چشام / داورزن / خراسان رضوی
سایتها و وبلاگهای روستای چشام
شهرستان داورزن – استان خراسان رضوی
چشام (تیشون)
یکی از معتبرترین روستاهای منطقه است از شرق به بروغن و از غرب با خسروآباد همسایه است. در فرهنگ آبادی‌ها و مکان‌های مذهبی کشور به صورت «چِشُم» آمده است و گاه به همین صورت خوانده یا نوشته می‌شود.
ابنیه قدیمی در این روستا بسیار است و عمده‌ی آنها عبارتند از: مسجد جامع چشام که تک ایوانی و مربوط به عصر صفوی است. مصلای چشام و خرابه‌ی مقبره‌ی خواجه خضر و بقعه امامزاده سیدناصر که نمای داخلی آن بدون دستکاری و کتیبه‌ای از آن باقی مانده است.
خرابه‌های فاریاب و کِلِروون در شمال این روستا با آثار کشف شده مربوط به دوره ساسانی، پارتی، سلوکی و حتی هخامنشی قرار دارد. (قراخانی بهار، حسن، آثار باستانی و …، ص ۴۷).
مسجد جامع چشام:
خواجه علی شمس الدین ششمین امیر سربداری که از صاحب منصبان بانفوذ و دارای قدرتی معنوی و روحانی بود از اهالی چشام بوده است. وی قوانین و احکام شرعی را استوار ساخت و بر مخالفین و سرکشان فائق آمد و چنان قدرت گرفت که طغاتیمور برای ولی هدیه فرستاد. وی بر اثر خِسَّـتی که داشت و به خاطر سختگیری بر مأمور مالیاتی خود (پهلوان حیدر قصاب) و به خاطر دشنامی که به وی داد، به دست او کشته شد.(اوایل ۷۵۳)
جِشُم: دِهِ قدیم، در بعضی از نسخه‌ها به صورت جِشام نیز آمده است. یاقوت می‌نویسد:« از دیه‌های بیهق، از ولایات نیشابور در خراسان است.»(یاقوت، معجم‌البلدان، ذیل کلمه جِِشُم)
از جغرافی‌نویسان قبل از یاقوت، ابن‌فُندق، آن را قصّبه‌ی ربع کاه، دانسته و از جمله‌ی مراکزی می‌داند که از دیر زمان نماز جمعه با خطبه‌هایش در آن برقرار بوده است. (ابن‌فُندق، تاریخ بیهق، صص ۳۸ و ۲۲۷)
از نویسندگان بعد از یاقوت، حافظ ابرو آن را به صورت جِشُم و از دیه‌های بلوک کاه معرفی می‌کند. (حافظ ابرو، جغرافیای تاریخی خراسان، ص ۵۱)
خرابه‌های فاریاب و کِلِروون:
در شمال چشام و حاشیه‌ی غربی شهرآباد، دو منطقه پیوسته باستانی قرار دارد که قدیمی‌ترین آثار سفالی این منطقه به دوره‌های پارت و ساسانی مربوط می‌شود و از زمان‌های متأخّر، بقایای خشتی و چینه‌ای در کِلِروون دیده می‌شود.
امام زاده سیدناصربن محمد:
در روستای چشام، شبیه به مصلای قدیم سبزوار و مربوط به دوره‌ی سربداران میباشد.
به نقل از: کتاب فرهنگ اماکن و جغرافیای تاریخی بیهق سبزوار، نوشته: محمد محمدی(سعید).
وجه تسمیه روستای چشام
در وجه تسمیه چشام نیز که به لهجه‌ی چشوم می‌خوانند، میگویند در مقایسه با شام یعنی «چوشام» نام گرفته است.
یعنی چوشام(مانند شام) در زمان اومیه پس از دعوت یکی از والیان اموی که در این منطقه زندگی می‌کرده به شام ایشان اظهار می‌دارند که اینجا هم در زیبایی همچون شام است.
موقعیت جغرافیای طبیعی روستا:
روستای چشام در بخش داورزن ۱۰-۳۶ و ۰۲-۵۷ به ارتفاع ۸۴۵ متر از سطح دریا و در منطقه ی دشت داورزن واقع شده است.
موقعیت فعلی روستا:
خراسان رضوی-شهرستان سبزوار-بخش داورزن- روستای چشام.
پیشینه تاریخی روستای چشام:
روستای چشام که اهالی سبزوار به آن چِشُم میگویند در۶۵ کیلومتری جنوب غربی سبزوار واقع شده است.این روستا از توابع بخش داورزن سبزوار میباشد.روستای چشام دارای بافت تاریخی ارزشمند و قابل ملاحظه ای همچون دیگر روستاهای سبزوار میباشد که با وجود پیشرفت معماری امروزی باز هم بافت قدیمی خود را حفظ نموده است.چشام دارای چندین بنای ارزشمند تاریخی که از جمله میتوان مسجد جامع،امامزاده سید ناصر بن محمد،خانه کاظم چشامی،حمام،حسینیه و… را نام برد.
