دربندسر – تهران – تهران
سایتها و وبلاگهای روستای دربندسر
شهرستان تهران – استان تهران
http://tanzedarbandsar.blogfa.com/
http://darbandsar88.blogfa.com/
http://darbandsar21.blogfa.com
دربند سر گجاست
دربندسر از روستاهای ییلاقی که با تهران ۵۰کیلومتر فاصله داردمنطقه رودبار قصران شامل اوشان فشم ۰میگون ۰شمشک ودر نهایت عروس قصران دربندسر از آب و هوائی متنوع و طبیعتی زیبا و کم نظیر که در تابستان پذیرای شمار زیادی از گردشگران بویژه کوهنوردان واسکی بازان است و پائین ترین ارتفاع ۲۶۰۰ از سطح دریا و بلندترین نقطه ۴۲۰۰ میباشد لهجه یا گویش دربند سریها آمیخته از گویش اصیل تهرانی (شمیرانی) طبری ۰ عربی ۰ وترکی
آدرس دربندسر :
تهران لشکرک اوشان فشم میگون دوراهی شمشک ودربندسر درادامه راه به دوراهی اوشان و فشم میرسیم که این محل ازجمله قسمت های جاده تهران فشم است که اخیرا دو بانده شده و تردد درآن براحتی صورت می گیرد. اگر چه راه ما دراین سه راه از اوشان جدا می شود. ومی بایست به طرف فشم ادامه طریق دهیم ولی علاقه مندان به آشنایی با منطقه یادآور می شوم که در ادامه راهی که به سمت اوشان می رود علاوه براین روستا که حالا دیگر بخشی از شهر قصران محسوب می شود به آبادی های ایگل،باغگل و آهار می رسیم واگر همچنان به راهشان با پای پیاده ادامه دهندو ازمیان باغ های گیلاس آهار خواهند گذشت بعد از ساعتی به امامزاده ای که به واسطه آب گوارای اطراف آن به شکرآب معروف است می رسند. تأمل و درنگ و زیارت دراین محل روح وروان خستگان از شهرنشینی را جلای دیگری خواهد داد.
درمورد این محل ها هم این نکته قابل توجه است که باز به دلیل حفظ بافت بومی تاحدود زیادی فرهنگ گذشتگان دراین محل باقی مانده و مخصوصا اهالی آهار کمتر بیگانگان را درون بافت روستا اجازه اقامت دادند. بعلاوه که بیشر مردم آهار با ایجاد کارگاه های کوچک و بزرگ کفش دوزی و تراشکاری سهم زیادی درجلوگیری از مهاجرت ساکنین بخصوص جوانان به تهران داشته اند . اگر چه این امر دراین مناطق نیز به طور کامل نبوده و هم شاهد حضور بیگانگان و هم شاهد مهاجرت مردم محل به تهران هستیم واینها همه دلایل خاصی دارد که قبلا ذکر آن گذشته و ازتکرار آن پرهیز می نماییم.
بعد از سه راه اوشان درادامه راه به مهمترین محل دررودبار قصران که مرکز بخش و محل اجتماع تمامی ادارات و دوایر دولتی و خصوصی منطقه است می رسیم . فشم برای بیشر ایرانیان نامی آشنا و جذاب است این روستای بزرگ به همراه اوشان و میگون هم اکنون علاوه بر مرکز بخش بودن به عنوان شهر قصران نیز درتقسیم بندی کشوری محسوب می شود
دروسط شهر قصران یا همان فشم به میدانی جدیدالتأسیس می رسیم که دو راهی برای تقسیم مراجعه کنندگان به سمت روستا های لالان و زایگان و آبیک و روته درسمت راست و میگون و شمشک و دربند سر درسمت چپ می باشد.به مثابه تقسیمات شهری درتقسیمات جغرافیایی نیز فشم درنقطه تلاقی دورود بزرگ قرار دارد که آبهای نسبتا زیادی که از دو سرچشمه اصلی یعنی دره زایگان و دره دربندسر سرازیر شده اند دراین محل به یک رود پر آب تبدیل می شوند که از ابتدا تا انتها مهمترین دلیل آبادانی منطقه رودبار قصران و سپس لواسانات پشت سد مهم لتیان جمع شده و آب شرب بخش شرقی تهران و مناطق پایین دست سد را فراهم می سازد. واین نکته دیگری است از اهمیت منطقه از حیث آب و محیط زیست که متأسفانه کمتر مورد توجه قرار گرفته و دلیل این ادعا ساخت و ساز های بی شمار و احیانا خارج از قدرت مدیریت مسؤلان است. ویا به واسطه درامد فعلی اثرات بعدی آن نادیده انگاشته می شود و این بلای روزافزون گیربانگیر تمامی آبادی ها و روستا ها ی منطقه شد.
