ارزیل – ورزقان – آذربایجان شرقی
سایتها و وبلاگهای روستای ارزیل
شهرستان ورزقان – استان آذربایجان شرقی
ارزیل؛ دهکده ای زیبا و شگفت انگیز
نویسنده: سید سجاد محمودی
سرزمین پهناور ایران دارای طبیعت بسیار زیبائی می باشد و در اکثر مناطق می توان جاذبه های طبیعی بسیار زیبائی را پیدا کرد . می خواهیم به یکی از این طبیعتهای زیبا و ناشناخته در شمال غرب کشور سفر کنیم؛ به این امید که هموطنان عزیزم با سفر به این منطقه از زیبائیهای آن بهره ببرند. در استان آذربایجانشرقی ؛ جائی در نزدیکی مرزهای ایران با جمهوریهای آذربایجان و ارمنستان ، منطقه دیزمار باختری ؛ پای کوه سربه فلک کشیده جله داغی دهکده ای زیبا و سحر انگیز در دل کوهستان بنام ارزیل (Arzil)نمایان می شود.
از نظر جغرافیائی دهکده ارزیل در +۴۶° 8′ 24.00" درجه طول جغرافیایی و +۳۸° 33′ 50.40" درجه عرض جغرافیائی واقع است . و در بین کوهها قرار گرفته است .که از جمله می توان به کوه جله داغی (Jala Daghi) با ارتفاع ۳۲۲۵ متر در غرب ارزیل در ۴۶.۰۶۶۶۶۶۷ درجه طول جغرافیایی و ۳۸.۶۱۶۶۶۶۷ درجه عرض جغرافیائی قرار گرفته است . مازار داغی ((Mazar Daghiدر جنوبشرق ؛ کوه کمان(Kaman)در جنوب ، کوه نیمه جنگلی مور داغی(Mour Daghi) در شرق ارزیل اشاره کرد. که می تواند اهداف مناسبی برای صعود گروههای کوهنوردی باشد .
ئیلاق قره قوچ (Gara Goch)، میر عسگر گونئی،تئلین چوره داغی ، هومای داشی (Houmay Dashi) و همچنین کوه جنگلی جوانان گروه در نزدیکی ارزیل با طبیعتهای بکر و متنوع می تواند برای گشت وگذار و پیاده روی مورد توجه گردشگران قرار گیرد .
از روستاهای نزدیک به ارزیل می توان به آتش خسرو (Atash khosrow) ، گل آخور (Golakhvor) ،کوراکش (Kurakesh ) ، گوراند (Gowrand) ، طرزم (Tarzam) اشاره کرد.
یئلاق قره قوچ در شمال روستا مرغزاری سرسبز و خوش آب و هوا که تقریبا از روستا یک ساعت با پای پیاده راه است ، مخصوصا در فصل بهار بسیار دیدنی است .چندین یخچال طبیعی که سالهای سال پر از برف و یخ است ،در آن منطقه قرار گرفته است . چندین تنگه آبی و غار از جمله غار هلین در منطقه موجود است .قلعه گوئورچین لیغ در جنوب ارزیل پر از کبوترهای خوش رنگ از دیگر جاهای دیدنی ارزیل می باشد .
تلاقی دو رودخانه خروشان ارزیل ( گوی چای ) و طرزم چایی که یکی از غرب که از دو چشمه گل آخور سرچشمه می گیرد و دیگری از جنوبغرب که از چشمه قره سو سرچشمه گرفته است . این رودخانه ها که در تمامی فصول پر آب است،دارای ماهیهای رودخانه ای از جمله قزل آلا و کپور می باشد و سواحل زیبائی برای علاقمندان ماهیگیر دارد. این رودخانه در انتها به رود ارس می ریزد .
از حدود ۴۰۰ چشمه به گفته یکی از قدیمیهای روستای ارزیل می توان به چشمه چله خانه (Chelle Khane)که به چشمه علی نیز مشهور است که آثاری از ظرف آب و پنجه دست که به حضرت علی نسبت می دهند سابقا کنار چشمه علی بوده است .گللی چشمه سی(Gulli) ، پَرخنده لی چشمه سی(Parkhandali) ،بالدیرقانلی چشمه سی (Balderganli) ، چشمه نِئچران(Necheran) ، چشمه اوبا (Ouba) ،تِئلین چوره چشمه سی(Teleen chora ) ، نُورهیل چشمه سی(Norheil) ، قَره سو چشمه سی(Gara Sou) ، همچنین دو تا چشمه بزرگ و بسیار خنک گل آخور در غرب ارزیل که سرچشمه رودخانه ارزیل می باشد.
