روستای مهران / طالقان / البرز

بخش طالقان قبل از انقلاب اسلامی جزء شهرستان کرج بوده و پس از شهرستان شدن ساوجبلاغ (ازسال۱۳۷۰) از کرج جدا و جزء شهرستان ساوجبلاغ گردید. این منطقه دارای سه دهستان به نام بالا طالقان ، میان طالقان و پایین طالقان می باشد ، که در کل از هشتاد روستای کوچک و بزرگ تشکیل شده است که در امتداد طالقان رود (شاهرود) ، در قلب البرز مرکزی قرار گرفته است.فاصله روستاهای طالقان از غرب و شرق حدود ۴۵ کیلومتر می باشد .مرکز بخش طالقان شهرک می باشد. جمعیت هر روستا در تابستان چندین برابر زمستان است.در فصل زمستان گاهی بعضی از قریه ها از سکنه خالی می باشد.فاصله مرکز طالقان تا کرج ۱۰۰ کیلومتر ، هشتگرد ۷۰ کیلومتر و تهران ۱۳۵ کیلومتر می باشد. روستای مهران طالقان که جزء روستاهای بالا طالقان محسوب می شود ، تا مرکز بخش حدود ۱۵ کیلومتر فاصله دارد.
خوشبختانه در روستای مهران طالقان تقریباً بی سوادی به صفر رسیده است.از حدود تقریباً ۹۰سال پیش در روستا مکتب خانه وجود داشت که در سال۱۳۲۵ شمسی دبستان دولتی به به شماره ۲۸۷ در کل کشور در این روستا افتتاح گردید و تا سال ۱۳۵۷ نیز به همین نام مشهور بود و بعد از انقلاب اسلامی به نام یکی از شهدای عالی مقام (آیت الله شهید صدوقی) نامیده شد.یکی از دلایلی که باعث گسترش سطح سواد در روستا شده است ، وجود شغل مکتب داری و معلمی در این روستا بوده است . همچنین هم جواری با استانهای گیلان و مازندران و وجود مکتب خانه های بسیار در این مناطق دیگر عوامل بالا بردن سواد اهالی بوده است . بدین ترتیب می توان گفت روستای مهران پیشگام در علم و فرهنگ طالقان بوده است . روستای مهران افراد بزرگی را تربیت و تحویل جامعه داده است که اکثر آنها دارای شغل و منسب های بالای دولتی بوده و هستند . از آن جمله می توان به درویش عبدالمجید مهرانی خطاط بزرگ طالقان اشاره کرد .
برگرفته از کتاب (مهران و گلهای بوستانش به تالیف آقای شعیب مهرانی)

شرح تاریخ مهران و پیدایش اولین سکنه آن

 از تاریخ پیدایش ساکنین اولیه روستای مهران نوشته ای مستند در دسترس نمی باشد ، ولی با مطالعه کتاب تاریخ طبرستان و رویان و چگونگی حکومتهای سادات – علویان در آمل با حدس و گمان به ریشه های برخورد می کنیم که می تواند مبنای واقعیت باشد . سلسله سادات علویان که مدت هشتصد سال در طبرستان رویان و آمل حکومت داشتند و جغرافیای حکمرانی آنها در قلب سلسله جبال البرز بود که از آمل و ساری شروع می شود وتا دیلم و سیاهکل فعلی ادامه داشت . این سلسله به حاشیه دریای خزر که پوشیده از جنگل بود دسترسی نداشتند و در قسمت حاشیه جنوبی البرز که سمنان و گرمسار ، ری ،تهران و غیره در آن قرار دارد بعلت کویری و بیابان بودن هیچ رفت و آمدی در آن نداشتند و مسیر رفت و آمد آنها بدین طریق بود : از مسیر آمل رودخانه هراز یوش – بلده – میناک – دنا – کندوان – آزادبر – گته ده – جوستان و مسیر دیگر از کجور – دشت نظیر – مرزن آباد – دلیر – ناریان و یا انگوران به ناریان و یا کلاردشت و رودبارک – هزارچم – پراچان – دیزان – مهران – جوستان و از انجا به الموت سیاهکل رفت و آمد داشتند و مراجعت گروه دسته سپاه در حوزه حکمرانی علویان از اشکور تا دیلمان از همین مسیر بوده است . سلسله سادات علویان کثیرالولاد بودند ، هر کدام چند همسر داشتند و در فصول گرم تابستان از محل حکمرانی آمل یا رویان به نقاط ییلاقی می رفتند وهمچنین آن عده که در سپاه خدمت می کردند با زن و فرزند در حوزه های خدمتی خود به صورت مامور رفت و آمد می کردند . اگر مکانهای خوش آب و هوایی را در مسیر پیدا می کردند در آنجا ساکن می شدند .چون زمینهای حاشیه و رودخانه پر آب برای کشاورزی برای مناسب بوده و به علت مرتفع بودن و دو کوه بلند گذر چال و دوهاله باد کمتری داشت در آنجا سکونت اختیار می کردند و یا به علت زمستان زودرس و بسته شدن گردنه های برفگیر علم کوه ، تخت سلیمان و هزارچم اجبارا زمستان و بهار را در آنجا می ماندند و این ماندن دایمی شد و خانواده های دیگری که در لوچکان ساکن بودند و خرابه های منزل آنها باقی است و همچنین چند خانواری که در مزرعه مزراع ساکن بودند بعلت اینکه این دو مزرعه در ارتفاع قرار داشت و پیوسته پوشیده از مه بود به طرف چشمه و آبادی فعلی مهران حرکت کردند تا هم از شر مه و هم از سوز سرما و آزار حیوانات آسوده باشند و در این مکان زندگی مسالمت آمیزی را با هم شروع کردند .
(برگرفته از کتاب مهران و گلهای بوستانش تالیف آقای شعیب مهرانی)