روستای رضو / گناباد / خراسان رضوی

درفرازیکی از قلل مرتفع  که بر راههای ورودی  وتمام نقاط روستا کاملا مسلط است وبا گل ولاشه سنگ بناشده است ودرادواردورتعدادی از مردان روستابه عنوان دیده بان در آن استقرارداشته اند.

 قلعه : 

درمدخل ورودی روستا بر بالای تپه ای مشرف بر اطراف خصوصا مدخلهای ورودی کوچه ها قلعه ای بنا شده از خشت خام وگل که حکایت از قدمت تاریخی روستا دارد وقبل از توسعه و گسترش روستا در اطراف قلعه به لحاظ وضعیت امنیتی تمام اهالی روستا در داخل قلعه سکونت داشته اند واز برج هم به عنوان محل استقرار دیده بانها استفاده می شده است . بنا به اظهار ریش سفیدان وبزرگان روستا مردان روستای رضو غالبا تفنگچی وافراد سلحشوری بوده اند که به هنگام بروز نا امنی بااستفاده از موقعیت روستا وسلاح خود با سارقین و ناامن کنند گان مبارزه می کرده اند و علاوه بر این در ردزنی وتعقیب راهزنان وسارقان نیز افراد متبحری بوده اند مضافا اینکه غالبا افراد ی باسواد (قرآنی ) بوده و شاهد این مدعا نیز این است که از کلمه ملا به عنوان پیشوند اسامی مردان با سوادروستا استفاده می شده وعموما رشادتها وسلحشوری مردان را بصورت داستان به نظم در آورده ودر شب نشینی ها می سروده اند تا جایی که حتی بسیاری از ابیات مورد سخن توسط افراد بزرگتر که هم اکنون در قید حیات هستند نیزحفظ می باشند امید است بتوانم تعدادی از این سروده ها را گرد آوری کنم.

مسجد:

  جزءآثار تاریخی و باستانی  به ثبت رسیده است .مسجد رضو مربوط به اواخر دوره قاجار است و در شهرستان گناباد، بخش کاخک، روستای رضو واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۹۱۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

حمام :

یکی دیگر از بناهای بسیارقدیمی حمام است که در گذشته  خزینه ای بوده و با استفاده از خار وخاشاک گرم می شده است وجزء معدود روستاهایی است در منطقه گناباد که از دیرباز دارای حمام بوده است . در سالهای بعد از انقلاب  حمام به سبک جدید با نصب  دوش ولوله کشی تغییراتی پیدا کرده و تا زمانی که اهالی در رضوی قدیم اسکان داشتند حمام دایر بود ولی بعد از آن متاسفانه به مخروبه ای بدل شده است وبه دلیل عدم مراقبت بزودی اثری از آن باقی نخواهد ماند . ای کاش امکانش فراهم بود که اینگونه روستاها به عنوان نقاط گردشگری حفظ و مرمت ومراقبت میشد تامورد بهرهبرداری و مطالعه نسلهای آینده قرار می گرفت .

منازل:

میراث بسیار گرانبهایی که در حال دفن شدن در زیر ویرانه ها و آوارهاست معماری کم نظیر منازل و اطاقهایی است که در اکثر منازل روستا دیده میشود دریکی از قدیمی ترین کتیبه ها که بالای طاقچه یکی از اطاقهای نزدیک به مسجدهنوز مشهود است و احتمالا قدیمی ترین سند از قدمت روستاباشد  نوشته شده ( عمل استا حسن ۶۸۵)که حکایت از ساخت آن در ۷۴۸ سال پیش است.

هاون سنگی:

 یکی از اسناد معتبری که حکایت از سخت کوشی وخودکفایی اهالی داشته وجود هاون سنگی است که در دل سنگی نسبتا بزرگ تعبیه شده وبا استفاده از سرهاونی چوبی غلات وادویه جات خودرا می کوبیده اند خصوصا یکی از غذاهای سنتی ومحلی که توگی نام دارد واز مغز ارزن تهیه می شود (ارزن رادر این هاون می کوبیده اند البته درحجم کم یکی دو کیلو وبیشتر از آن را در مکانی به نام دنگ می کوبیده اند).

دنگ : 

 اتاقکی در ضلع غربی مسجد ( پشت مسجد ) قراردارد که فعلا آثارقابل توجهی از آن به جا نمانده ولی بنا به اظهار بزرگان ومشاهدات نگارنده در گذشته به عنوان آسیاب برای مغز کردن ارزن برای غذای محلی« توگی » یا کوبیدن گاورس و … از آن استفاده می شده است .

 این دستگاه از قطعه چوبی پهن به طول ۴-۵/۳ متر که بخش فوقانی آن به شکل گرزی درآمده ساخته شده است. درانتهای چوب نرسیده به آخر،سوراخی تعبیه شده که چوب دیگری به عنوان محور از آن میگذشته و دو پایه ی چوبی در دو سوی این محور نصب می گشته است. در کنار گودال محل نصب دنگ، سکویی از چوب یا گل به شکل منبری پلکانی می ساختند.ابتدا غلات یا ارزن را داخل گودال ریخته،آنگاه دو نفر در انتهای چوب دنگ ایستاده پای خود را روی چوب اصلی گذاشته فشار می آورند تا بخش سر دنگ به طرف بالا حرکت کند. سپس هنگام پایین آمدن محور اصلی روی آن بخشی از دستگاه که به قسمت گرز مانندنزدیک تر است می پریدند و این عمل چندین بار انجام می پذیرفته است تا پوست غلات از آن جدا شود. بعد از کوبیدن درروزی که باد می وزیده است دانه ها را باد می داده تا پوست از دانه جداشود.