برای رسیدن به دربند سر لاجرم می بایست جاده سمت چپ میدان فشم را انتخاب کنیم و بعد از مسافتی به میگون می رسیم . ورودی میگون تندیسی از کوهنورد نصب شده که بیانگر استعداد بالای منطقه دراین زمینه می باشد. وبعد از آن به میدان اصلی آن می رسیم. میگون از لحاظ وسعت و جمعیت شاید بزرگترین آبادی منطقه باشد که خود به تنهایی قابلیت شهر شدن را دارد که محله های گوناگون و مردمانی پرکار و تلاش دارد بیشتر میگونی ها اقامت دائم درآن را بر مهاجرت به شهر را ترجیح دادند والبته اکثریت آنها درتهران نیز مکانی برای زندگی خود و یا فرزندانشان دارند. به هر حال جای خوبی است برای زندگی بی دغدغه شهری که همچون فشم از امکانات خوبی نیز برخوردار است.به راهمان همچنان ادامه می دهیم با این تفاوت که هرچه پیش می رویم مظاهر طبیعی برایمان چشم نوازتر و برای تازه واردان جذاب تر و کمی هم ترسناک می شود . چراکه گذر از خیابانی که از میان صخره های بلند و پر پیچ وخو عبور کرده و در مناطقی از زیر تاقدیس های صخره ای هم باید عبور کرد درعین اطمیان از استواری آن کمی دلهره آور هم می باشد.
این منطقه که کمتر از دوکیلومتر می شود بهترین مکان برای صخره نوردی درتابستان و یخ نوردی درزمستان می باشد که گروه هایی هم درفواصل مختلف به این کار مشغول هستند و حتی مدارس تعلیم وآموزش رسمی هم برای اینکار ایجاد شده است.
یکی دیگر از مناظر طبیعی منطقه میگون غاری است زیر زمینیو طولانی بنام " هملون" که همه ساله غارنوردان و کوهنوردان حرفه ای را به سمت خود جذب می کند. وبا کمی تبلیغ و هزینه برای معرفی و دسترسی به آن، امکان جذب توریست و گردشگرداخلی و خارجی را هم می تواند فراهم ساخت.
یکی دیگر از کارهای خوبی که درچند ساله اخیر درهمین منطقه صخره ای صورت گرفت ایجاد دو باب رستوران در دل صخره هاست که بواسطه نو بودن و بکر بودن فضای ایجاد شده همه روزه پذیرای میهمانان زیادی است . البته تنگی معبر و نبود پارکینگ از یک طرف و احساس آزادی و بی بند وباری برخی از مراجعین محیط منطقه آلوده و مزاحمت زا شده است. واصل این ابتکار خوب را زیر سؤال برده است.به هر حال اگر ازمیان این صخره ها و خودروهایی که برای استراحت دررستوران کوهستان عبور کردید به فضای باز تری مس رسید که دروهله اول تلاش ماشین آلات سنگین برای جمع آوری و تهیه سنگ از دل صخره ها را مشاهده می کنید که درعین کارآفرینی برای صاحبان و شاغلان آن درآمدزا هم می باشد .با کمی پیشروی به روستای کوچک و زیبای جیرود می رسیم . با اینکه این آبادی از لحاظ جغرافیایی و فرهنگی و اقلیمی جدای از شمشک قرار گرفته همیشه این تعجب را برای من بوجود می آورد که چرا خودشان را جزئی از شمشک می دانند. اگرچه از فواید آن غافل نیستم ولی همیشه دوست داشتم این روستا را مستقل از شمشک ببینم . با این همه اکنون پیوندی ناگسستنی میان این روستا و شمشک وحتی دربندسر وجود دارد که این قرابت میان آبادی های همسایه درهمه جای دنیا غیر قابل انکار است.
