نصفی – رودبار – گیلان
سایتها و وبلاگهای روستای نصفی
شهرستان رودبار – استان گیلان
موقعیت و تاریخچه
روستای نصفی از توابع بخش رحمت آباد و بلوکات شهرستان رودبار، با مختصات جغرافیایی ۴۹ درجه و ۳۰ دقیقه طول شرقی و ۳۶ درجه و ۵۰ دقیقه عرض شمالی، در ۷ کیلومتری جنوب غربی توتکابن، ۱۳ کیلومتری رودبار و ۶۸ کیلومتری رشت قرار دارد. این روستای کوهستانی، از شمال به روستای رستم قشلاق، از غرب به روستای فتلک، از جنوب به روستای شوشوی و از شرق به روستای پره محدود میشود.
روستای نصفی از سطح دریا ۵۵۰ متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن معتدل کوهستانی با زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل است. میانگین بارندگی سالانه آن ۷۵۲ میلیمتر گزارش شده است.
تپههای باستانی مارلیک و پیل قلعه در اطراف روستا، نمایانگر استقرار جماعتهای اولیه انسانی و سابقه تاریخی آن در گذشتههای دور است.
روستای نصفی به دو محله جازم کول و قاسم طاق تقسیم شده است و هر یک از این محلهها، هویت اجتماعی خاصی دارند.
مردم روستای نصفی به زبان گیلکی و تالشی (گویش رودباری) سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
الگوی معیشت و سکونت
براساس سرشماری سال ۱۳۷۵ روستای نصفی ۷۴۸ نفر جمعیت داشته است که در سال ۱۳۸۵ به ۱۰۰۰ نفر افزایش یافته است.
اقتصاد روستای نصفی بر پایه فعالیتهای زراعی، باغداری، دامداری و صنایع دستی استوار شده است. کشت آبی و دیم در روستا رواج دارد. شالیزارهای روستا، توسط آب رودخانه گوهررود آبیاری میشوند. برنج، گندم، علوفه، نخود، لوبیا و سبزیجات از محصولات زراعی روستاست. گردو، فندق و زیتون نیز ازمحصولات باغی آن است. پرورش سنتی گاو و گوسفند، در روستا متداول است و فرآوردههای مهم آن مشتمل بر شیر، ماست و پنیر است. پرورش طیور خانگی مانند مرغ، غاز و بوقلمون نیز در روستا رواج دارد. زنان روستایی در اوقات فراغت با بافتن جوراب و عرضه آن به بازار بخشی از هزینههای خانوار را تأمین میکنند.
روستای نصفی در جلگهای مرتفع، به شکل دو خط موازی و پراکنده، در مسیر ارتباطی توتکابن و کیاودخت استقرار یافته است و مشتمل بر دو محله جازم کول و قاسم طاق است. بافت مسکونی روستا پیرامون مسجد و بازار شکل گرفته و به مرور گسترش یافته است.
خانههای روستایی به دو صورت سنتی و جدید ساخته شدهاند. برخی خانههای قدیمی دو طبقه هستند؛ طبقه پایین معمولاً به عنوان انباری یا طویله دام استفاده میشود و طبقه دوم نیز با ایوانی کوچک به فضای داخلی خانه مرتبط میشود. در ساخت خانههای قدیمی از مصالح چوب، گل و کاهگل استفاده شده است، در حالی که، مصالح به کار رفته در خانههای جدید شامل آهن، آجر، سیمان و گچ است. از جمله فضاهای مهم زیستی برای روستاییان، حیاط خانه است که نقش مهمی در فعالیتهای زراعی و دامداری دارد. از این رو، حیاط خانهها با پرچین یا دیوارهای بلوکی از هم تفکیک شدهاند.
جاذبههای گردشگری
چشمانداز آرامبخش جنگلهای سرسبز زربین و زیتون، مراتع و شالیزارها حاشیه جاده دسترسی، گردشگران را برای تجربهای دیگر مصمم میسازد.
در شرق روستا، جنگلهای انبوهی از درختان زربین (نوعی درخت سرو با چوب مقاوم)، چشمانداز بدیعی پدید آوردهاند. باغهای زیتون نیز در همین قسمت قرار دارند. شالیزارهای سرسبز برنج غرب روستا به موازات باغات زیتون، از شمال تا جنوب گسترده شدهاند و زیبایی اطراف آن را دو چندان کردهاند.
