سامان – ساوه – مرکزی
سایتها و وبلاگهای روستای سامان
شهرستان ساوه – استان مرکزی
سامان نام روستایی در شمال غربی شهرستان ساوه است. این روستا در دامنه جنوبی کوه‌های خرقان، در مجموعه دهستان مزلقانچای و ۱۹ کیلومتری شمال غربی بخش نوبران قرار دارد. آب و هوایش سرد و نیمه خشک است. سامان همراه ۴۷ روستای دیگر دهستان مزدقن چای را تشکیل می‌دهند.این روستا در در ارتفاع ۱۹۵۰ متری از سطح دریاهای آزاد قرار دارد، درنتیجه دارای آب و هوایی سردسیر است و تغییرهای فصلی دیرتر از روستاهای اطراف در آن نمود می‌یابند.
کتاب جغرافیای تاریخی ساوه
از: حمید رضا انوری موقعیت جغرافیایی: روستای سامان در شمال غربی شهرستان ساوه و با مختصات جغرافیایی ۳۵ درجه و ۱۶ دقیقه عرض شمالی و ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه طول شرقی، در دامنه جنوبی کوه‌های خرقان، در مجموعه دهستان مزلقانچای و ۱۹ کیلومتری شمال غربی بخش نوبران واقع شده است. آب و هوا: آب و هوای این روستا متمایل به سرد و نیمه خشک است. در برخی کتاب ها از مجموعه دهستان مزلقانچای، با عنوان مزدقن چای هم یاد شده، از جمله در کتاب «جغرافیای تاریخی ساوه» آمده است که روستای سامان در کنار ۴۷ روستای دیگر دهستان «مزدقن چای» را تشکیل می دهند. این روستا در در ارتفاع ۱۹۵۰ متری قرار دارد و از این لحاظ آب و هوایی سردسیر دارد، بگونه ای که تغییرات فصلی معمولا دیرتر از روستاهای اطراف در این روستا نمود می‌یابند. اما کوه‌های خرقان، رشته کوه طویلی است که در مسیر شهرستان های همدان، قزوین و ساوه از سمت شمال غربی به سوی جنوب شرقی به طول ۱۶۳ کیلومتر و عرض آن بین ۱۰ تا ۲۰ کیلومتر کشیده شده است. این رشته کوه که از روستای قره بلاغ (چشمه سیاه) واقع در دهستان خرقان غربی (شهرستان قزوین) شروع و تا گردنه رنگرز واقع در شمال ساوه ادامه یافته است، از کوه های بسیاری ترکیب یافته که مهمترین آنها عبارتند از: غازیان، شاه گلک، قراقی، ازون بلاغ، گورقلعه، قراول خانه، پنجه انگشت، قره گونی، گوجه یقوز، قره توپراق، قجیر، زیارت بلاغی، موسی ارخنجی، اینچه قارا، گونل و شاه پسند که بلندترین آنها یعنی قله کوه اینچه قارا به ارتفاع ۲۹۴۴ متر واقع در ۵۷ کیلومتری غربی شمال ساوه و ۲۰ کیلومتری شمال خاوری نوبران (یعنی درست جایی که روستای سامان واقع شده) است. در دامنه جنوبی این رشته کوه رودخانه هایی همچون: لوئین، کشک ور، میمه، سامان، گزل دره، کرفس (با کسر ف)، ومق و بیزیه رود سرچشمه می گیرند. میانگین دمای سالیانه این رشته کوه ۱۰ تا ۲۰ درجه و میزان بارندگی سالیانه آن ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلی لیتر و از نظر زلزله خیزی مناطق غربی آن بی زیان و بتدریج که رو به سوی جنوب خاوری می رود به کم زیان، نیم زیان و بخش اکثر آن به پرزیان مبدل می گردد. نگاهی به تاریخچه سامان: دست یافتن به تاریخچه سامان، نیازمند بررسی متون و مدارک قدیمی و نشستن پای سخنان پیران و ریش سفیدان روستاست، اما در مروری در برخی منابع اطلاعات زیر را بدست آورده ام: «سامان» نامی است که پیرامون شهرهایی همچون اصفهان، شاه آباد، شهر کرد و کرمان و حتی نزدیکی هرات افغانستان و بلخ ترکمنستان، بر شهرها و روستاهایی گذاشته شده است. در کتاب «نزهت القلوب» آمده است: «(سامان) دیهی بزرگ است و در حوالی خرقانین (خرقان) هوایش بسردی مایلست و آبش هم از آن کوه و با آب مزدقان پیوسته بساوه رود. حاصلش غله و انگور و اندکی میوه بود. حقوق دیوانش یک هزار و دویست دینار است.» در لغتنامه دهخدا نیز تحت عنوان «سامان» و نیز به نقل از «فرهنگ جغرافیایی ایران – جلد اول» پس از ذکر مطلب بالا آمده است: « قصبه ایست جزء نوبران شهرستان ساوه واقع در ۲۰ هزار گزی شمال باختر نوبران. هوای آن سرد و دارای ۲۱۵۹ تن سکنه (ذکر نشده که این آمار مربوط به چه سالی است.) است. آب آنجا از رودخانه تامین می شود. محصول آن غلات – بن شن، سیب زمینی، انگور، عسل و شغل اهالی زراعت و گله داری و قالیچه و جاجیم بافی و راه آن ماشین رو است. » با استناد به نوشته حمدالله مستوفی در کتاب «زینت القلوب» که در اواسط قرن ۸ هجری به نگارش در آمده و وصفی که وی از سامان با تعبیر «دیهی است بزرگ …» بکار برده، می توان استنباط نمود که پیدایی این روستا به احتمال زیاد به پیش از قرون دوم و سوم هجری شمسی بر می گردد، ضمن آنکه کشف برخی آثار باستانی مربوط به آن دوران در این منطقه نیز تایید کننده این دیدگاه می باشد. (که این خود یک شاخه از بررسی ها و مطالعات را بخود اختصاص می دهد.) روستای کنونی سامان از دو بخش قلعه بالا و قلعه پایین تشکیل شده است.