بعد از جیرود وباغ های زیبای کنار جاده به روستای کوچک دورود می رسیم و درکنار آن به دوراهی برخورد می کنیم که مسیرمان را از جاده اصلی جدا می سازد . ادامه جاده درسمت راست مارا به شمشک و پیست اسکی معروف آن می رساند . البته شهرت شمشک قبل از آنکه به پیست اسکی قدیمی آن مربوط باشد به معادن زغال سنگ آن ربط دارد چراکه این معادن به همراه معادنی که دردربند سر و منطقه گاجره فعال بودند، درسال های جنگ جهانی دوم موتور محرکه متفقین را به حرکت درمی آورد و چند دهه بعد از آن کوره های کارخانجات ذوب آهن و دیگر صنایع که با زغال سنگ کار می کردند روشن نگه می دارند . بسیاری از مردم بخصوص قدیمی ها معتقدند امتداد جاده از میگون به سمت شمشک و دربند سر با آن سختی دردوران جنگ جهانی اول که کمتر دولت وقت به فکر آباد کردن کشور بخصوص این مناطق دورافتاده به لحاظ وجود همین معادن زغال سنگ بود . از همه آن معادن فعال امروزه تنها یک معدن روبروی روستای جیرود فعال است .که آن هم توان اشتغال زایی برای مردم منطقه را ندارد و صد البته مردم بومی نیز بواسطه ظلمی که درآن سالهای کار درمعدن از سوی خوانین و صاحبان معادن به آنها رواشده است به طور کامل تمایلی به کار درمعدن از خود نشان نداده اند . آنگونه که استنباط می شود تمامی کارگران همین معدن فعال هم از خارج از منطقه اعزام شده اند. درآن سالها البته بواسطه گستردگی کار سیل کارگران مهاجر که اغلب از ترک ها و آذری زبان هابودند به سمت منطقه روان شدند و به همین منظور اقامتگاه های زیادی هم درشمشک برای آنان ایجاد شده بود . حضور این حجم از کارگران غیر بومی نیز تأثیرات مثبت و منفی زیادی در فرهنگ بومی داشت . به طور مثال برخی از آنها با ازدواج دراین محل ، ترک وطن کرده و دراینجا ماندگار شدند و یا با اقامت طولانی خود و خانواده درحال حاضر جزئی از مردم منطقه شده اند.
قرابت و نزدیکی زیادی میان مردم شمشک و دربند سر وجود دارد . به گونه ای که امروزه بسیاری خانواده های دو روستا به صورت سببی ونسبی ارتباط فامیلی برقرار کرده و دربسیاری از محافل و مجالس به صورت مشترک همدرد و همنوا می باشند. از این حیث فرهنگ و تاریخی مشترک دارند. به این ترتیب بخش های زیادی از مسائلی که درمورد دربند سر گفته می شود به صورت مشترک به شمشک هم ارتباط پیدا می کند.
دربندسر سرچشمه زیبایی ها به عنوان مقدمه:درطبیعت وجودی انسان میل به زادگاه و مبدا اولیه زندگی بسیار زیاد است این دلبستگی درهمه انسان ها وجود دارد. به طوریکه با نگاهی متفاوت از دیگران به آنجا می نگرد و درتوصیف آن همت ویژه ای از خود نشان می دهد .بنا براین نمی توان به کسی که به تعریف از اولین وطن خود می پردازد خرده گرفت و اورا ملامت کرد . از طرف دیگر همه مکان هایی که بشربه اجبار و یابا اختیار، برای زندگی خود انتخاب کرده ویزگی هایی دارد که اورا به خود وابسته می سازد . دراین بین میان کویر و دشت های سرسبز و کوهستان های طرب انگیز فرقی نیست . مهم این است که فضایی برای زندگی برای مردمانی فراهم شده است که با جان ودل خود را وابسته به آن می داند و به آن افتخار هم می کند.
من هم مانند دیگر انسان ها خود را متعلق به نقطه ای از این کره خاکی می دانم و فکر می کنم یکی از بهترین زیستگاه های بشری است . به تاریخ هم که مراجعه می کنم زادگاهم این قابلیت را داشته که محل زندگی انسان هایی درچند صد سال گذشته یعنی از دوران ماد ها به این طرف باشد . اگرچه امروز نشانه های تاریخی به این قدمت درآنجا پیدا نمی شود ولی وجود نام آن با همین اسمی که امروزه نامیده می شود برایم غرور انگیز است . از طرف دیگر برای معرفی روستایی که درسال های اخیر آنقدر مشهور شده که دیگر نمی توان آنرا مکانی بکر و دست نخورده نامید چندان دچار مشکل نمی شوم چراکه به یمن وجود وسایل ارتباطی فراوانی که بشریت از آن بهرمند است کمتر نقطه ای درروی زمین ناشناخته باقی ماند . به هر حال تصورم این است که معرفی این روستا از زبان کسی که بومی غیر ساکن آنجا محسوب می شود نمی تواندخالی از لطف باشد.
