مناره روستای جار – اصفهان
دهکده گار که مردم محل جار تلفظ می کنند و جار هم نوشته شده است در ۲۰ کیلومتری شرق اصفهان ، در ساحل جنوبی زاینده رود واقع شده است و جزء بلوک براآن است. مردم این منطقه به کشاورزی گندم ، ذرت و تربیت درختان میوه دار اشتغال دارند (شغل اکثر مردم این روستا راننده تریلر می باشد) و به وسیله ۲ آبادی کوچک دیگر بنام یفران و گلستانه از رودخانه فاصله می گیرد.
مسجد و منار گار که امروزه با کمال تاسف فقط خرابه هایی از سردر ایوان و دیواره محراب و کتیبه ای گچی در آن و چند پی باقی مانده است به موجب کتیبه کوفی آجری که در قاعده منار موجود است در سال ۵۱۵ هجری به وسیله یکی از شخصیتهای بنام (ابولقاسم بن احمد) که در کتیبه از او بنام سیدالرؤساء یاد شده ساخته شده است.از ویژگی های این مناره داشتن دو راه پله است که در نوع خود کم نظیر است.
مناره متشکل از سه قسمت است :
۱- پایه سنگی مناره که در پایین چهار ضلعی مربع است و در بالا هشت ضلعی می شود. به ارتفاع حدود ۲/۱ متر و سطح قاعده در حدود ۵ متر
۲- قاعده هشت ضلعی آجری که ۸/۴ متر ارتفاع دارد . و هر ضلع در حدود ۲ متر است. در ارتفاع یک متری روی این منشور در دو سمت شرقی و غربی دو در ورودی قرار دارد. کتیبه ای به خط کوفی آجری برجسته در قسمت بالای قاعده هشت ضلعی در جهت پشت به قبله قرار دارد.
3- بدنه مناره به صورت یک استوانه آجری و قطر دایره منار در پایین ۵/۵ و در بالا ۷/۴ متر است .
بلندی مناره حدود ۲۱ متر می باشد. در حدود ۶۰ پله دارد که ارتفاع هر پله چهار ردیف خشت است. یکی از ویژگی های این مناره داشتن دو در ورودی است که از هر یک از این درهای یک مسیر به سمت بالا می رود .
۷ دهنه پنجره در هر مسیر وجود دارد و یک پنجره بزرگ به ارتفاع بیش از یک متر رو به سمت قبله در مسیر ورودی شرقی است که حدود ۹ پله از بام مناره پایین تر است .
این منار با خشت های ۲۵*۲۵ سانتیمتر ساخته شده است . ضخامت جرز دیواره ۵/۳ خشت و عرض پله ها در حدود ۳ خشت می باشد.
کتیبه مناره که در قسمت پائین آن و در قسمت فوقانی قاعده هشت ضلعی آن قرار دارد و به خط کوفی آجری برجسته از مغرب به مشرق نوشته شده است بشرح زیر می باشد :
" بسم الله الرحمن الرحیم امر ببناء هذا المناره الزهید الرئیس سید الرؤساء ابالقسم بن احمد بن ابالقسم فی سنه خمس عشره و خمسمائه"
خطوط بدنه مناره به خط بنایی بر زمینه شطرنجی آجری تکرار جمله (الملک الله) است.
بر روی بقایای دیوار دور گنبد مسجد که در ضلع جنوبی صحن متروک مسجد گار واقع شده گچ بری ها و خطوطی وجود دارد از آن جمله بر دو جرز شمالی ویرانه های محوطه گنبد دار سابق آن کلمات و عبارات زیر به خط ثلث گچ بری شده است:
" امر عمارت هذا المحراب ……….ولیه؟"
لوحه سمت غربی :
" رشید الدین محمد کا…"
لوحه سمت شرقی :
" …ابن ابی القاسم
مل احمد بن اسماعیل … رمضان المبارک
… ستین و ستمائه
به طوریکه از دو قسمت کتیبه فوق الذکر مستفاد می شود سال تاریخ نصب لوحه ها که از ساختمان محراب این مسجد حکایت می کند سال ۶۶۰ هجری می باشد. بر جای مانده های خوط محراب این مسجد در نصف شرقی ویرانه های آن که به خط کوفی گچ بری شده بشرح زیر است :
" ………………علیکم اهل البیت انه حمید مجید فلما ………………….."
کتیبه آطراف محراب که به خط ثلث گچ بری شده مشتمل بر آیه الکرسی و آیه اول تا آخر آیه دوم از سوره ملک بوده است و از میان آنها کلمات و جملات زیر باقی مانده است :
" …. عنده الا باذنه یعلم ما بین ایدیهم و ما خلفهم و لا یحیطون بشئی من علمه الا بماشاء وسع کرسیه السماوات و الارض ….."
"….. احسن عملا و هو العزیز الغفور الذی خلق سبع سموات طباقاً ماتری فی خلق الرحمن ……"
منبع:
