کوا – بهشهر – مازندران

   این روستا در انتهای شمال غربی و عرب کوه پابند و جنوب غربی کوه خرکشت (کوه کوا یا اندرک) واقع است.که روستای کوا در دامنه شمالی آن قرار دارد.مسافت این روستا با گلوگاه قریب ۷۰ کیلومتر و به مرکز شهرستان بهشهر ۹۰ کیلومتر می باشد.

 از سمت شرق- غرب این کوه دره ای شروع و در شمال روستای کوا به فاصله تقریبی ۳ کیلومتر به هم می رسد. طول این دره ۱۴ کیلومتر که آب های کو های خرکشت،اندرک،کفتر کار،کلا و وزنگت را به هم متصل می کند. عمق این دره زیاد است و در بعضی جاها به ۳۰۰ متر بیشتر بصورت تنگنا و متقارن بوده و در بدنه غربی آن غار های متعددی چون غار (دیوخانه) واقع است. 

ضمنا در این روستا سه آسیاب آبی که در مسیر رودخانه کوا واقع شده وجود دارد که طبق آخرین اخبار تنها یکی از آنها کار میکند.

**************

 هزارجریب،سرزمینی که روزگاری خود استانی مستقل بوده به مرکزیت کیاسر که از مناطق شمالی شاهرود شروع شده تا نزدیکی فیروزکوه و قسمتی از استان سمنان امروزی را شامل می شد.در بعضی از کتب تاریخی،این سرزمین در سال های ۸۹ قبل از هجرت تا ۷۵۰ هجری بمدت ۸۴۴ سال پایتخت باوندیان یا آل باوند بود.چندین گورستان گبری و هرمزد پرستی در مناطق هزارجریب و در اطراف کوا وجود دارد که قدمت تاریخ این سرزمین را تا قبل از اسلام می رساند.

 همچنین در کوا با وجود چندین گورستان گبری نشین و چندین تپه های باستانی و مسجد تاریخی از جمله مسجد شپام و همچنین مسجد استاجنان و وجود چند حمام خزینه تاریخی و با همین قدمت و همچنین چندین مورد تپه های باستانی،واقع است.اشیا تاریخی و باستانی بسیاری از این منطقه از طریق حفاری های غیر مجاز به سرقت رفته،که تاریخ سکونت این منطقه را در گمنامی پنهان نمود.

*******************

کوه کوا

در انتهای شمال غربی کوه پابند و جنوب غربی کوه خرکشت ، کوه کوا واقع شده که ده کوا در دامنه شمالی آن احداث ، و چون شیب آن ملایم است مزرعه اهالی کوا است. ولی از دو سمت شرق و غرب، این کوه دره ای شروع و در شمال ده کوا بفاصله ۳ کیلومتر بهم رسیده و رو بشمال ممتد و بالاخره به دره رود  نکا منتهی می شود. طول این دره در حدود ۱۴ کیلومتر و آبهای  دامنه های کوههای خرکشت-کوا-کفترکار-کلا و زنگت که متمایل به این دره است به رود نکا میرساند.

عمق این دره زیاد در حدود ۳۰۰ متر بلکه بیشتر و بصورت تنگنا و متقارن و در بدنه غربی آن غارهای زیاد از جمله غاری است بنام دیوخانه که رفتن داخل آن جز با ریسمان و طناب امکان ندارد و بطوری که اهالی کوا تعریف میکنند وسعت غار زیاد و میتواند ۵۰ نفر را در خود جای دهد. چون دست یافتن به آن مشکل است هنگام و هرج و مرج کشور پناهگاه یاغیان و دزدان بوده است. در بدنه شرقی این دره روی لبه آن زبانه ای از سنگ پیش آمده که از دور شبیه الاغ و آدم است (چهارپادار) مشرف بر دره شده که اهالی می گویند یک چهارپادار بعلت غفلت از ذکر خداوند در هنگام عبور از این تنگه به این شکل عجیب در آمده که البته باورکردنی نیست و جزو تصورات خرافاتی است. چون ایاب و ذهاب از ته دره تا بالای کوه از یک راه باریک و سنگی که یکطرف آن مشرف بر دره خوفناک و طرف دیگر دامنه تندکوه  که بسیار خطرناک است میباشد و انسان که از این راه عبور می کند ناچار باید بیاد خدا بوده و از او استعانت بخواهد تا سالم از این راه پر پیچ و خم و خطرناک به در رود. نحوه چین خوردگی افقی و مایل و نوع سنگ آهک مارنی است و مربوط به دوره ژوراسیک فوقانی است.

**********************