آبشار گل آخور (Gol Akhor) نه به خاطر ارتفاع نه چندان زیادش (۱۶ متر) بلکه بخاطر طبیت زیبای اطراف آن هر هفته میزبان بسیاری از مردم شهرستانهای اطراف و تورهای ایرانگردی می باشد .گیلاس ، زردآلو ، سیب،گلابی،گردو ، آلبالو،به ،آلو ، و … در داخل چندین دره بنامهای دره هلین(Helin) ، دورون دره سی(Doron Darasi) ، طرزم دره سی (Tarzam )و دیگر مناطق بنامهای دل بون(Delbon)،شابلار (Shablar)،یوخاری باغ (YokhariBagh) ، دزباغی(Dez Baghi) و … قرار گرفته است .
زمان برداشت گندم و اصطلاحا وقت خرمن دهقانان ارزیلی در اواسط تابستان واقعا زیباترین صحنه ها را رقم می زند .و نظر بسیاری از مسافران را به خود جلب می کند.
مردم ارزیل که به زبان آذری صحبت می کنند ، بخصوص قدیمی ها آنچنان با صفا و ساده و صمیمی هستند که من شخصا از همراهی و هم صحبتی با آنها لذت برده و کمی از حال و هوای شهر و مشکلات آن دور می شوم .آنها بسیار متدین و سخت کوش هستند و دستان پینه بسته شان بهترین دلیل از تلاش آنها برای کسب روزی حلال می باشد ، مردان و زنان ارزیلی هر روز صبح نزده از خواب بیدار شده و بعد از خواندن نماز ،کار و تلاش را آغاز می نمایند .زنان تلاشگر ارزیلی در عین حال که بسیار متدین و عفیف و با حجب و حیا هستند در میدان کار و تلاش دوشادوش مردان و هم وظیفه مادری و همسری و هم کارهای دیگر را به بهترین وجه انجام می دهند .بطوریکه تاکنون از دامان همین مادران فرزندان تحصیلکرده زیادی رشد یافته و تحویل جامعه شده اند. کربلائی میر فیض الله یکی از عجیب ترین مرد روستای ارزیل بوده که به واسطه ایمان بالاو سخاوت و دستگیری نیازمندان دارای کرامات الهی بوده است. اهالی داستانهای واقعی عجیبی درباره کرامات این سید که یکصد سال پیش زندگی می کرد ، تعریف می کنند.
دامداری در ارزیل از همان قدیم الایام بوده و مردم به پرورش گوسفند ، بز ، گاو و …. می پردازند.و باغداری و زراعت نیز از کارهای عمده آنها بشمار می رود. اما متاسفانه تا حالا به مکانیزه کردن کشاورزی و علمی کردن دامداری در ارزیل توجه زیادی نه از طرف دولت و نه از طرف روستائیان نشده است .
لبنیات تولیدی ارزیل هم از نظر بهداشتی و هم از نظر مرغوبیت در منطقه حرف اول را می زند. شیر ، کره ، پنیر و ماست و … به وفور تولید می شود . طبیعت زیبای منطقه برای زنبورداری بسیار مناسب است . اهالی ارزیل و حتی زنبورداران حرفه ای از دیگر جاها ، ارزیل را برای پرورش زنبور و تولید عسل انتخاب کرده اند . صنایع دستی مثل فرشهای دست بافت اعلا ، جاجیم ، جوراب پشمی مخصوص کوهنوردی نیز توسط اهالی تولید می شود. اماکن قدیمی روستا که تقریبا بدلیل بی توجهی تنها نامی از آنها مانده است ، می توان به آسیاب بسیار قدیمی آبی ، کارخانه بذر کشی که حدود ۲۰۰ سال قدمت داشت ،مسجد جامع ارزیل با آن ساختمان سنگی و محکمش بزرگترین ساختمان دهکده بشمار می آید که سالیان سال شاهد عزاداریها و جشنها و دیگر مراسمات روستا بوده است .غیر از این مسجد دو مسجد کوچک نیز در ارزیل وجود دارد . امامزاده و همچنین گورستان قدیمی ارزیل که سنگ قبرهایی چندین ساله دارد اشاره کرد.
این منطقه از نظر منابع معدنی هم غنی بوده و می توان به معادن سیمان ، سنگ گرانیت ، آهک ، گوگرد، خاک رس ، شن و ماسه مرغوب و … اشاره کرد.
اهالی دهکده سرسبز ارزیل تلاش می کنند امکانات رفاهی در حد توان در اختیار هموطنان عزیز قرار دهند.تعداد ۱۰ باب سوپر مارکت ، درمانگاه و داروخانه مجهز به پزشک مجرب و آمبولانس ،چندین آلاچیق در نزدیکی آبشار جهت استفاده مسافران عزیز،یک واحد نانوائی ،قصابی و همچنین مرکز مخابراتی و مرکز تقویت آنتن تلویزیون ایران در اختیار عزیزان مسافر می باشد . وهمچنین آنتن دهی مناسب تلفن همراه در منطقه امکانپذیر شده است .
