ده چشمه / فارسان / چهارمحال و بختیاری

موقعیت و تاریخچه روستای ده چشمه 
روستای ده‌چشمه از توابع، بخش مرکزی شهرستان فارسان استان چهارمحال و بختیاری است که با مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۳۳ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۱۳ دقیقه عرض شمالی، در ۳ کیلومتری جنوب غربی شهر فارسان قرار دارد. این روستا از غرب و جنوب به کوه لاخرسان محدود می‌شود.
ارتفاع روستای ده‌چشمه از سطح دریا ۲۰۰۰ متر است و اقلیمی معتدل و خشک دارد. آب و هوای این روستا، در بهار و تابستان ملایم و مطبوع و در زمستان سرد است. خشکه رود در شرق روستا جریان دارد.
روستای ده‌چشمه از روستاهای تاریخی استان چهارمحال و بختیاری است و قدمت طولانی دارد. از مهم‌ترین آثار تاریخی این روستا می‌توان به کتیبه سنگی و تاریخی پیر غار، سنگ قبله، شیرسنگی و قلعه خان اشاره کرد. کتیبه‌ها و سنگ نوشته‌های به جا مانده در این روستا به دوره قاجاریه مربوط است.
مردم روستای ده چشمه با گویش بختیاری سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب شیعه جعفری هستند.
الگوی معیشت و سکونت
جمعیت روستای ده‌چشمه در سال ۱۳۸۵، حدود ۴۸۱۱ نفر گزارش شده است.
اقتصاد این روستا بر فعالیت‌های زراعی، باغداری و دامداری استوار شده است. گروهی از مردم این روستا، به فعالیت‌های خدماتی، تولید صنایع دستی و پرورش زنبور عسل اشتغال دارند.
گندم، جو، یونجه و شبدر از مهم‌ترین محصولات زراعی روستای ده‌چشمه می‌باشد. شیر، ماست، کره محلی، روغن حیوانی و دوغ از فرآورده‌های مرغوب لبنی این روستا است، که در بین گردشگران این روستا خواهان بسیاری دارد. هلو و سیب درختی روستای ده چشمه زبانزد خاص و عام است. از دیگر محصولات روستا، می‌توان به انگور، بادام و گردو اشاره کرد.
بافت انواع قالی و قالیچه در بین زنان این روستا حرفه‌ای مکمل در فعالیت‌های خانوار روستایی است.
جاذبه‌های گردشگری
طبیعت زیبا، مناظر دلفریب، باغات سرسبز و انبوه، تفرجگاه مصفای پیر غار و دیگر آثار تاریخی، روستای ده چشمه را به یکی از جذاب‌ترین روستاهای استان چهارمحال و بختیاری تبدیل کرده است.
پیرغار در ارتفاعات همجوار پیرامون روستا واقع شده است و هنوز به طور کامل شناسایی نشده است. ده چشمه جوشان از این غار آهکی سرزیر می‌شود. بر روی قسمتی از تپه سنگی پیرغار، سه سنگ نبشته به زبان فارسی کنده‌کار شده که شرح لشکرکشی سردار اسعد بختیاری به تهران و نقش طوایف بختیاری در انقلاب مشروطیت ایران است. در ایام مختلف سال خاصه در فصول سرد، این ناحیه گردشگران و طبیعت دوستان بسیاری را به سوی خود جذب می‌کند.
قلعه خان، سنگ نبشه و شیرسنگی از دیگر دیدنی‌های تاریخی این روستا می‌باشند.
مردم این روستا همانند سایر ایرانیان اعیاد بزرگ ملی و مذهبی را به جشن و سرور پرداخته و در ایام سوگواری ائمه (ع) به ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا به ذکر مصیبت و عزاداری می‌پردازند. از مهم‌ترین مراسم و جشن‌هایی که در این روستا برگزار می‌شود، می‌توان به مراسم عروسی و تحویل سال نو اشاره کرد. اجرای مراسم عروسی مراحل جالب توجه و جذابی دارد.
زنان روستایی اغلب با فرآورده‌های روستایی انواع غذاهای محلی را تهیه می‌کنند. رایج‌ترین غذاهای روستای ده‌چشمه عبارتند از: گونه، آش شنگ و موچه، آش دوغ و کاکولی.
زنان روستایی در کنار فعالیت‌های زراعی و دامداری به تولید و بافت انواع صنایع دستی و هنری اشتغال دارند. انواع قالی و قالیچه در طرح‌های بومی و با رنگ‌های شاد از دست بافت‌های زنان روستای ده‌چشمه است، که در بازارهای اطراف به فروش می‌رسد.
مهم‌ترین سوغات این روستا شامل عسل و فرآورده‌های لبنی مانند ماست، دوغ، کشک، کره محلی، پنیر محلی، خشکبار و میوه‌جات می‌باشد.
دسترسی: روستای ده‌چشمه از طریق شهرهای فارسان، سورشجان، کیار، اردل وش هرکرد، با جاده آسفالت قابل دسترسی می‌باشد.

