الله آباد – جغتای – خراسان رضوی

موقعیت جغرافیایی روستای الله آباد

این روستا به مختصات  56 درجه و ۵۳ دقیقه طول جغرافیایی  و ۳۶ درجه و ۴۲ دقیقه عرض جغرافیایی  و با ارتفاع  1210 متر از سطح دریا، در ۱۹ کیلومتری شمالغرب  شهر جغتای و در ۶ کیلومتری شمال روستای کهنه واقع گردیده است .

جمعیت روستای الله اباد بر مبنای سرشماری سال ۱۳۸۵ که بوسیله مرکز آمار ایران صورت گرفته ۱۱۱ خانوار ( ۴۲۷ نفر ) میباشد . در خصوص آگاهی از جمعیت این روستا در سالهای قبل از ۱۳۸۵ به صفحه پیشینه تاریخی الله آباد مراجعه شود.

_{وجه تسمیه الله آباد :}

_{در صفحه مربوط به پیشینه تاریخی الله آباد یادآور شدیم که مالکیت الله آباد در اواخر قرن دوازدهم و اوایل قرن سیزدهم شمسی ( حدود ۲۰۰ سال پیش) می تواند به الله یار خان قلیچی(حاکم منطقه جوین و سبزوار در آن زمان)  منتسب گردد  که بر این اساس می توان محتمل دانست که الله آباد  در گذشته های دور الله یار آباد بوده و در گذر زمان ، سهوا یا عمدا ، واژه ی یار از آن حذف شده و به صورت الله آباد درآمده باشد.}

پیشینه ی تاریخی روستای الله آباد :

این وب  سایت  در خصوص پیشینه ی تاریخی روستای الله آباد سعی نموده که مطالب منتشره را بر مبنای منابع مستند بیان نماید لذا در این راستا پس از مطالعات و بررسی های متعدد در فرهنگ های جغرافیایی  سه فرهنگ را که بیانگر وضعیت ابادی های ایران از سنوات قبل از ۱۲۸۹ هجری شمسی تاسال ۱۳۸۱ می باشند برگزیده و بر مبنای ان فرهنگ ها پیشینه و گذشته ی تاریخی الله آباد را در سه مرحله تقسیم بندی نموده است .

مرحله ی اول : فرهنگ جغرافیایی ایران (خراسان )که در سال ۱۲۸۹ هجری شمسی توسط ستاد فرماندهی وزارت جنگ بریتانیا تهیه شده و بیانگر وضعیت ابادی های خراسان در سالهای قبل از ۱۲۷۵ هجری شمسی(بیش از یک قرن پیش ) می باشد بر اساس سفرنامه اقای شیندلر آلمانیschindler)) درباره ی الله آباد چنین نوشته است :                                                                                                                                ALLAH ABAD                                                       

 روستایی است با ۳۰ واحد مسکونی واقع در دشت جوین در فاصله ی تقریبی ۱۵ مایلی (۲۴کیلومتری ) شمال جغتای .

(منظور از این الله آباد ، الله آباد پایین یا همان ثقیه بوده و الله آباد کنونی در آن زمان وجود نداشته است . ۳۰ واحد مسکونی مورد اشاره را نیز،در حال حاضر میتوان بر مبنای اثرات باقی مانده در قلعه مخروبه الله آباد پایین ، شمارش نمود.)

مرحله ی دوم : فرهنگ جغرافیایی ایران ( جلد نهم ) که بر مبنای تقسیمات وزارت کشور در  سال ۱۳۲۹شمسی بوسیله اداره ی جغرافیایی ارتش ایران  در سال ۱۳۳۱ انتشار یافته و بیانگر وضعیت ابادی های ایران در سالهای قبل از ۱۳۳۱ می باشد درباره ی الله آباد چنین نوشته است :

الله آباد: ده از دهستان کهنه بخش جغتای شهرستان سبزوار -۲۴ ک باختر جغتای – سر راه مالرو عمومی شریف اباد

دامنه – معتدل – سکنه ۱۷۴ – شیعه – فارسی – قنات – غلات – پنبه – زیره – شغل زراعت – راه مالرو

(منظور از این الله آباد نیز ، الله آباد پایین یا همان ثقیه بوده و الله آباد کنونی در آن زمان وجود نداشته است و در خصوص  174نفر سکنه مورد اشاره نیز باید گفت که این افراد اعضاء خانواده هایی بوده اند که بعنوان اداره کنندگان امور کشاورزی و باغبانی قناتها در خدمت شازده ی افسر بوده اند .)

مرحله سوم : گر چه این مرحله را نمی توان بعنوان پیشینه ی تاریخی مطرح نمود و بیانگر وضعیت سالهای اخیر می باشد اما جهت تکمیل سیرمراحل  تاریخی اختصارا به ان پرداخته می شود .

