لاسجرد – سمنان – سمنان
سایتها و وبلاگهای روستای لاسجرد
شهرستان سمنان – استان سمنان
http://www.lasgerd.blogfa.com/
http://www.lasjerd.blogfa.com/
روستای لاسجرد مرکز دهستان لاسگرد از توابع بخش سرخه از شهرستان سمنان می باشد که در شعاع ۳۵ کیلومتری غرب سمنان و در مسیر جاده اصلی سمنان- تهران قراردارد. این روستا با ۱۲۷۳ متر ارتفاع ازسطح دریا در طول جغرافیایی ۴ درجه و ۵۳ دقیقه و عرض جغرافیایی ۲۴ درجه و ۳۵ دقیقه در پهنه کویری واقع شده است . روستای لاسجرد از سمت شمال به اراضی زارعی و روستای ایج ، جوین ، امامزاده عبداله و امامزاده زید و دهستان افتر از جنوب به محور ارتباطی سمنان و تهران و اراضی روستای بخش آباد و امیر آباد و از شرق به روستای اسد آباد و نظامین و از غرب به اراضی مزروعی و روستای عبدل آباد محدود می گردد از نظر توپوگرافی روستای مذکور در منطقه پست و هموار واقع گردیده که شیب عمومی آن از شمال به سمت جنوب می باشد . با توجه به اینکه روستای لاسجرد به عنوان مرکز دهستان لاسگرد و از روستاهای مرکزی شناخته می شود سایر روستاهای دهستان وابستگس نسبی به آن داشته و در عمل نقش مرکزیت را ایفا می کند و مردم روستاهای اقماری معمولاً نیازهای خود را از این روستا تهیه می نمایند لذا این موضوع موقعیت و نقش آفرینی آن را مضاعف و باعث بالاتر رفتن سطح درآمدها گردیده است .
تاریخچه لاسجرد :
استان سمنان در دوران باستان بخشی از چهاردهمین ایالت تاریخی ورن (ورنه) از تقسیمات شانزده گانه اوستایی بود. برخی از دانشمندان این ایالت را گیلان فعلی می دانند ولی قدر مسلم این که ورن یا ورنه متشکل از صفحات جنوبی البرز و شمال سمنان و شهرهای اطراف آن از جمله لاسجرد (لاسگرد) بوده است.
در تمام دوره حکومت مادها و هخامنشیان ، کومیسنه یا کومیشان (قومس بعد از اسلام) جزو ایالت بزرگ پارت یا پرتو به شمار می رفت. در این دوره سمنان و شهرهای اطراف آن جزو شهرهای سرحدی ایالت های پرت و ماد محسوب می شد. به همین دلیل برخی از مورخان زمانی این شهر را جزو مادها و گاهی جزو پارت به حساب می آورند.
این ایالت که در زمان ساسانیان به پشتخوارگر تغییر نام داده و شامل همان شهرهایی بود که در ایالت ورن وجود داشتند از جمله لاسجرد.
در دوره هخامنشیان کوروش کبیر به جنگ در ایالت پارت پرداخت که پس از تسخیر آسیای صغیر به نواحی شرقی ایران شتافت و بین سال های ۵۴۶ و ۵۳۰ ه.ق در آن نواحی مشغول جنگ شد که وی از غرب تا ایالات پارت (خراسان و کومش) پیش رفت و لاسجرد (لاسگرد) را نیز ضمیمه دولت خویش ساخت.
پس از حمله اسکندر مقدونیبه ایران و فتح کشورمان وبه دنبال آن در گذشت وی، منازعات سختی بین جانشینان او روی داد و به چند دسته تقسیم کردند.
در این میان، ایالت پارت به دست سردار معروف مقدونی، سلوکس، افتاد که موسس سلسله «سلوکیان» است. سلوکیان بزرگترین عامل یونانی کردن مشرق بودند؛ به همین دلیل برای ادامه فرمانروایی خویش لازم دانستند نظر مردم را به خود جلب کنند. آنان برای این کار تقریبا شصت شهر در مشرق و ایالت پارت بنا کردند. یکی از این شهرها «آپاما» یا «لاسجرد» فعلی است که در ۳۴ کیلومتری سمنان قرار دارد.
این شهر تازه تاسیس را حکام آنان اداره می کردند. در خطر بودن جان و مال مردم سبب شد تا آنان با کوشش و همکاری همگان، به ساختن قلعه های بزرگ و نفوذ ناپذیر- که امروز بقایای آن را شاهدیم- روی بیاورند و به کندن خندق بر دور حصار آن، همت گمارند. چون روستای لاسگرد بر سر راه واقع شده بود و بیشتر مورد هجوم راهزنان و طوایف مختلف قرار می گرفت، این قلعه ها به صورت پراکنده از هم ساخته شد. برخی از این قلعه ها از طریق راه های زیر زمینی به همدیگر مرتبط بودند که قسمتی از راه زیرزمینی لاسگرد و قلعه های محلات ثلاث تا کنون باقی مانده است. در باره ساخت قلعه لاسگرد نوشته اند که این قلعه به صورت عمارتی بلند و گرد به دست شخصی به نام «بلاش» ساخته شده است که در آن زمان این مکان را «بلاشگرد» می گفتند. با مرور زمان «لاشگرد» و سپس «لاسگرد» خوانده شد و پس از حمله عرب ها ، چون حرف «گ» در الفبای آن ها وجود نداشت به مرور زمان لاسگرد را «لاسجرد» گفتند.