 

 

چکیده ای از روستای ده چشمه
روستایی سرسبز و جنگلی که به دلیل طبیعت زیبا و بکر و وجود کتیبه های ارزشمند تاریخی ، در فهرست آثار تاریخی ایران قرار گرفته است . این روستا در فصل های بهار و تابستان ، روزانه پذیرای صدها گردشگر علاقه مند است . روستای ده چشمه ، از توابع ولسوالی فارسان واقع در استان چهارمحال و بختیاری است . این روستا با ارتفاع ۲۰۰۰ متر از سطح دریا ، در جنوب غربی فارسان قرار دارد و از غرب و جنوب به کوه لاخرسان محدود می شود . روستای ده چشمه ، دارای اقلیمی خشک و معتدل است . در بهار و تابستان ، آب و هوای آن ملایم و مطبوع است و زمستان های آن ، سرد و خشک است . مردم روستای ده چشمه با گویش بختیاری سخن می گویند .
اقتصاد روستای ده چشمه بر فعالیت های زراعی ، باغداری و مالداری استوار شده است . گندم ، جو ، یونجه و شبدر از مهمترین محصولات زراعی و هلو و سیب درختی ، انگور ، بادام و چارمغز (گردو) از مهمترین محصولات باغی روستای ده چشمه به شمار می روند .
فرآورده های لبنی نظیر شیر ، ماست ، مسکه یا کره محلی ، روغن حیوانی و دوغ روستای ده چشمه نیز از شهرت خاصی برخوردار است .
گروهی از مردم این روستا به فعالیت های خدماتی ، و پرورش زنبور عسل اشتغال دارند . بافت انواع قالی و قالیچه نیز ازجمله فعالیتهای زنان به شمار می رود که درکنار فعالیت های زراعی و دامی به تولید و بافت آن اشتغال دارند .
مهمترین سوغات روستای ده چشمه  ، عسل ، فرآورده های لبنی ، خشکبار و میوه جات و ماهی قزل آلای پرورشی است .
طبیعت زیبا ، باغات سرسبز و انبوه و وجود گردشگاه مصفای پیرغار با کتیبه های حک شده بر کوه آن ، قلعه خان و شیرسنگی موجود در روستا ، ده چشمه را به یکی از جذاب ترین روستاهای ولایت چهارمحال و بختیاری تبدیل کرده است . گردشگاه پیرغار در جنوب روستای ده چشمه و در ارتفاعات اطراف روستا واقع شده است . چندین چشمه جوشان از این غار آهکی سرازیر می شود . بر روی قسمتی از کوه ، سه سنگ نبشته به زبان فارسی کنده کاری شده که در آن لشکرکشی سردار اسعد بختیاری به تهران و نقش طوایف بختیاری در انقلاب مشروطه ، شرح داده شده است . درمجموع گردشگاه " پیرغار " با چشمه پر آب ، آبشار زیبا و درختان سرسبز در فصول مختلف سال بالاخص بهار و تابستان ، گردشگران و طبیعت دوستان بسیاری را به خود جلب می کند

 

اولین دهکده جهانی یونیما در روستای ده چشمه 

به گزارش میراث آریافعالیت‌ها و سابقه درخشان در پژوهش،گردآوری و تولید نمایش‌های عروسکی و همچنین حضورمستمردر دوره‌های مختلف جشنواره عروسکی مبارک ایران،مرکز جهانی یونیما را برآن داشت تا با گشایش دفتر این مرکز در یکی از روستاهای هدف گردشگری استان چهارمحال و بختیاری،این روستا را درفهرست مراکز جهانی خود قرار دهد.