فرهنگ جغرافیایی ابادی های کشور که بر اساس اطلاعات جمع آوری شده در سال ۱۳۸۱ و بر مبنای تقسیمات کشوری سال ۱۳۸۳  بوسیله ی سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح در سال ۱۳۸۴ انتشار یافته و بیانگر وضعیت آبادیها در سالهای قبل از ۱۳۸۱ میباشد، درباره الله آباد چنین نوشته است :

الله آباد   ALLAH ABAD

به مختصات طول جغرافیایی :۵۶ درجه و ۵۳ دقیقه ، عرض جغرافیایی: ۳۶ درجه و ۴۲ دقیقه وارتفاع متوسط ۱۲۱۰ متر که در ۱۹ کیلومتری شمال غرب  شهر جغتای قرار گرفته است .

موقعیت طبیعی : دشتی . 

رودخانه : رودخانه فصلی کال شاطه (کال عریان ) در ۵/۲ کیلومتری شرق ابادی جریان دارد .

کوه : کوه کمر الله آباد   با ارتفاع ۱۴۱۰ متر در ۱ کیلومتری غرب آبادی واقع شده است .

تپه : تپه قلعه دختر  با ارتفاع ۱۳۱۰ متر در ۴ کیلومتری غرب  روستا قرار دارد .

جمعیت : ۸۳ خانوار که شامل ۴۹۱ نفر است.از این تعداد۷۰ درصد با سواد هستند.

مشاغل عمده آبادی : زراعت ، دامداری ، باغداری و کارگری .

محصولات عمده زراعی : گندم ، جو، چغندر قند ، زیره و نخود .

 نوع کشت : آبی و دیمی .

محصولات عمده باغی : انگور،زردالو،آلو و انار .

منابع آب کشاورزی : قنات .

منابع آب آشامیدنی : قنات .

امکانات این روستا عبارت است از : برق، دبستان ( مختلط ) ،نهضت سواد اموزی ،گرمابه ، شورای اسلامی روستایی ، دفتر مخابرات و مسجد .

ضمنا این فرهنگ جغرافیایی در جدول مربوط به اماکن دهستان از الله آباد با عنوان الله آباد افسر نام برده است.

پیشینه ی تاریخی روستای الله آباد فراتر از انچه در فرهنگهای جغرافیایی امده و بر مبنای تحقیقات انجام شده :

مدیر این وب  سایت تاکنون در رابطه با اینکه قنات الله اباد و ثقیه در چه زمانی و با همت چه شخص یا اشخاصی احداث شده تاکنون به اطلاعاتی دست نیافته اما در خصوص مالکیت و چگونگی اداره ی ان از  اواخر قرن گذشته تاکنون بر مبنای سر نخی که از گفته های کهنسالان به دست اورده شروع به تحقیق و بررسی نموده و پس از تحقیقات به این نتیجه رسیده که قناتهای الله اباد و ثقیه بطور توامان از اواخر قرن گذشته در مالکیت محمد هاشم میرزا افسر معروف به شازده ی افسر بوده است .

شازده ی افسر فردی ادیب ، شاعر ، سیاستمدار مشروطه طلب در زمان قاجار و رئیس انجمن ادبی ایران در زمان حکومت پهلوی بوده است وی  بواسطه ی  نیاکان پدری از نوادگان فتحعلعی شاه قاجار و از طرف نیاکان مادری ، نوه ی محمد هاشم میرزای جناب ( از شاگردان حاج ملا هادی سبزواری ) بوده ، شازده ی افسر در دوران جوانی مدتی بعنوان معلم فارسی در منطقه جوین به سر میبرده و مالکیت وی در الله اباد میتواند از ان دوره شروع شده یا حداقل مقدمات ان از ان زمان فراهم شده باشد .( شایان ذکر اینکه اگر شازده ی افسر از نوادگان زن چهاردهم فتحعلی شاه قاجار یعنی از نوادگان طرلان خانم (دختر الله یار خان قلیچی ) باشد می توان این فرضیه را نیز محتمل دانست که الله آباد در گذشته های دورتر و در زمان حکومت الله یار خان قلیچی بر منطقه جوین و سبزوار ، در مالکیت الله یار خان بوده و پس از وصلت طرلان خانم با فتحعلی شاه ، این مالکیت از الله یار خان به نوه و نبیره ی دختری وی یعنی شازده ی افسر منتقل شده است.)

مالکیت الله اباد ازشازده ی  افسر به دخترش انتقال یافته ( که از او با نام خانم یاد میشده ) و داماد شازده ی افسر فردی به نام جعفر بوده است (وی نیز به جعفر اقا معروف بوده ) . شایان ذکر اینکه جعفر اقا فرزند ملا محمد کاظم خراسانی ( مشهور به اخوند خراسانی ازشاگردان حاج ملا هادی سبزواری و از  فقها و مراجع تقلید بزرگ عصر خود و از رهبران مشروطیت ) بوده است .

