ورکان – کاشان – اصفهان
سایتها و وبلاگهای روستای ورکان
شهرستان کاشان – استان اصفهان
http://varkandoctor.blogfa.com/
روستای ورکان در حدود ۶۰ کیلومتری جنوب شرقی کاشان و در دامنه کوه اشکیون (اشکانیان) قرار گرفته است و برعکس کاشان دارای آب و هوای خنک و سرد سیری می باشد جاده ای که از کاشان به طرف آزاد راه اصفهان تهران و گلپایگان می رود سه روستای نوبر سده و ورکان در مسیر جاده قرار دارند مردمان ورکان در بین مردمان منطقه به هشیاری معروف می باشند (دوستی تعریف می کرد که در دلیجان دوره متوسطه را می گذراندیم حدودا سی بچه ورکان بودیم و همش بازی می کردیم و اصلا سر کلاس نمی رفتیم آخر سال کلا دبیرستان دلیجان سی قبولی داشت که سی تا ورکانی بودیم ) نام قدیم ورکان قبل از اسلام زرکان و بعداز اسلام ورکان نامیده شده است که تقریبا مترادف می باشند مزارع ورکان : ورکان دارای مزارع فراوانی بوده از جمله چوگان- راونج – آزران – اشکیان – حسن آباد – آرنجن – تجره – کال نسا که در حال حاضر دولت آباد گویند- وحد – استاران – فتح آباد – محمد آباد – کلک مزرعه – اشگفت – فیض آباد – قلرجه – آب بابا صفلی و علیا – مزرعه آقا – چشمه یونس – رباط ترک – موته – نشت آباد دلیجان – دودهک – قلعه علی آباد – دم آباد – هستیجان – رزبیده – کهه – سیاکهه – و چراگاهی حدود ۳۰ کیلومتر در ۳۰ کیلو متر
ورکان دارای چهار رشته قنات بوده وهست که دو رشته در شرق و بالای روستاقرار گرفته بنامهای اشتر بر و مرق زاره که نام آنها گویای پر آبی آنها می باشد اشتربر آنقدر آب داشته که شتر را می برده ومرقزاره آنقد ر آب داشته کههمه اطراف و اکناف آن چمن وحشی می روئیده آب قنات اشتربر حدود دو کیلومتر طی میکرده تا به مرقزاره متصل می شده این دو قنات تا سال ۱۳۶۰ خورشیدی آب فراوان داشته و درختان زیبای صنوبر و بید و سنجد در کنار جویبارهای آن خود نمائی می کرد و در کنار مسیر آب پنجآسیاب آبی قرار داشتند که آرد شش روستای اطراف را تولید می نمود آنها عبارت بودند از ۱ – آسیاب حسن آباد ۲ – اسیاب قشله ۳ – آسیاب عبدالعلی خان ۴ – آسیاب اسلام خان ۵ – آسیاب پائین(مشد عباس) اما دورشته قنات دیگر یکی مرغزار که پای برج بزرگه قرار داشت و دیگری در جنوب شرقی روستا در کنار رودخانه قرار داشت.
روستای ورکان با شش محله کوچک نامگذاری که همگی به هم متصل بود الف – محله بالا سمت شرق ب – محله رضا ج – میان ده – د – محله پایین ه- محله چاله – و – محله درب قلعه .و دارای چهار دروازه بنامهای بالا – پایین – درب قلعه – درب حمام وهر دروازه دو برج نگهبانی در دو طرف دروازه بنا شده است و
اطراف روستا دیوار کنگره داری داشته است که روستا را از یورش اشرار محفوظ می داشته است.
روستا دارای دو مسجد بوده است یکی درب حمام (مسجد جامع) که گویند قبل از اسلام کلیسا بوده و دیگری مسجد درب قلعه که آن را مسجد عبدالعلی خان هم می گفتند درب مسجدها با چوب گردو به
طرز زیبایی ساخته شده بود و گل میخها که در آن کار رفته بود به زیبایی دربها می افزود داخل مسجدها دارای صفحه هایی به صورت نیم طاق ساخته شده که یک راه پله برای ورود به سطح نیم طاق راه داشت نیم طاقها جایگاه مخصوص بانوان خوانین بود و در قسمت سطح مسجد نیمی از آن مخصوص بانوان عامه و نیمی دیگر مخصوص آقایان بود. سمت شرق مسجدها ایوان سرپوشیده داشت که فعلا تغییر یافته است. در جنوب مسجد جامع حمام واقع شده بود. حمام خزینای بود و دارای سه قسمت لباس کنی ضرب پوش حدود ۶۵ ساتیمتر از کف حمام بلندتر و حوض آبی وسط لباس کنی قرار داشت جهت شستن پا جلو خزینه یعنی جایگاه نشیمن مشتریان از سنگ مرمر فرش شده بود و در دو طرف خزینه خلوتگاهی جهت نظافت قرار داشت . بعد از ساختمان حمام چند خانه مسکونی و پس از آن دشت زراعی که در جنوب دشت رودخانه قرار داشت که در سالهای آبسالی تقریبا تا اواخر بهار برف آب کوه اشکیون (اشکانیان)که بالای مزرعه آزران قرار داشت در این رود خانه جاری بود در گوشه جنوب رودخانه یخچالی بنا شده بود به شکل مدور مخروطی با سقف بلند گنبدنما وسط یخچال گودالی بود به شکل دایره جهت
آبگیری به شعاع تقریبا ۳ متر و عمق ۳ متر در کنار گودال راهروی به عرض ۷۰ سانتیمتر قرار داشت برای اینکه آب به داخل یخچال نفوذ نکندیخچال دو درب داشت یکی ورودی آب و دیگری خروجی آب اضافه که هر دوی آنها به برودت داخل یخچال می افزودند که در فصل تابستان مردم از یخ آن استفاده کنند.
استفاده از کتاب فرهنگ ورکان
نجاتی ورکانی
استارانی
من مطالب را خوندم جالب بود خوبه که همیشه تاریخ گذشتگان و پیشینیان زنده بمونه .با تشکر