قرار است که مراسم با حضور دبیرمرکزجهانی یونیما ، هیات مدیره یونیمای مبارک ایران ،نماینده مرکز هنرهای نمایشی کشور،مدیر کل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی چهارمحال و بختیاری ،مقامات استانی و هنرمندان استان در محل پیرغارده چشمه برگزار شود.

لازم به ذکر است که روستای ده چشمه یکی از روستاهای شهرستان فارسان و از مناطق هدف گردشگری است که به لحاظ داشتن آب و هوایی خوش و چشمه های جوشان و همچنین وجود منطقه گردشگری پیرغار، کتیبه مشروطیت و تونل مربوط به دوره اشکانیان دارای اهمیت و اعتبار خاص درگردشگری منطقه است.

این روستا،اولین روستای کشور است که در سال ۱۳۷۸ با تاسیس انجمن نمایش و معرفی این انجمن درسال۱۳۷۹ به عنوان انجمن برتر مرکز از سوی مرکز هنرهای نمایشی به لحاظ فعالیت های فرهنگی و هنری دارای اعتبار و جایگاه ویژه ای است.
توجه به آیین ها،مراسم و آداب و رسوم ایل بختیاری از حوزه های فعالیت های فرهنگی و هنری هنرمندان این روستا است

 

لغت نامه ده چشمه

ده چشمه همان طور که از نامش پیداست ترکیبی از ده و چشمه است. در این ده، چشمه پر آبی وجود دارد که باعث سرسبزی این ده توریستی گردیده است. آب این چشمه منبع مهم آب آشامیدنی شهر فارسان است. ده چشمه روستایی از توابع شهرستان فارسان که سنگ نوشته معروف مشروطیت به دستور سردار اسعد بختیاری در آن قرار دارد.

در این ده می‌توان درختان انبوه که از آب چشمه ده سیراب می‌شوند را دید.
امکانات و دیدنی‌های روستا :
۱. غار معروف به «پیر غار».
۲. سنگ نوشته‌های معروف به «سنگ نوشته‌ها مشروطیت» که به دستور سردار اسعد درست در سمت چپ غار بر سینه کوه حک شده اند.
۳. آبشار پیر غار که از کوه مشرف بر غار و درست در سمت راست آن قرار دارد. این آبشار فصلی است و در فصل بهار بسیار زیباست.
۴. قبرستان قدیمی مذین به شیر سنگی.
۵. آثار و بقایای قلعه خوانین بختیاری.
۶. شیلات ماهی قزل آلا. ۷. این روستا یکی از سر چشمه‌های رود کارون می‌باشد دارای بیش از ۱۰ چشمه بزرگ و چندین چشمه فصلی می باشد از جاهای دیدنی ان می توان از چالغوز و چالنمه و بردنکان نام برد

۸.دو صد چشمه اگر خواهی ببینی بیا ده چشمه از راه زمینی

کنار آبشاران ده صفایی ببر لذت در انجا هر چه خواهی

ز مهمان داری و مهمان نوازی گرفته نمرههای سر فرازی

در انجا حاج خسرو خوان ارشد کنار چشمه اش با خط ابجد

نوشته فاتح تهران ماییم نوشته فاتح تخت و کلاهیم

نوشت دشمن زماها شد فراری به تهران ما نمودیم بر قراری

کنار چشمه اش بر روی سنگی نوشت رزم سرداران جنگی

ز سردار ظفر بنمود یادی به روح پر فتوحش باد شادی

 

 