مالکیت الله اباد از خانم و جعفر اقا به فرزندشان نور اقا انتقال می یابد ( نام نور اقا میتواند بر مبنای نام پدر بزرگ خانم یعنی پدر شازده ی افسر که نورالله میرزا بوده انتخاب شده باشد ) و تا قبل از انقلاب نیز در مالکیت وی بوده است . در تنگاتنگ انقلاب سال ۱۳۵۷ نور اقا مالکیت سه شبانه روز از ۱۲ شبانه روز الله اباد را به  شخصی به نام مرادی که گفته میشود از روستای              نیشابور بوده است می فروشد و این نوع مالکیت ( ۹ شبانه روز از نور اقا و ۳ شبانه روز از مرادی ) تا سال ۱۳۶۱ ادامه می یابد .

در سال ۱۳۶۱ نوراقا و مرادی تصمیم به فروش الله اباد می گیرند و گفته می شود مرادی در این سال افرادی را از روستای حکم اباد ( روستایی که در حدود ۶۰ کیلومتر با الله اباد و کهنه فاصله دارد ) به الله اباد می اورد تا مالکیت الله اباد را به انها واگذار نماید که در این زمان افرادی از کهنه که از گذشته بعنوان گردانندگان امورات قنات الله اباد و ثقیه به شمار امده و در امر کشاورزی و باغداری الله اباد زحمت کشیده بوده اند نسبت به این موضوع اعتراض کرده فلذا نور اقا از فروش الله اباد به حکم ابادی ها منصرف می شود و پس از ان در همان سال مالکیت ۹ شبانه روز مربوط به نور اقا بوسیله ی مرحوم حاج شیر علی و مالکیت ۳ شبانه روز مربوط به مرادی بوسیله ی مرحوم حاج سید عبدالغفار شاددل که هر دو از بزرگان و اربابان کهنه بوده اند خریداری و از طریق نامبردگان به دیگر افراد کهنه ای که طالب خرید ان بوده اند واگذار می شود . شایان ذکر اینکه در ان زمان مالکیت هر ساعت اب  شامل قنات الله اباد و ثقیه بطور  توامان با کلیه اراضی مربوطه اعم از مسکونی – ابی و دیم می شده و مبلغ خرید ان پنج هزار تومان بوده است که به مرور زمان خرید و فروش اب قناتها و حتی اراضی مربوطه از هم تفکیک شده اند .

پس از سال ۱۳۶۱ قسمت عمده ای از مالکیت الله اباد در اختیار مرحوم حاج شیر علی قرار گرفته و نامبرده ساکن قنات ثقیه معروف به الله اباد پایین( که محل سکونت مالکین قبلی بوده) میگردد و بقیه ی مردم که ساعت یا چند ساعتی از الله اباد را مالک شده بودند در سالهای اولیه بصورت کوچ نشینی تابستانها در الله اباد بالا ساکن و به امر کشاورزی و دامداری می پرداختند تا اینکه این اقامت فصلی و موقت رفته رفته  به سکونت دائم تبدیل شده و الله اباد بالا بصورت یک روستای مستقل از کهنه در امد و شایان ذکر اینکه به استناد عکس هوایی که در سال ۱۳۳۴ گرفته شده الله اباد کنونی (بالا ) فقط دارای ۲ واحد مسکونی بوده است .

گفته می شود در گذشته اب قناتها ( قنات الله اباد و ثقیه بطور توامان ) در دو مرحله بعلت خشکسالی و ریزش چاهها کاملا خشک شده که مرحله ی اول ان بدلیل خشکسالی در قحطسالی سالهای ۱۲۴۸ تا ۱۲۵۰ و مرحله ی دیگر ان بدلیل ریزش چاهها  در سالهای ۱۳۳۵ تا ۱۳۳۶ بوده است تا جایی که در محله اخیر چوپانها جهت اب شرب خود و گله به چشمه ی فقیر اباد مراجعه می کرده اند . در سال ۱۳۳۷ جعفر اقا مالک یا مدیر ان زمان الله اباد نسبت به بازسازی و عمران چاههای قنات اقدام نموده و مجددا قناتها را احیا می نماید . 

در حال حاضر قلعه ی الله اباد پایین و کلیه ی خانه های ان به حالت مخروبه درامده و هیچ سکنه ای ندارد .

در خصوص آگاهی از شخصیت شازده ی افسر به صفحه مربوطه (شازده ی افسر)مراجعه شود.

ضمنا مزرعه جعفر آباد نیز در گذشته در قلمرو الله آباد بوده است . در خصوص چگونگی جدائی آن به صفحه مربوطه (مزرعه جعفرآباد)مراجعه شود.