گلخندان (کوسه لو) – فامنین – همدان

این جا روستای گلخندان، کوسه لوی سابق، زادگاه شخصیّت های قیزیل داغ لار است. این روستاهمان جاست که اذان افطار و مناجات سحری اش را عبدالله می خواند، روضه های ماه محرّم آن را علی احمد، نوحه های سینه زنی اش را جعفر، اکبر، غلام حسین،..می خواندند. این جا میرز نصیر،میرزا یحیی، میرزا ابراهیم مکتب داری می کردند، ترسّل می نوشتند تا جوان ها وقتی بزرگ شدند بتوانند نامه نوشته و دادخواهی کنند، واجبات می نوشتند تا بچّه ها بتوانند اعمال دینیشان را درست انجام دهند، در مسجد همین روستا، ندای جوشن کبیر، مجیر، افتتاح را مشدی حبیب ا لله و مشدی حنیفه در مسجد سر می دادند. در میدان تعزیه خوانی اش، نقی حضرت عبّاس می خواند، میرزا محمد آقا، امام حسین می خواند، و ولی الله یاتانی شمر خوانی می کرد. در اطاق های گلی همین روستا مردم دل و جکر پروار زمستانیشان را برای قرآن خوان ها طبخ می کردند تا امواتشان نیز سهم خودرا از گوسفندانشان ببرند. میوه های سر درختی این روستا با پول مبادله نمی شد، هیچ کس بابت غذا و خوراکی پول نمی گرفت، درب خانه ها به روی هیچ کس بسته نبود. بانوان همین روستا، هم مامای هم بودند، هم شریک شادی و غم، و هم یار و مددکار زندگی . این جا مرحوم حاج شیخ میرزا علی بدون این که توقّع پاکت داشته باشد در سرمای زمستان حاضر می شد و مردم را با دین و آیین اصیل اشنا می ساخت. این جا بچّه همه با هم بازی می کردند. البتّه بازی تنها که نه بلکه تمرین زندگی.در همین روستا، خواندن را با هو الفتّاح العلیم شروع می کردند، با قرآن ادامه می دادند، از معراج السّعاده اخلاق اسلامی فرا می گرفتند و با حلیه المتّقین آداب زندگی را. این جا ……

کوسه‌لر طایفه ای از شاهسون‌ها میباشد که تعداد زیادی از آنها هم اکنون نیز در روستاهای اطراف قم و ساوه و نیز خود قم و شاید در جاهای دیگر نیز ساکن باشند اوّلین شخصی که روستا یا قلعه کوسه‌لوی قدیمرا که در محل داش‌لوبولاغ کنونی قرار داشته است بنا نهاد شخصی به نام علی از طایفه کوسه‌لر بوده که کوسه‌علی در طول تاریخ به کوسه‌لو تبدیل شده است. کوسه‌علی لقب دیگری نیز داشته که گفته میشود به او کوساگون گُرمَز نیز می‌گفتند که نقل قول در مورد این لقب چند جور میباشد بعضی ها میگویند او بعد از کشته شدن فرزندانش به سبب ناراحتی، پا از قلعه بیرون نمی‌گذاشته و این لقب ناشی از این موضوع است. بعضی دیگر می‌گویند او بعد از کشتن یکی از اهالی شاه قلی کندی، از ترس انتقام آن‌ها، از قلعه بیرون نمی آمده و این لقب از آن‌جا نشأت گرفته. به نظر میرسد تاریخ یاد شده و بنای قلعه کوسه‌لوی قدیم مربوط به دوره‌ی صفویه میباشد و این اادعا به این دلیل است که نادرشاه روستاهای اهل تسنن ازجمله اهالی شاه قلی کندی را از آنجا انتقال داده و در منطقه دیگری از غرب کشور اسکان داد
روستا یا قلعه دیگری کمی پایین تر از کوسه لوی قدیم(پایین تر از باغهای قاراگونه)بوده که شُرشُرگَزَوَن نامیده می‌شده . اهالی این دو روستا در ارتباطی بسیار نزدیک طی سالیان دراز، در کنار هم زندگی می‌کردند اما بعد از وقوع چندین سال خشکسالی پی درپی همگی و یکجا ازآنجا مهاجرت کرده و به مکان دیگری که شاید کَهلَه (کُهلو) گَزَوَن کنونی باشد می‌روند و آنجا ساکن میشوند اما پس از چند سال زندگی در آن‌جا چهارنفر ازآن ها تصمیم می‌گیرند به دِه قبلی شان برگردند که این چهارنفر عبارتند از: رستم–مدد–داوود–محمد که شاید چهارنفرشان با هم برادر باشند (البته چندین طایفه نیز در طول تاریخ به این چهارنفر اضافه شده ند)این چهارنفر پس از برگشتن به کوسه لو و شُرشُرگَزَوَن چون این دو روستا را کاملا ویران شده می‌بینند تصمیم به بنای روستای دیگری که بازران کنونی میباشد می‌نهند و قلعه بازران را بنا نهاده و نامش را به تقلید از شرشرگزون قدیم به این نام می‌نهند که بعد از طی چندین سال و هنگام حمله قشون کولی ها(این موضوع مربوط به اول حکومت قاجارکه تهران تازه پایتخت شده بوده میباشد)  به این قلعه یکی از اهالی روستا(رستم) از درب قلعه بااسب تیزپای خود خارج شده و خود را طی ۴۸ساعت به تهران رسانیده و قوشون دولتی را به روستا آورده و روستا را از محاصره قشون کولی ها نجات می‌دهد   به سبب کار او به این روست لقب باز ایران(عقاب ایران)(احیاگران مجدد ایران)یا بازوران (قدرتمندها)می‌نهند که در طی تاریخ به بازران تبدیل شده است گفته می‌شود سه نفر از این چهار نفر متاهل بوده و فقط محمّد در بین آنها مجرّد بوده که هنگام عبور طایفه قاسملوی شاهسونها از قزل داق شترهایشان در باتلاق گرفتار می شود اهالی روستای بازران به کمک آنها رفته و شترهایشان را از باتلاق در می آورند و رئیس قبیله آنها می‌گوید ما برادری داشتیم که فوت کرده وچون ما رسم نداریم با زن برادر مرده خویش ازدواج کنیم از یکی از شما می‌خواهیم که با او ازدواج کند و محمد با او ازدواج میکند .

کوسه‌لوی کنونی چگونه ساخته شد؟ روستا و املاک بازران در تملک اربابان و خان‌ها بوده وهرسال مواجب از رعیت می‌گرفتند ولی املاک کوسه لو تعلقی به خان‌ها نداشته است مالکین املاک کوسه لو به‌دلیل اینکه از ااملاک آن‌جا مواجب به خانها نپردازند از بازران خارج شده و روستای کوسه‌لوی کنونی را بنا نهادند.