این روستا دارای جاذبه های گردشگری از جمله سنگ نوشته های مشروطه است که در کنار غاری به نام پیر غار و چشمه و آبشاری زیبا با طبیعت بکر و منحصر به فرد قرار دارد.
در تاریخ معاصر چهارمحال و بختیاری، سنگ نوشته های دوره مشروطیت دراستان ، ماندگارترین سند سنگی این دوران است که مورد توجه گردشگران قرار دارد.
مجموع سنگ نوشته های پیرغار در روستای ده چشمه شهرستان فارسان، تنها سند سنگی منحصر به فرد مشروطه دوم در ایران است.
این مجموعه سنگی به دستورحاج خسروخان سردار ظفر بختیاری،حاج علی قلی خان سردار اسعد دوم بختیاری و جعفر قلی خان سردار اسعد سوم بختیاریمقارن با جنگ جهانی اول روی یک تخته سنگ در کوهپایه ای از رشته کوه زاگرس جاودان شد.
یکی از کارشناسان تاریخ در این زمینه گفت:مجموعه سنگ نوشته مشروطه پیرغار شرح فعالیت مجاهدین چهارمحال و بختیاری در مبارزه با استبداد محمدعلی شاه قاجار است.

 

کشاورزی در روستای ده چشمه

کشاورزی در این روستا از اهمیت خاصی برخوردار است، به طوری که حدود ۵۰ در صد مردم این روستا به کار کشاورزی مشغول هستند.

از محصولات این روستا می توان به گندم ، جو و… اشاره کرد ، کالاهای کشاورزی این روستا بسیار مرغوب و معطر می باشند به طوری که بدون اغراق باید گفت از برترین های کشور است ( به خاطر آب و هوای این روستا).

دامداری نیز در این روستای زیبا با اهمیت می باشد، حدود ۱۰ در صد مردم روستا به کار دامداری از جمله گاوداری و گوسفندداری مشغولند.

 

 

ده چشمه از نظر تعداد گردشگر و توریست

روستای ده چشمه یک روستای توریستی محسوب می شود به گونه ای که سالانه از تمام استان ها و حتی کشورهای خارجی مثل آلمان.کانادا. ارمنستان و کویت توریست به خود جذب می کند.

این روستا به دلیل نا آشنا بودن برای مردم ایران آن چنا که باید شهرت خود را نشان دهد نداده امیدوارم که بتونم با کمک مردم چه از نظر اینترنت و چه روش های دیگه این روستا رو به حداقل در صدی از مردم معرفی کنم .

توریست های خارجی این روستا به دلیل کار کردن مردم این روستا در این کشورهاست و این روستا رو به مردم این کشورها و دوست و آشنایان خود معرفی کرده اند به همین دلیل این مردم مشتاق شده اند که از این روستا دیدن کنند مخصوصا مردم کشور کویت.

یکی از عوامل جذب گردشگری این روستا به علت کتیبه مهم پیرغار است که توضیحات آن را در پست آخر این وب نوشته ام.

از دیگر عوامل جذب گردشگر این روستا آبشار پیرغار . فضای سبز این روستا. چشمه ها و آب زلال و آب هوای آن است که همه این عوامل رو در پست های پایین توضیح داده ام.

حال از افرادی که این وب رو می بینن تمنا دارم که قدم رنجه کنن و از این روستا فوق العاده زیبا دیدن کنند و از مهمان نوازی مردم آن لذت ببرند.

 

آب و هوای روستای ده چشمه

روستای ده چشمه یا در کل استان چهارمحال و بختیاری منطقه ای ۴ فصل است که هر فصل واقعا حال و هوا یا رنگ و بوی خود را دارد .