آب لوله کشی بهداشتی و بسیار مطبوع و معدنی که از چشمه پرخنده لی گرفته شده نیز در همه منازل روستاییان وجود دارد.
سیستم برقرسانی ارزیل و تلفن نیز چندین سال است که به همت نظام مقدس جمهوری اسلامی در خدمت رفاه اهالی قرار گرفته شده است .
مسیر جاده تماما آسفالته تبریز تا ارزیل دارای طبیعت بسیار زیبائی می باشد و مسافران را مجبور به توقف و استفاده از این زیبائیها می کند. این مسیر در زمانی بین ۲ الی ۳ ساعت طی میشود . در ضمن وسائط نقلیه عمومی مانند مینی بوس هر روز صبح و بعد از ظهر ازشهرستانهای تبریز و مرند رهسپار دهکده توریستی ارزیل می شوند.و نیز چندین شرکت توریستی هر هفته مسافران زیادی را به ارزیل می آورند.
دهکده توریستی ارزیل به خاطر موقعیت و طبیعت بسیار زیبایش ، این استعداد را دارد که در صورت سرمایه گذاری بخش خصوصی و همیاری دولت محترم به یک منطقه توریستی خوب تبدیل شود .
در انتها وظیفه خود می دانم از اهالی محترم روستای ارزیل و اعضای محترم شورای ارزیل که مرا در تهیه این مطالب یاری فرمودند ، کمال سپاسگذاری را دارم .
امید است همه ما انسانهای این کره خاکی در مقابل این همه نعمت ها و طبیعتهای زیبا و دوست داشتنی که خداوند بی هیچ منتی به ما ارزانی داشته است ،با حفظ و نگهداری آن و تحویل به نسل آینده ، کمی قدر دان این همه لطف و محبت خداوندی باشیم.
ارزیل به روایت ویکی پدیا
ارزیل یکی از روستاهای آستان آذربایجان شرقی است که در دهستان ارزیل بخش خاروانا شهرستان ورزقان واقع شده‌است.
جمعیت این روستا برپایهٔ نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵ خورشیدی بالغ بر ۴۳۲ نفر بوده‌است.
با وجود مشکلات فراوان از جمله نبود منبع درآمد کافی برای روستاییان، ارزیل نسبت به دیگر روستاهای بخش خاروانا از امکانات رفاهی مناسبی برخوردار است. به‌طوری که این روستا بعد از شهر خاروانا تنها روستای دارای درمانگاه در سطح بخش محسوب میشود.
ارزیل دردل کوههای بلندوقدکشیده بادماریل ,دز,مازارداغی قرارگرفته است.
مهاجرت
در سالهای اخیر ترکیب جمعیتی ارزیل کاملاً متحول شده‌است. روستا از جمعیت جوان و فعال خالی شده و تعداد دانش‌آموزان نسبت به یک‌دههٔ گذشته چندین برابر کاهش یافته‌است. در حال حاضر اکثر جعیت ارزیل را زنان و مردان مسن و دختران کم سن و سال تشکیل می‌دهند که این وضعیت بیان‌گر مهاجرت نیروی کار روستا به شهرهای مرند، تبریز و تهران است.
مردم
تقریبا نیمی از مردم ارزیل سید هستند . متفکران زیادی در ارزیل تربیت دیده‌اند وهم‌اکنون در شهرهای مختلف ایران -همچون تبریز- فعالیت می‌کنند.
باغات
مهم‌ترین باغات این روستا عبارتند از: «تیندره‌سی»، «دزباغی»، «دمهلردره‌سی» ، «طرزم درسی» ، «دلبون» ، «مازاردره» ،«شابلار» ، «یوخاری باغ» ، «نوهرییل» که باغات تیندره‌سی مساحت زیادی را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین این باغات منطقهٔ حاصل‌خیزی برای کشاورزان ارزیل به‌شمار می‌روند.محصولات این روستا قریب به اتفاق عبارتند:سیب-گلابی-زردآلو-گیلاس-گردو-به-آلو-آلبالو-توت- ارزیلیهای های مقیم تبریز: یکی دیگرازکارهای ارزنده وبارزکه توسط ارزیلیهای مقیم تبریزانجام شده است برپایی هیئت های حسینی بانام هیئت عزاداران موسی بن جعفر(ع)میباشدکه درروزهای جمعه برگزارمیشود. وهمچنین مراسم ویادبودی نیزدرآخرسال برگزاروتمامی ارزیلیهاجمع میشوندوبه خانواده های که عزیزانشان رادرسال جاری ازدست دادندتسلیت می گویند.
