقشه بنا از بیرون به استثنای ایوان، مربع و از داخل تقریبا چلیپایی است. ورودی بنا از سمت جنوب و از طریق درگاهی کوچک است که در دیوار انتهایی ایوان تعبیه شده است. در سمت شرق بنا و چسبیده به آن، در کنار ایوان ورودی بقایای پلکانی موجود است که احتمالا در گذشته از طریق آن به قسمت فوقانی ارتباط می یافت. در اضلاع داخلی بنا طاق نماهایی با قوس جناغی کار شده است. این عناصر نقشه فضای داخلی را به چلیپایی تبدیل کرده است. در بالای هریک از طاق نماها طاقچه های کوچک مثلثی تعبیه شده است. گنبد نیم کره ای بنا بوسیله چهار فیلپوش اجرا شده است. مصالح استفاده شده در بنا، قلوه سنگ و ملاط گچی – آهکی است.
بنای گیلانکشه از جنوب به دره رود خانه گیلانکشه  از شرق به خانه های روستا و از شمال و غرب به بخش درختکاری شده مجاور بنا منتهی است. مردم محلی معتقدند که این بنا آتشکده ای از دوران پیش از اسلام است. اما خصوصیات معماری بنا و جزئیات عناصر بکار رفته بیانگر آن است که احتمالا بنا مربوط به دوران میانی اسلام است."

۱۵- رستنی ها : انواع گیاهان داروئی و پوشش گیاهی برای چرای دام .