زیباترین روستاهای استان کردستان / روستای اورامان تخت سرو آباد
زیباترین روستاهای استان کردستان / روستای اورامان تخت سرو آباد
روستای اورامان تخت کجاست؟
اورامان تخت یکی از روستاهای تاریخی ایران و زیستگاه مردمان هورامی است که در شهرستان سرو آباد، در ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی مریوان، در ۱۷۰ کیلومتری سنندج و در کردستان جای دارد. در بلندای ۱۵۰۰ متری از تراز دریا، روستای اورامان تخت در دامنه رشته کوههای زاگرس، شاهو و کوسالان است و رودخانه سیروان و «لیله» و چشمه بل و هانودگا آن را سیراب میسازند.
اورامان تخت امروزه خود دهستانی است، که از شمال با دهستان دزلی و کوسالان، از غرب و جنوب با استان کرمانشاه و شهرستان پاوه و از شرق نیز با دهستان رزآب و دهستان شالیار پیوند دارد. روستاهای سرپیر، کاله، رودبر، بلبر، ژیوار، ناو، نوین و لهون روی هم روستای اورامان تخت را میسازند. بر پایه های باستانشناختی از این سرزمین، پیشینه زندگی انسان در اورامان تا چهل هزار سال پیش و به دوران پاریه سنگی باز میگردد. همچنین باید ۲ قرارداد باستانی به خط پهلوی اشکانی روی پوست جانوران از دوران شاهنشاهی اشکانی در اورامان تخت را یاد کرد. همچنین بنچاق اروامان، قرارداد خرید و فروش یک باغ انگور به ارزش ۴۸ درهم از اشکفتی در ژاوَرود اورامان یافت شد که به پهلوی اشکانی و روی پوست آهو نوشته شده است.
معماری روستای اورامان تخت:
روستای اورامانات را «هزار ماسوله» نیز نام نهاده‌اند؛ از آن‌رو که معماری‌ای شبیه «ماسوله» دارد. ماسوله در ۵۵ کیلومتری رشت در استان گیلان واقع شده است. در این روستا حیاط هر خانه بام خانه‌ای دیگر است.
ساختار خانه‌سازی در روستای اورامان تخت با بهرهبرداری از ساختار پلکانی دامنه کوه انجام شده است. خانه های پلکانی اورامان سنگی و چوبی و خشکه چین (بی ساروج و ملات) هستند و گاه تا سه و چهار اشکوب هم بلندا دارند. اورامان تخت بالای ۱۲۰۰ خانوار و نزدیک به ۵ هزار تن را در خود جای میدهد.
پوشش و صنایع دستی روستای اورامان تخت:
از پوشش مردمان اورامان تخت میتوان کلاش، چوخه، پانتول، ملکی شال، دستار، فرنجی، کله‌بال، جافی، کلنجه، شال کلکه، دستار و پیراهن بلند را نام برد. از هنرهای دستی نیز میتوان ساخت گیوه، فرنجی، قالی، نمد، جاجیم، موج، قاشق و چنگال چوبی، جاجیم، سبد، سازهای موسیقی و پنجره‌های چوبی گره چینی را یاد کرد. مقام های موسیقی بومی ایران سپاه چمانه، چپله و کنالیل در اورامان تخت رایج است و همچنین پایکوبی «هلپرکی» که گروهی انجام میشود.
آیین پیر شالیار روستای اورامان تخت:
آیین پیر شالیار یا «عروسی پیر سالیار» دو بار در سال در اورامان تخت در کنار آرامگاه، خانه و چله خانه پیر شالیار برگزار میشود، یکی در ۱۵ اردیبهشت که «کوهساری» یا «کمسای» خوانده میشود و دیگری در ۱۰ بهمن برای دو هفته همزمان با جشن باستانی سده. در این آیین بومی دف نوازی انجام میشود و پذیرای با نان بومی «کلیره» است. پیر شالیار یکی از بزرگان اورامان و یکی از ۹۹ پیر شاهو است. این آیین از سالروز پیوند پیر شالیار و همسرش دختر حاکم بخارا «شاه بهار خاتون» به یادگار مانده است.
پوشش گیاهی و جانوری روستای اورامان تخت:
تا امروز در اورامان تخت نزدیک به ۱۱۷ گونه پرنده،۲۳ گونه پستاندار، ۱۷ گونه خزنده و ۲۴۲ گونه گیاهی شناسایی شده است. از میان پوشش جانوری اورامان تخت میتوان گونه های سیاهگوش، کل و بز، خرس قهوهای، پلنگ، کرکس، هما، عقاب طلایی و کبک و از میان پوشش‌گیاهی این سرزمین میتوان بلوط و بنه و ون و سقز و بنیشت و انار و انگور و گردو را سراغ گرفت.