روستای دربند سر با قدمتی طولانی درحیات بشری به شکلی زیبا و چشم نواز دردامنه کوهی بزرگ به نام کلون بستک قرار گرفت وبا تکیه براین کوه به زندگی پر تلاش و همیشگی ساکنین خود نظاره گر است و همچون تاجی درخشان دربالاترین نقطه رود بار قصران به طنازی و دلنوازی مشغول است و آرام آرام پهنه تاریخ را رقم می زند و بستر ساز حوادث کوچک و بزرگ مردمانش می باشد. کمتر از چهل کیلومتر که از آخرین نقطه شمال شرق تهران به طرف شمال حرکت کنید بعد از گذشتن ازچندین آبادی بزرگ وکوچک به آخرین روستای بخش رودبار قصران یعنی روستای دربند سرمی رسید .این مسیر با مناظر زیبا و دلنشین خود دارای جاده ای پرپیچ وخم وباریک می باشد که بعد از سال ها درحال عریض شدن است. تردد زیاد و تنگی معبر ادامه پیشرفت کار را، هم برای کسانی که قصد آمدورفت دارند و هم برای پیمانکاران راهسازی مشکل و البته طولانی کرده است. پروژه تعریض جاده تهران تا فشم به دنبال تصمیم دولت درسالهای میانی دهه هفتاد برای اتصال به منطقه نور مازندران شروع شد . که بنا بردلایل نامعلوم برای مردم منطقه، اصل پروژه تعطیل و عملیات تعریض تهران تا فشم هم به کندی صورت می گیرد . تا کنون که سال های آخر دهه هشتاد را سپری می کنیم کمتراز پنجاه درصد آن اجرایی شد. با این همه، این اقدام چنان که با خواندن مطالب این نوشته به آن اذعان خواهید نمود نیاز ضروری به تعریض و دوبانده شدن به صورت ضربتی و درقالب طرح ملی دارد تا درطول سال بخصوص درایام تعطیل مردم کمتر شاهد ترافیک های سرسام آور و حوادث ناگوار باشند .بااین وجود اقدام مسؤلان منطقه درخور تحسین و تقدیر است.
معرفی کلی بخش رودبار قصران
موقعیت جغرافیایی:
بخش «رودبار قصران» در شمال شرقی محدود است به «پالو» و «بلده» شهرستان «نور» در(استان مازندران)، واز غرب با «شهرستانک» و «کرج»، ودر شرق با «لواسانات» و در جنوب نیز با «شمیران» هم مرز است.
آب و هوا:
آب و هوای رودبار قصران به طور کلی تحت تاثیر عوامل جغرافیایی به خصوص ناهمواریها است. توده های هوایی که این منطقه را تحت تاثیر قرار می دهند در زمستانها غالبا «مدیترانه ای» از غرب، «قطبی شمالی» از شمال، «قطبی بری» از شمال و شمال غرب و در تابستانها «بری حاره ای»این منطقه دارای ۵ اقلیم آب و هوایی متفاوت است:
۱. اقلیم «مدیترانه ای سرد» «زربند»، «لشگرک» و….
۲. اقلیم «نیمه مرطوب سرد»): «اوشان»، «فشم»، «حاجی آباد»،
۳. اقلیم «فرا سرد کوهستانی و مرطوب»: «میگون»، «امامه پایین»، «امامه بالا»، «آهار»،
۴. اقلیم «فرا سرد کوهستانی بسیار مرطوب نوع الف»: «لالون»، «آبنیک»، «گرمابدر»، «جیرود»، «شمشک پایین»، «شمشک بالا »، « در بندسر» ، « راحت آباد » و…
۵. اقلیم «فراسرد کوهستانی بسیار مرطوب نوع ب»: سکونتگاه دائمی در این اقلیم وجود ندارد.
اگر چه درعصر حاضر با توجه به تغییرات آب هوایی و گرم شدن تدریجی زمین که همه کره خاکی را شامل می شود به این نوع تقسیم بندی به صورت صد درصد نمی توان اطمینان کرد ولی بنا بر موقعیت جغرافیایی روستای دربند سر می توان گفت : دربند سر تابستان هایی خنک و دلپذیر و زمستان هایی پر برف و سرد دارد و این خود از ویژه گی های یک منطقه ییلاقی است که درتمامی فصول سال مشتاقان وعلاقه مندان زیادی را به این محل گسیل می دارد ..