نیمه اول فصل اول سال یعنی فصل بهار آب و هوای این روستا خنک و بارانی است یعنی به گونه ای باران می آید که در برخی مناطق این روستا سیل جاری می شود. این بارش باران در این زمان باعث می شود که نیمه دوم این فصل مخصوصا اردیبهشت ماه این روستا اوج زیبایی خود را نشان دهد.در نیمه دوم فصل بهار تمام جاهی این روستاحتی کوچه ها و کوهها سرسبز و پر از گلهای رنگارنگ می شود به گونه ای که انسان فکر می کند بهشتی دیگر در سطح زمین پدید آمده. با تمام شدن این فصل و شروع فصل تابستان آب و هوای این روستا تا حدی گرم می شود اما گرمای آن به حدی نیست که باعث رنجش و آزار انسان شود گاهی اوقات طوری هست که نیمه شبهای این فصل سرد است( در کل تابستان خوبی دارد) با اتمام فصل تابستان و شروع فصل پاییز و برگ ریزان و لخت شدن درختها تا نیمه اول پاییز وزش باد و گرد و خاک را می بینیم و از نیمه دوم فصل پاییز بارش باران شروع می شود و با نزدیک شدن به زمستان این باران ها به شکل برف می شوند. این روستا در فصل زمستان سابقه ۴ متر بارش برف را داشته است و دمای آن در فصل زمستان تا چند سال پیش به زیر ۵۰ درجه سانتی گراد هم رسید طوری بود که شبکه بی بی سی آمریکا هم این موضوع را در ماهواره اعلام کرد (این شبکه این طور خبر را بازگو کرد : جایی در ایران هست به اسم چهارمحال که دمای آن زیر ۵۰ درجه سانتی گراد هست و مردم آن به صورت عادی زندگی می کنند ) در فصل زمستان همه جای این روستا سفید پوش می شود یعنی بدون اغراق باید گفت که در زمستان این روستا فقط یک رنگ دارد(سفید) حتی یک رنگ غیر از سفید نمی توان پیدا کرد.

 

 

فرهنگ مردم روستای ده چشمه

مردمان این روستا مردمانی مهمان نواز، خون گرم و در عین حال تحصیل کرده می باشند،مردمان این سرزمین متحد، از میهمانان خود به گرمی استقبال می کنند.

در این چند سال اخیر در استان چهارمحال و بختیاری بهترین رتبه های کنکور از این روستا بوده که بهترین رتبه کنکور این روستا از آن شخصی به اسم (ایمان صادقی) می باشدکه رتبه آن در کنکور کارشناسی ارشد در کل کشور ۲ بوده است .

 

منطقه تفریحی برنکون

یکی از مناطق تفریحی این روستا برنکون نام دارد.

این منطقه دارای یک رودخانه بزرگ که یک طرف آن کوه و طرف دیگر این رودخانه باغ های میوه می باشد.

طبق بودجه ای که برای این منطقه تفریحی آمده در عرض چند سال آینده یک پیست قایقرانی در این منطقه افتتاح خواهد شد.

منطقه تفریحی چالنمه

این منطقه تفریحی بالای آبشار پیرغار قرار دارد و دارای تعداد زیادی باغ از انواع میوه است.

 

 

 

منطقه تفریحی پیرغار ( ثبت شده در فهرست میراث فرهنگی)

مهمترین منطقه تفریحی این روستا پیرغار است که در فهرست میراث فرهنگی ثبت شده است، این منطقه تفریحی به چهار دلیل حائز اهمیت است:

آبشار پیرغار

کتیبه پیرغار ( مربوط به زمان مشروطیت)

غارهای این منطقه تفریحی

چشمه ها و رودخانه های زلال و سرد

 

آبشار پیرغار

این منطقه تفریحی دارای آبشاری بسیار زیبا می باشد که فقط در فصل بهار جریان دارد(آبشار فصلی)، این چشم انداز زیبا هرساله گردشگران زیادی را به خود جذب می کند به خصوص در فصل بهار و اردیبهشت ماه.

تصویر این چشم انداز زیبا هم در بالای مطلب به نمایش گذاشته شده است.

 

کتیبه پیرغار

این منطقه تفریحی دارای یک کتیبه مربوط به زمان مشروطیت است که بازگو کننده فتح کردن شهرهای تهران و اصفهان توسط بختیاری ها بوده است.