آثار و بقایایی از پنج تپه باستانی با نامهای جازم کول، زینب بیجار، دوره بیجار، پیله قلعه، تپه مارلیک (چراغعلی تپه) در اطراف روستای نصفی به جا مانده است که تپه مارلیک مشهورترین آنهاست.
تپه مارلیک، در سال ۱۳۴۰ هجری شمسی توسط کارشناسان باستانشناسی به سرپرستی دکتر عزتالله نگهبان مورد کاوش قرار گرفت و به عنوان قبرستان سرداران سلاطین باستانی، افراد برجسته و خانوادههای آنها شناسایی شد. در اثر این کاوشها، ۵۳ قبر با مجموعهای از آثار باستانی باارزش به دست آمده است. تپه مارلیک، از سنگهای سولفات آهن تشکیل شده و گورهای نامنظمی به شکل مستطیل و مربع در داخل آنها کندهکاری شده و روی آنها با قلوه سنگهای بزرگ و ملاط گل پوشانیده شده است.
برخی از صاحبنظران معتقدند، قوم مارلیک از اقوام هند و ایرانی بودهاند و تحت نام اقوام باستانی ماردها یا امردها که قدمت آنها به هزاره دوم پیش از میلاد میرسد، به این منطقه وارد شده و در دامنههای شمالی سلسله جبال البرز و کرانههای جنوبی دریای خزر اسکان یافتهاند و به تدریج، کشوری پیشرفته تشکیل داده و از تپه مارلیک برای قبرستان سلاطین، سرداران و خانوادههای آنها استفاده کردهاند. این قوم، حداقل در حدود دو یا سه قرن ، احتمالاً از قرن چهاردهم تا دهم قبل از میلاد در این منطقه زندگی میکردهاند. تپه مارلیک، به عنوان برجستهترین نشانههای تمدن پیش از تاریخ از نظر هنری و قدمت تاریخی اهمیت جهانی یافته است.
جام زرین مارلیک با نقش گاوهای بالدار، جام زرین افسانهای زندگی، کاسه زندگی با نقش ربالنوع، جام نقرهای با نقش سرداری در حال رام کردن پلنگ و بزکوهی، نمونههای به دست آمده از تپه مارلیک است که در موزههای ایران و جهان نگهداری میشوند. تأثیر هنری این آثار چنان بوده است که هنرآفرینان آشوری، اورارتویی و سکایی به ویژه مادها و هخامنشیها به نحو چشمگیری از الگوی آنها بهرهبرداری کردهاند.
آثار کشف شده از کاوشهای مارلیک از جمله شاهکارهای تاریخی بینظیری است که با قدمتی بیش از سه هزار سال، کماکان برای کارشناسان و دوستداران آثار تاریخی، حیرتآور است. محل اشیاء به دست آمده از تپه مارلیک، همچنان به صورت حفاظت شده باقی ماندهاند و میتوانند به عنوان موزه باز تاریخی مورد بازدید علاقمندان قرار گیرند.
مردم روستای نصفی مانند سایر ایرانیان اعیاد ملی و مذهبی را با احترام و شکوه فراوان برگزار میکنند. در ایام محرم و وفات ائمه، با سینهزنی، دستهگردانی و دیگر مراسم رایج، به سوگواری میپردازند.
در هنگام اوقات فراغت، با انواع بازیها و ورزشهای محلی سرگرم میشوند. از آن جمله میتوان به کشتی گیله مردی، قئیش بازی، طناب کشی، خرپشتک، هلولک، چوببازی (رقص چوبک)، گلفا، دوربچرخان، کرم سنگک و چرخ فلک اشاره کرد. برخی از این بازیها، به مرور زمان از رونق افتادهاند. پوشاک زنان روستا، لباسهای رنگارنگ و شاد و روشن است. مردان نیز از لباسهای معمولی استفاده میکنند.
صنایع دستی روستای نصفی مشتمل بر انواع بافتههای پشمی مانند جوراب، شال و بلوزهای بافتنی است. با توجه به فراوانی مواد اولیه، تهیه و مصرف انواع غذاهای محلی مانند باقلی خورشت، قیمه، تره کوهی، ترش تره، زیتون پرورده و سیاه خورشت (فسنجان) در میان مردم روستای نصفی رواج دارد.