گروهی از مورخان معتقدند بلاش در دوره اشکانیان بنا نهاده شد و آنان این دژ را برای برای دفاع از ساکنان لاسگرد ساختند. تا چندی قبل نیز به موازات خط شوسه و مقابل امامزادگان سید رضا و سید علی اکبر (علیهماالسّلام) دیوارهایی از قلعه های دیگر هم وجود داشت، امّا به مرور زمان از میان رفت.
شخصیت های لاسجرد :
طبق نظر مورخان شخصیت های مثبت و منفی متعددی از لاسجرد عبور کرده یا مدتی کوتاه به استراحت پرداختند که تاریخ موثق آن در دست نیست امّا آنچه تا کنون ثبت شده چنین است:
۱- هشتمین امام شیعیان جهان آقا علی بن موسی الرضا(علیهم السّلام) در سال ۲۰۱ هجری قمری از قریه لاسجرد گذر نمودند، امّا در مورد استراحت یا اقامت ایشان سندی در دست نیست، فقط می دانیم که این خاک به قدوم مبارک ایشان متبرک شده است.
۲- طبق سفرنامه ناصرالدین شاه، عبور شاه قاجار و همراهان او از ایالت کومش ۲۲ روز به طول انجامید و در اول محرم ۱۲۷۴ هجری شمسی مرکب سلطنتی وارد روستای لاسجرد گردید و پس از یک شب استراحت وارد سرخه و سپس رهسپار سمنان شد.
۳- اقامت چند ساعته رضا شاه در لاسجرد که تاریخ دقیق آن یافت نشده است ولی اهالی سالمند روستا از این موضوع مطلع اند.
چشمه های لاسجرد :
این چشمه در ۶ کیلومتری شمال غربی روستای لاسجرد واقع شده است. تلخاب شامل دو چشمه است که محدوده ای استخری شکل را به وجود آورده که طول آن ۲۰ متر و عرض آن ۱۲ متر است.
آب این چشمه تلخ و سرد است. مردم در فصل تابستان برای درمان سردرد ، درد چشم ، یرقان ، کهر ، زردی و رفع گرمی بدن به آنجا می روند.
از دیگر چشمه های طبیعی نزدیک لاسجرد می توان چشمه شاه زاده محمد زید (ع) را نام برد که در آبادی شاه زاده محمد زید (ع) و آب آن بیشتر در فصل های بهار و تابستان به مصرف کشاورزی می رسد.
ساکنان شهرستان سمنان به ویژه روستای لاسجرد در فصل تابستان برای گذران اوقات فراغت و زیارت بقعه متبرکه امام زاده شاه محمد زید (ع) برای چند بار هم که شده به اطراف چشمه می روند و از طبیعت زیبا و هوای مطبوع و معتدل آن بهره می برند.
چشمه امام زاده عبدالله (ع) نیز از نزدیکترین چشمه ها به لاسجرد است که در شمال روستای امام زاده عبدالله (ع) قرار دارد. از نزدیکی لاسجرد جاده ی فرعی وجود دارد که فقط ۷ کیلو متر آخر آن خاکی است و به این روستا منتهی می شود. تعدا شش چشمه در دره این روستا وجود دارد که مجموعاً ۶۰ الی ۷۰ لیتر در ثانیه آبدهی دارند.
این منطقه کوهستانی دارای آب و هوای سرد در زمستان و معتدل در تابستان است. آب چشمه ها پس از خروج در بستر رودخانه جاری می شود و کمتر مورد استفاده کشاورزی قرار می گیرد. از مهمترین قابلیتهای جهنگردی این منطقه می توان منظره دل انگیز ، آب و هوای معتدل و مطبوع در فصل تابستان و فضا های طبیعی و زیبای چشمه ها نام برد.
زبان لاسجردی :
زبان لاسجردی را اصیل ترین و دست نخورده ترین زبان های ایران باستان می دانند. حتی کتابی هم از این زبان تالیف دکتر منوچهر ستوده موجود است که یکبار چاپ شده و در حال حاضر کمیاب و نسخه هایی از آن در کتابخانه های سمنان، تبریز و کتابخانه ملی ایران موجود است.
یک نویسنده و محقق آلمانی نیز در حدود پنجاه سال پیش به لاسجرد آمد و زبان لاسجردی را به طور کامل به نگارش درآورد و سپس به آلمان بازگشت. متاسفانه از نام آن محقق آلمانی اطلاعی در دست نیست.(از آقای محمد رضا حیدریان برای تحقیقی که در زمینه تاریخ لاسگرد انجام داده است صمیمانه سپاسگذارم و برای ایشان توفیق خدمت بیشتر آرزومندم.)
