گلیرد – طالقان – البرز
شهرستان طالقان – استان البرز
gelyard-taleghan.blogfa.com/
۱۲kabootar.blogfa.com/
taleghan.persianblog.ir/
سفر گردشگری به روستای گلیرد از روستاهای طالقان
در ابتدای سفر سری به موزه مردم شناسی و ابزار آلات کشاورزی گلیرد در میدان جلال آل احمد زدیم و با زندگی این مردم در زمانهای گذشته آشنا شدیم .
در فرهنگ ایرانی نعل اسب نشانه خوش شانسی بوده وانرا در پای چهار چوب در کار می گذاشتند و البته عقید ه داشتند که نعل باید پا خورده می بوده.
لوازم جمع اوری شده در موزه عبارت بودند از انواع وسایل پخت و پز . روشنایی.کشاورزی .دفاعی .ارتباطی .هنری و…که هر کدام حاکی از یک سابقه و پیشینه تاریخی محکم وفرهنگ اصیل ایرانی دارد.
قدیمی ترین شی موزه مهر گلیت می باشد که قدمت ۲۵۰۰ساله دارد.
بعد ازدیدن موزه و آشنایی با فرهنگ اصیل مردم در شهر گلیرد به روستای گلیرد رفتیم تا از نزدیک با حال و هوای انجا آشنا شویم.
قدمت روستای گلیرد بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ سال می باشد . با همت میراث فرهنگی شهرستان کرج باز سازی این روستا چند سالی است که شروع شده و این باز سازی و مرمت جلوه بسیار زیبایی به این روستا داده است.
در ب و پنجره های قدیمی در این روستا وجود دارد که جنس آنها از چوب درخت های گردو و توت می باشد و بر روی درها که دق الباب نام داردند دو نوع کوبه به کار رفته که کوبه ای که صدای زیر دارد برا ی مهمانهای خانم و کوبه ای که صدای بم داشته برای مهمان های آقا به کار می رفته.در روستا کمی پایین تر از حسینیه شهدای گلیرد خانه قدیمی متعلق به مرحوم حاجی حجت الله وجود دارد که حدود ۴۰% از اشیا موزه از این خانه جمع آوری شده است.
در زیر شیربانی حسینیه شهدای گلیرد کتیبه هایی وجود دارد که قدمت ۶۰۰ساله دارد.
شیشه های به کار رفته در درهاو پنجره های از زمرد بوده که به صورت شیشه دراورده شده است.
خانه آیت الله طالقانی
از در وردودی که وارد خانه می شوید روبروی شما خانه آقا می باشد و کنار در ورودی اتاق پسر ایشان قرار گرفته .حیاط بزرگی مابین در ورودی و اتاق آقا قراردارد که یک مسیر مال رو برای رفتن دام به طویله قرارداده شده در اتاق مهمانی آقا که باز می شود به قدری خنک است که کسی دوست ندارد آنجا را ترک کند و در زمستان هم با یک چراع گرد سوز کوچک گرم می شود.و این به خاطر عایق بندی خشتها و سقف خانه میباشد.و هم چنین هواکشی که در دو طرف خانه تعبیه شده است.در زیر کتابخانه آقا دلابچه یا گاوصندوق قراردارد که درب آن چوبی می باشد و با یک قفل محافظت می شود.
گل های مخصوصی برای خانه به کار میرفته که عطر خاصی داشته و خاصیت ضد حشرات موزی داشته است.راهروی کوچکی مابین اتاق مهمان آقا و اتاق خود ایشان می باشد که به تراس ختم می شود.دربهای اتاق به گونه ای است که شما برای ورود به اتاق حتما باید خم بشوید.آقا شجره نامه ای از جد خود امام حسین دارند که ایشان ۳۶امین پشت می باشند.
مجموعه آثار و عکس های آقا در اتاق پسرشان نگهداری می شود.
در پایین خانه آقا حمام قدیمی وجود دارد که سقف به حالت ساروجی ساخته شده و قطر دیوار حمام ۵/۱متر است. زیر خزینه تی هن بوده که از جنس فولاد و برنج یا چدن بوده که وقتی داغ میشده مثل المنت آب را گرم میکرده .
حمام ها نزدیک مساجد ساخته می شده که مردم بعد از حمام به مسحد می رفتند و اگر وقت تنگ بود مکان کوچکی در گوشه حمام ساخته شده بود که آنجانماز را فرادی می خواندند.
ساعت حمام با نور آفتاب تعیین میشد و تا غروب آقتاب برای خانم ها و از غروب به بعد برای آقایان بوده.
آخرین محل برای دیدن چشمه محل بود که این چشمه دارای یکی از گواراترین آبهای دنیا می باشد.و برای مصرف اب مردم در تمام زمینه ها حتی کشاورزی بوده.
بعضی از مثل ها مراسم و داستانهای محلی روستای گلیرد(نقل قول از آقای عبدالحسینی)
نمک افزون: افراد خاص روی نمک دعا می خواندند و چهار طرف خانه چال می کردند که این دعا مانع ورود جانوران موزی به محل اقامت می شده.
مراسم آخر شب عروسی: که داماد بعد از شستن پای عروس در تشت آب را به چهار گوشه خانه می زده.
خاستگاری حسن جون: که شرط ازدواج برای داماد رفتن به شهر و گدایی به مدت یکسال بوده.
مردم گلیرد داستانهای جالبی راجع به جن و پری و قهرمانان محلی دارند که شنیدنی است.
مراسم عروسی در گلیرد در سه روز آخر هفته یعنی چهار شنبه و پنج شنبه و جمعه برگزار می شده.
چهار شنبه :مراسم خیاط سوران-که لباس عروس و داماد را می دوختند.
پنج شنبه: مراسم هنابندان –که عصر پنج شنبه عروس و داماد را به حمام می بردند و چاووشی و درویش خوانی می کردند.
جمعه: مراسم عروسی-که انار زدن از مراسم زیبای این روز بوده و همراه با این مراسم درویش خوانی هم می شده.
مراسم سحر خوانی : که سحرها برای بیدار کردن مردم انجام می شده.
مراسم تشت زنی و منجیل زنی : که در ایام های پنجه پیتک و قاشق زنی این کار را انجام می دادند.
گزارش از محمد اکبری علی آبادی