متاسفانه تصویر مناسبی از این کتیبه ندارم اما برای دیدن این کتیبه بعد از خواندن مطالب این وبلاگ به وبلاگ زیر مراجعه کنید:

 

 

 

توضیحی در مورد این کتیبه :

سنگ نوشته های دوره مشروطیت به دستور حاج خسرو خان سردار ظفر بختیاری، حاج علی قلی خان سردار اسعد دوم بختیاری و جعفر قلی خان سردار اسعد سوم بختیاری مقارن با جنگ جهانی اول بر روی یک تخته سنگ در کوهپایه ای از رشته کوه زاگرس جاودان شد. سنگ نوشته های مشروطیت پیرغار شرح فعالیت های مجاهدین چهارمحال و بختیاری برای مبارزه با استبداد محمد علی شاه قاجار است این سنگ نوشته ها علاوه بر شرح وقایع مربوط به فتح اصفهان و تهران و همراهی مجاهدان چهارمحال و بختیاری با نهضت مشروطه خواه روحانیت اصفهان به رهبری آیت الله نورالله اصفهانی مبین جریان های فکری، سیاسی و اجتماعی حاکم بر جنوب غربی ایران مقارن با اعاده مشروطه دوم و سقوط استبداد صغیر است. این سنگ نوشته ها بیانگر عدالت خواهی مردم استان چهارمحال و بختیاری و اعاده مشروطه دوم متعلق به ۹۸ سال پیش است. مشروطه خواهان چهارمحال و بختیاری از مسیرهای دزک، جونقان، دهکرد(شهرکرد فعلی)، شهرک، وانان، چالشتر، فرادنبه و فارسان تحت فرماندهی ابراهیم خان ضرغام السلطنه برای پیوستن به روحانیت مشروطه خواه به سمت اصفهان حرکت کردند. این حرکت عدالت خواهانه و مشروطه خواهانه با رمز علی(ع) و لا اله الی الله محمد رسول الله(ص) آغاز شد و پس از الحاق به روحانیت اصفهان محور حرکت برای فتح اصفهان قرار گرفت. سنگ نوشته های مشروطیت در روستای ده چشمه از توابع شهرستان فارسان در ۳۹ کیلومتری شهرکرد واقع شده و به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری این استان است.

کتیبه ها در چهار قسمت مجزا به سینه صخره های سلیسی و به ترتیب حدوث زمان وقایع از راست به چپ حجاری شده اند. کتیبه سوم تقریبا در حدفاصل و زیر دو کتیبه ابتدایی قرار گرفته که خود شامل دو بخش مجزا است. نوع خط کتیبه ها نستعلیق که گاه با شکسته آمیخته شده است.

متن کامل کتیبه های مشروطیت پیرغار این چنین است:

چنین گویند که حاجی خسرو خان سردار ظفر در سنه ۱۳۳۴ آزادی خواهان ایرانی از مقام سلطنت تقاضای مشروطه نمودند. مظفر الدین شاه قاجار طاب ثراه حکم مشروطیت را دست زد و بعد از اندک زمانی به رحمت ایزدی پیوست. محمد علی شاه بر یریر سلطنت برآمد و در آن وقت بنده در خدمت برادر والا تبارم حاج علی قلی خان سردار اسعد فرنگستان رفته و چهار ماه در آن جا بودیم. به واسطه بی مرحمتی محمد علی شاه، اغتشاش در بختیاری فراهم که بنده از مراجعت و کمک به صمصام السلطنه که ایلخانی بود مجبور شده از پاریس به مسکو از مسکو سیزده روزه به بختیاری رسیدیم. به حمدالله انجام صلح و پس از یک سال محمد علی شاه پارلمان را بمباران نموده و از بختیاری امداد خواست این بنده به اتفاق امیر مفخم و سردار اشجع با چهارصد سوار به تهران رفتیم. هیجان از تمام ایران رفع مگر آذربایجان خصوصا تبریز با کمال قدرت مقاومت کردند. دومرتبه سوار بختیاری احضار و با سواران تهران رفتیم، ولی قصد ما طرفداری ملت بود. این موقع در اصفهان و گیلان هم انقلاب و شورش حادث شد. صمصام السلطنه در اصفهان و لنجان، سپهدار در رشت، سردار اسعد هنوز در فرنگستان و با مشروطیون در لندن و پاریس اجتماع داشتند. این اوقات از راه جنوب هندوستان حرکت کرده محمره به بختیاری وارد شدند.