همچنین رودخانه دائمی جاجرود در منطقه رودبار قصران واقع شده است . رود «جاجرود»: از کوهها وقلل رشته کوه «کلون بستک» دردربندسر سرچشمه می گیرد وپس از طی مسیر خود دردره میگون و عبور از روستا های دربند سر ،شمشک ، درود ، جیرود و میگون با پیوستن به رود هایی که از دره فشم که از روستا های آب نیک،روته، لالان و زایگان ودره آهار و امامه در دره های «رودبار قصران» جاری شده می گذرد ، از راه «لواسان» به «ورامین» می رسد. بعلاوه بخش «رودبار قصران» بیش از ۵۰ کیلومتر جاده اصلی و فرعی دارد که قسمت اعظم آن آسفالت و مقدار کمی از مسیر های فرعی نیز راه شوسه است.
بخش رودبار قصران شامل ۴۹ آبادی یا روستا و… است که مهمترین آنها عبارتند از:
۱.آب نیک ، ۲.آهار ، ۳.امامه پایین ، ۴.امامه بالا ، ۵.امین‌آباد ، ۶.ایگل ، ۷.باغ گل ، ۸.بایر ، 9.جیرود ،۱۰.حاجی‌آباد ، ۱۱.دربندسر( شامل سه محله بزرگ به نام های لاراب، پایین لاراب و تلخاب) ، ۱۲.درود ، ۱۳.روته ، ۱۴.رودک ، ۱۵.زایگان ، 16.زردبند ، ۱۷.شمشک بالا ، ۱۸.شمشک پایین ، 19.شنستان، ۲۰.کلوگان، ۲۱.گرمابدر ، 22.لالان ،۲۳.سفیدستان
بعلاوه فشم ،میگون و اوشان علاوه برمرکزیت بخش ،خود به عنوان منطقه شهری با همین
نام شناخته می شوند.
کشاورزی و دامپروری شغل اصلی ساکنان دربندسر
پدیده مهاجرت از مناطق روستایی به شهرهای عمده و تبدیل جمعیت روستایی از تولید کننده به مصرف کننده طی سالهای اخیر بسیاری از مناطق ایران را در بر گرفته است. این تغییر مکان جغرافیایی که به نوعی تغییر در ساختاراجتماعی و اقتصادی را نیز شامل می شود در مناطق اطراف تهران نیز به خوبی مشهود است و روستای دربند سر نیز از این قائده مستثنی نیست اما به علت قرار داشتن این روستا در مجاورت پایتخت ، هنوز آثار زندگی به خوبی در این روستا چشمان سیل عظیم گردشگران را نوازش می دهد.
اگر چه طی سالهای اخیر به علت گسترش شهر نشینی ، تعداد کثیری از ساکنان این روستا به تهران مهاجرت کرده اند ، اما جاذبه های پر طمطراق شهری مانع از گسستن ارتباط میان مهاجران با زادگاه خویش نشده است.
از زمان قدیم تا کنون ، مردم دربندسر به طور عمده به فعالیت کشاورزی و دامپروری اشتغال داشتند. اما برخی از آنها نیز در معادن ذغالسنگ اشتغال داشته اند و بسیاری از آنها به علت فقدان شرایط ایمنی در طی سالهای متمادی جان خود را از دست دادند. برخی از ساکنان نیز در مشاغل صنعتی از جمله ساخت انواع ظروف اشتغال داشتند.
در زمانهای گذشته محصولات کشاورزی منطقه به طور عمده به کاشت گندم و جو اختصاص داشت اما به مرور زمان بر تنوع کشت افزوده شد و محصولات مختلف سردسیری جایگزین فرآورده های قبلی گردید به طوری که از مزارع غلات هم اکنون تنها خاطره ای بیش باقی نمانده است.
در کنار کاشت انواع محصولات کشاورزی خوراکی، طبع لطیف و منعطف اهالی موجب رونق کاشت انواع گل گردید. تقریبا اکثر کشاورزان منطقه به کار تولید گل اشتغال دارند. در حال حاضر روستای دربندسر از قطب های عمده تولید گل در سراسر کشور به شمار می رود.
خیلی خوب بود نوکرم