کهنه کلباد – بندرگز – گلستان

کلباد

( ملیت: ایرانی  قرن:۰)

پسر ویسه، پهلوانى تورانى که در جنگ دوازده رخ به دست فریبرز پسر کاوس کشته شد. گویند این جنگ در کوه گنابه واقع شده:
«ز گردان گزین کرد (پیران) کلباد را
چو نستیهن گرد پولاد را»
(شا. بخ. ۷۲۴ :۳)

برگرفته از کتاب: فرهنگ فارسی معین (جلد ششم)

*******************************************************************

جر کلباد(jarre koolbaad)

جر در لغت فارسی جای بریده،دریده و کنده را گوینددر زمان صفویه طایفه ترکمان از سمت گرگان و استرآباد،بهشهر قدیم(اشرف) را مورد چپاول قرار می دادندبرای رفع این مشکل شاه عباس صفوی فرمان داد که از حد کوه تا آب دریا خندقی به طول چهار فرسخ و عمیق ده زرع ساختند و راهی برایک از معبر خیابان گذاشتند که دو طرف آن جنگل استدر آن جا مستحفظی گماشت و در واقع سد راهی برای ترکمانان ایجاد کردبه این ترتیب سوار و پیاده نمی توانستند به ازدحام و انبوهی از آن جانب،به،کلباد،اشرف و سایر مناطق ترک تازی کننداکنون به مرور روزگار آن جر آکنده شده و اشجار رسته و عبور سوار از آن به سختی ممکن استبنا به نظر پژوهش گران این جر اولین بار در زمان انوشیروان احداث شده و آخرین بار در زمان صفویه مرمت گردیده استهنوز آثار و بقایای این خندق قابل ملاحظه استاین خندق مرز ایالت گرگان و مازندران بوده است

***************************************************

د. بعد از پایان حکومت میر حسین خان در مازندران ، ملک بهمن به همراه الوند دیو  قصد تصرف مازندران را نمود . سید مظفر مرتضی ( یکی از بزرگان بهشهر و هزار جریب )  نیز به مدد او آمد  ( ص ۳۰۶ ) . در این گیر و دار  بدلیل بروز اختلاف مابین الوند دیو حاکم سوادکوه  و سید مظفر مرتضی ،  ملک بهمن به عنوان میانجی وارد عمل گشته و در هزارجریب بهشهر نزد سید مظفر رفت تا میان آن دو صلح برقرار کند ( ص ۳۲۹ ) . ملک بهمن در این لشکر کشی تا سورک و حوالی بهشهر پیشروی نمود . این در گیری در نهایت با  لشکرکشی شاه عباس به بهشهر ، و تسلیم شدن لشکریان کلباد ( حوالی بهشهر ) و هزار جریب  ، و شکست ملک بهمن و الوند دیو  و سید مظفر به پایان رسید  ( ص  347 )

*******************************************************************

بنابر مطالب برخی از مآخذ، شهر اشرف ابتدا ملکی به نام خرکوران (خرگوران ) بود که شاه عباس آن را خرید و عمارات و باغات و شهر اشرف را در آن بنا نهاد (میرزاابراهیم ، ص ۸۱). در همین دوره ، در مشرق ولایت اشرف از کوه تا کنار دریا سدی به طول چهار فرسنگ (خاک ریز) با خندقی عمیق احداث شده بود تا اشرف البلاد و مازندران را از حملات ترکمنها حراست کند. این خندق چون از بلوک کُلباد می گذشت ، جَرّ کُلباد (شکاف کلباد) نامیده می شد. دروازه سد در کنار آبادی جَر قرار داشت و فاصله آن تا عمارت تپه کلباد سه فرسنگ بود (همان ، ص ۷۷ـ ۷۸)، و از اشرف تا جر کلباد نیز سه فرسنگ فاصله بود (ملگونوف ، ص ۸۷). ظاهراً احداث این سد به پادشاهان افسانه ای ایران مانند فریدون نسبت داده شده است (رجوع کنید به ابن اسفندیار، ج ۱، ص ۵۸).