من بنده هم اصفهان و بختیاری آمده سواران زیادی به کمک ملیون تهیه دیده سردار اسعد با یک هزار سوار به تهران حرکت. سپهدار هم از رشت عزم تهران پس از جنگ زیاد داخل شهر شدند. محمد علی شاه در شمیرانات بودند. همین که تهران اشغال گردید به سفارت روس پناهنده شد ولیعهد را که اعلی حضرت سلطان احمد شاه سلطان حالی ایران خلدالله ملکه است سردار اسعد و سپهدار و ملیون بر تخت سلطنت نشانیده عضد الملک قاجار را به سمت نیابت منتخب نمودند.

پس از یک سال عضد الملک مرحوم و ناصرالملک همدانی را به جای آن مرحوم گمگشته. در سنه ۱۳۲۹ محمد علی شاه که از طرف دولتین و مواجب زیاد در روسیه اقامت داشت از طرف استر آباد و سالار الدوله  برادرشان از کردستان و کرمانشاه با ایالت زیاد برای پایتخت هجوم کردند آن عصر با ملت غیر از امین و ایل بختیاری کسی همراه نبود و به تصویب پارلمان و نایب السلطنه، خوانین از بختیاری با سه هزار سوار برای ججلوگیری محمد علی شاه و سالار الدوله حرکت.

امیر مفخم و مرتضی قلی خان حکم ران لرستان عقب نشانیده پس از جنگ خونین و تلفات زیاد عراق(اراک) آمدند این بنده مامور نظم عراق و کرمانشاهان کردستان بودم به قشون آنها ملحق همگی تا قم عقب کردیم بعد از آنکه سوار بختیاری و مجاهدین محمد علی شاه را شکست دادند فرار نمود و بر دار شد به دست سوار بختیاری دستگیر و تیر باران شد به امور جنگ سالار الدوله شدند که از دو طرف جلوگیری نماییم از این طرف این بنده و سردار جنگ با یک هزار و سیصد سوار بختیاری و از طهران سردار محتشم و سردار بهادر و موسیویفرم خان ارمنی با یک هزار و سیصد سوار بختیاری مجاهد بودند در ساوه ملاقات با همدیگر دست داد به خواست خدا سالار الدوله را شکست فاحشی دادیم که با تلفات بسیاری به لرستان فرار نمود ما هم تا همدان او را تعاقب کردیم.

بعد از جنگ دیگر، چنان شکست خورده که به کلی تاب مقاومت نکرده کرمانشاهان رفت. در این بین از طرف دولت امپراطوری روس اولیتماتومی شد که برای ایران خطر عظیم داشت ناچار نایب السلطنه قبول نمود. در آن وقت صمصام السلطنه رئیس الوزرا بود. محمد علی شاه مجددا روسیه رفته تا اردوی بختیاری متفرق گردید. بنده مامور اصفهان شدم بعد از یک سال حکومت اصفهان، فرنگستان رفته و هشت ماه آنجا ماندم تا ناصرالملک نایب السلطنه به ایران آمد. یک سال بیکار ابتدا به حکومت یزد و بعد به حکومت کرمان منتخب گردیدم. یک سال و نیم کرمان بودم جنگ اروپا شروع، دولت عثمانی نیز داخل جنگ شد دامنه جنگ نیز به ایران کشیده شد و تاکنون که هم اواخر سنه ۱۳۳۴ است پس از مدتی آتش جنگ در اغلب اروپا و نقاط ایران مشتعل قشون روس و عثمانی در همدان تا نزدیک قزوین مشغول جنگ می باشند خوانین هم صمصام السلطنه، سردار اسعد و سردار جنگ و یردار بهادر در طهران، این بنده با سایر خوانین در چهارمحال منتظر حوادث روزگار می باشم.

