روستای مولان / کلیبر / آذربایجان شرقی

 نگاهی به تاریخچه ی مولان

دهستانی را می خواهیم خدمت شما میهمان عزیز توصیف کنیم دهستانی است

 از توابع شهرستان کلیبر، استان آذر با یجان شرقی این دهستان در ۲۰۰ کیلومتری تبریز،

 ۴۵ کیلومتری کلیبر در دامنه سر سبز کوه «اوچ قارداش » واقع شده است .روستاهای اطراف این دهستان از شمال به جنوب عبارتند از :خانگاه ٬ پالطدی ٬ کومان ٬ باشاو٬ لومهنی ٬ شیرییه٬ پیرلر٬ عبدالرزاق٬ اتی کندی٬ قیرانچای٬ محمد حسنلو٬ قیه باشی٬ استانبیگلو٬ اولی قیشلاق٬ وضمنا این دهستان در ۲۵ کیلومتری شهر آبش احمد و در۲۷ کیلومتری شهر خمارلوقرار دارد.فاصله مولان از رود ارس ۲۰ کیلو متر است .

فرهنگ این دهستان از دیر وباز زبان زد عام وخاص بوده وهست و تقریبا ۳/۱ جمعیتاین دهستان فرهنگی هستند وشغل اکثریت دراین دهستان دامداری وکشاورزی استدهستان مولان دارای چهار مسجد به نام های :مسجد امام زمان(ع)-مسجد جامع مولان-مسجد حضرت ابوالفضل(ع)ومسجد صاحب الزمان”باغ”

مولان؛ روستایی از مرز آذربایجان از دیار قهرمان پرور و همیشه سرفراز قره داق، از دیرباز به فرهنگ دوستی و پرورش ادب معروف است. تاریخ دقیقی از پیدایش و علل شهرت آن بنام مولان در دست نیست ولی در بین مردم مواردی ذکر شده است که بطور مختصر اشاره میکنیم؛ از جمله این موارد :

۱٫      اولین کسی که این روستا را ایجاد نموده و با سه پسر خود در آن زندگی کرده است  شخصی بنام مولاوردی یا مولاقلی بوده است. این مورد از لحاظ منطقی دور از ذهن نیست چرا که در اکثر نسبنامه ها اسم مولاوردی ذکر گردیده که سه پسر به نامهای ، زمان ، سلطان و عبدا… داشته است.

۲٫      اینجا محل اصلی مولان نیست. در این روستا قبل از مولانیان امروزی سکنه هایی زندگی میکرده اند که در اثر درگیری با اهالی امروزی مولان _ که در آن زمان در محدوده ای بنام داغداغان زندگی میکردند_ مجبور به مهاجرت شدند و در ساحل رود ارس(آراز) روستای امروزی کاررانلو را ایجاد کردند (این مورد نیز مستندات تاریخی دارد چرا که در محدوده ی فوق الذکر بقایایی از ساختمان ها بر جای موجود است و اهالی روستای کاررانلو هم امروزه این مورد را قبول میکنند).

۳٫      مولان در اصل مآولان بوده که از ریشه مآفلار مشتق شده است. آنجایی که خانقاه شیخ صالح انصاری مولان (از سلسله خانقاه های شیخ صفی الدین اردبیلی) در این مکان بدست شاه عباس اول بنا شده و تعدادی از نظامیان و درباریان و ادبا و حکمای صفوی در این مکان زندگی  کرده اند که از پرداخت مالیات و جزیه معاف بودند به آنها مآفلار (معاف شدگان) میگفتند که به مرور زمان کلمه ی مافلار به مآولان وسپس به مولان تغییر شکل داده است.

به هر حال این روستا از دیر باز به عنوان قطب فرهنگی و ادبی منطقه شناخته شده است و شاعران زیادی از جمله پورزمان ، آهنی ، وجودی ، فرضی و… در این مکان چشم به جهان گشوده اند. و لازم به ذکر است که گویش محلی این روستا تفاوت عمده ای با روستاهای همجوار دارد که این موضوع خود از اهمیت زیادی در ریشه یابی پیدایش آن برخوردار میباشد..

در دوره ی فئودالیسم این روستا مرکز اقامت خان و خانزاده ها بوده و بهمین جهت اولین روستایی است که از نعمت خواندن و نوشتن بهرمند شده است، بگونه ای که اولین مکتبخانه ها و اکابیر خانه ها در این محل داییر شده اند که در آنها به تعلیم قرآن و گلستان و آداب معاشرت و … میپرداختند. لازم بذکر است که اولین مدرسه رسمی هم به همت حاج علقلی خان کریمی  در سال ۱۳۳۲ _که خانه ی خود را به این کار اختصاص دادند و سپس بطور کامل اهدا نمودند_ تاسیس گردیده است. البته  در کمال تاسف با اینکه نوه ی ایشان نیز از شهدای جنگ تحمیلی بودند نامی از خدمت ایشان ذکر نگردیده و حتی نام مدرسه را نیز ابتدایی شهید مدنی نامیده ند.

پس ازتاسیس مدرسه که از عوامل عمده ی گسترش روابط این روستا بود، در سال ۱۳۴۸ _ ۱۳۵۳ ساخت سیلو گندم مولان با بیش از هشت هزار تن ظرفیت و بهره برداری از آن، ازعوامل بسیار مهم توسعه ی مولان بحساب می آمد. این امر سبب بالا رفتن روحیه عمومی و روی آوردن مردم از کشاورزی به صنعت گردید. البته این پروژه با اینکه منبع درآمدی برای اهالی بود کشاورزان را نیز برای کشت بیشتر و بالا بردن کیفیت محصول راغب می نمود. ولی در کمال تاسف از سال ۱۳۷۵ تا به امروز بدون هیچ دلیل قانع کننده ای تعطیل شده بود که خوشبختانه باتلاش و زحمات برادران ساسانی مولان بصورت خصوصی و در زمینه آردسازی شروع به فعالیت کرده است که موجب سرور و خوشحالی اهالی مولان و منطقه می باشد.

در دوران انقلاب و بعدها در دوران هشت سال دفاع مقدس اهالی این روستا از جمله ی کسانی بودند که بسیجی وار به میدانهای حمایت از شرف و ناموس شتافتند و در کمال افتخار پنج شهید و چندیدن جانباز و شیمیای به این آب و خاک تقدیم کردند ولی با این اوصاف هنوز این مردم از نبود امکانات و مهمتر از آن نبود منبع درآمد به شهرهای بزرگ مهاجرت کرده اند که کماکان این روند  ادامه دارد.

ای که دستت میرسد کاری بکن . . .