جمعیت و امکانات روستای لاسجرد امروز :
روستای لاسجرد اکنون با داشتن ۳۳۰ خانوار و جمعیتی در حدود ۱۸۰۰ نفر دارای امکاناتی از قبیل: آب لوله کشی ، برق ، گاز شهری ، تلفن ، دهیاری ، مرکز مخابرات ، درمانگاه ، پاسگاه انتظامی ، مرکز بهزیستی ، مغازه های خدمات خودرویی(جوشکاری، مکانیکی، آپاراتی و غیره) ، کافه(سالن پذیرایی) ، دبستان و مدرسه راهنمایی پسرانه و دخترانه ، مسجد ، حسینیه برای اجرای مراسم متعددی همچون سوگواری و … ، پایگاه مقاومت بسیج ، شورای اسلامی ، کتابخانه عمومی ، حمام عمومی ، نانوایی ، اداره پست ، بانک صادرات ، صندوق قرض الحسنه ، سرویس اتوبوس شهری ، آژانس ، مهد کودک و غیره است.
نکته در خور توجه این است که همه امور مربوط به عمران و آبادی لاسجرد و فعالیتهای مختلف در این روستا، به همت برادران پر تلاش بسیجی صورت گرفته که امید واریم در ادامه نیز با تلاش شبانه روزی این عزیزان، شاهد رشد و شکوفایی و آبادی هر چه بیشتر این محیط زیبا و صمیمی باشیم ؛ جایی که ۳۱ شهید گلگون کفن را تقدیم انقلاب کرده است. برای آنان از خدای سبحان توفیق و سلامت آرزومندیم.
بر اساس آخرین بررسی ها در روستای لاسجرد قریب به ۱۵۰۰ نفر جمعیت سکونت دائم و رقمی نزدیک به ۱۰۰۰ نفر نیز خوش نشین دارد که در ایام مختلف سال در روستا حضور دارند که اکثریت این گروه نیز دارای واحد های مسکونی شخصی در سطح روستا می باشند که بر این اساس تعداد واحدهای مسکونی موجود در روستا که مورد استفاده ساکنین م باشد بیش از ۵۰۰ واحد است .
نسبت جنسی :
شاخص نسبت جنسی نشان دهنده نسبت تعداد مردان به تعداد زنان در یک جامعه می باشد و این شاخص در کشور ایران بطور متوسط ۱۰۵ است یهنی در ازای هر ۱۰۰ نفر زن، ۱۰۵ نفر مرد وجود دارد .
گروه سنی :
از جمعیت ۱۵۰۰ نفری که سکونت دائم در روستای لاسجرد دارند در گروه سنی ۱۵ تا ۴۵ سال بیش از ۵۰ % ساکنان در تشکیل می دهند البته افراد کمتر از ۱۵ سال نیز حدود ۳۰% از جمعیت را شامل می شوند ۲۰% نیز دارای سنین ۴۵ سال به بالا می باشند توضیح اینکه در صورتیکه جمعیت خوش نشین قید شده نیز به همین نسبت می باشد .
شغل مردم لاسگرد
شغل اصلی مردم در دهستان لاسجرد فعالیتهای مربوط به زراعت ، دامداری بوده و تعدادی نیز در ادارات دولتی در
شهر سرخه و سمنان و شرکتهای اطراف ( از جمله ناحیه صنعتی لاسجرد ) اشتغال دارند و سکونت آنها نیز در این
روستا می باشد . از چند سال قبل در کنار جاده اصلی مشهد – تهران و در کنار جوار امامزادگان سیدرضا و
سیدعلی اکبر (ع) ، مجتمع خدمات رفاهی ایجاد گردیده که باعث توسعه و افزایش سطح درآمدها و ایجاد شغل
گردیده است .
امروز قصد دارم بازیهای محلی روستای لاسجرد رو نام ببرم. از اونجایی که خیلی هاش در سالهای اخیر دیگه توسط بچه ها بازی نمی شنُ من هم دقیقا نمی دونم چه جوری اند و چه قوانین دارند. البته باید گفت که محلی بودن بازیها دلیلی بر انحصاری بودن اونها نیست و همونطور که می بینید در کنار نام لاسجردی، اسم عمومی بازیها را در داخل پرانتز نوشته ام:
بازی «شتر شترو» (عمو زنجیرباف)، بازی اتک متک (اتل متل)، بازی «گل گلک» با چند شکل دیگر: «گو گوزل پندیر» و «ملا ملا» (قایم موشک)
«خیته شخ و وازی دکارندن» (قاب بازی: یک بازی باستانی و بخت و اقبالی که خاستگاه آن به احتمال زیاد زندگی شبانی و سرگرمیهای چادرنشینان فلات ایران بوده است و در سمنان نیز با نامهای «چارقاف» یا «قاف» شناخته می‌شود)
«مرغنه‌وازی» (تخم مرغ بازی)، «قلعه قلعه» (قلعه گیری)، بازی «خسخس» (جفتک چارکش)، و بازی «خارپشتک» (آفتاب مهتاب چه رنگه؟)، که سه بازی آخر در سمنان نیز به همین نام شناخته می‌شوند.