این کتیبه به دستور حاجی خسرو خان سردار ظفر نوشته شد

کتیبه نسب خوانین بختیاری واقع در پیرغار ده چشمه که به دستور حاجی علی قلی خان سردار اسعد نوشته شده

شنیدم که جمشید فرخ سرشت                 به سرچشمه بر روی سنگی نوشت

در این چشمه چون ما بسی دم زدند                       برفتند تا چشم بر هم زدند

 

چنین گوید که حاج علی قلی خان سردار اسعد اسن حسین قلی خان این جعفر قلی جان این حبیب الله خان ایبن ابدالخان ابن علی صالح خان ابن عبدالخالیل ابن خسرو آقا ابن حیدر که اجداد من همه وقت به ریاست طایفه هفت لنگ بختیاری برقرار بودند تا زمان پدرم حسین قلی خان ایلخانی که طوایف چهارلنگ و جوانکی گرمسیر و سردسیر و فلارد صمیمه حکومت او شدند. در سنه ۱۲۹۹ مرحوم برادر ارشدم اسفندیار خان سردار اسعد در اصفهان محبوس ماند و حکومت بختیاری و مضافات با اعمام گرام بوده بعد از شش سال برادرم مرخصی و به منصب سردار اسعد منصوب شد. چند سال با اعمام و بنی اعمام دشمنی و جنگهای خونریز کردیم عاقبت صلح کرده متحد شدیم تا کنون که سنه ۱۳۳۲ و سال دهم جلوس اعلی حضرت مظفر الدین قاجار خلد الله ملکه می باشد با وجود وفات چهار نفر از بزرگان به کمال اتحاد مشغول ریاست هستیم. از ثمر اتحاد بر املاک موروثی افزودیم. الان سه ربع چهارمحال و تمام رامهرمز، زیدون و حومه بهبهان، املاک زیادی از عربستان، چندین قریه از برد برد، چندین قریه

 

از لنجان و سمیرم ملک زر خرید این خانواده است. از چهارمحال ناحیه میزدج و چندین قریه دیگر ملکی من و گرامی برادرم حاجی خسرو خان سالار ارفع است امید که اولاد و احقار ما اتحاد را از دست ندهند.

در پایین این کتیبه نوشته شده که:

(در تاریخ هفتم محرم ۱۳۳۶ مطابق اول میزان مرحوم سردار اسعد طهران به رحمت ایزدی پیوست لغو شدن الغاب در سال ۱۳۰۴ شمسی

 

غارهای پیرغار

پیرغار دارای ۳ غار می باشد

غار اصلی پیرغار مربوط به زمانی است که شخصی در این غار زندگی می کرده که از نظر خداشناسی و تقوا در مرتبه ی والا قرار داشته است(سید عیسی)، که مردم به این شخص اعتقاد داشته اند، بعد از گذشت زمانی از عمر این فرد دشمن به خاطر منافع خود به فکر کشتن این شخص می افتند اما سید عیسی ب یاران خود از این غار که به بالای کوه راه داشته و باز بوده است فرار می کنند و هنگامی که دشمن آنها را تعقیب می کنند این غار به اذن خداوند بسته می شود و این افراد از دست دشمن فرار می کنند، با این وجود مردم بر حسب اعتقادی که به این شخص داشتند هرهفته داخل این غار شمع روشن می کنند( این نوشته طبق گفته های مردم بوده و هیچ سند و دلیلی ندارد).

قابل توجه بینندگان وبلاگ در سال ۱۳۸۴ در این غار گنجی کشف شد، حتی از کوههای پیرغار نیز گنج پیدا کردند که البته این گنج ها توسط اشخاص خاصی کشف شد که آنها را برای خود برداشتند یا به نوعی گنج ها را دزدیدند.

غیر از این غار دو غار دیگر وجود دارد که یکی از آنها تقریبا از بین رفته است ولی دیگری تا انتهای کوه راه دارد که کمتر کسی تا آخر این غار رفته است( به دلیل تاریکی و کمبود اکسی‍ژن).

 

رودخانه و چشمه پیرغار

چشمه این مکان تفریحی از زیر کوه می جوشد که آبی واقعا گوارا دارد به طوری که یکی از محققان علوم آزمایشگاهی از آلمان برای تحقیق این آب به ایران سفر کرده بود(ریچارد کیتمن) و نتیجه آزمایش خود را(به مردم) این طور اعلام کرد: آب این چشمه بدون تصفیه باید وارد بطری و به جای آب معدنی به مردم عرضه شود.