روستای منصورکوه / دامغان / سمنان

دامغان شهری است که حوادث تاریخی بسیاری را مشاهده کرده است ، حوادث تلخ و شیرین ، زیبا و زشت ، اما با این حال همچنان ایستاده است و با اتکاء به گذشته درخشان خود به پیش می رود تا دوباره آن شکوه و عظمت خود را به دست آورد. مردمان این سرزمین استقامت و ایستادگی را از گردکوه و سادگی و صداقتشان را از کویر مسطح و صاف به ارث برده اند و بارها در مقابل حمله متجاوزان پایداری و مقاومت نمودند. این شهر از همان ابتدا به عنوان یک شهر مهم مورد توجه شاهان و سلاطین قرار داشت و در زمان تسلط اسماعیلیان بر این مناطق ، دامغان به عنوان یکی از پایگاههای اصلی فرقه اسماعیلیه از شهرت خاصی برخوردار بود. قلاع گردکوه ، منصور کوه ، مهرنگار ، آهوانو و… از جمله مناطق مهم قلمرو اسماعیلیان مطرح بوده است و در زمان حمله مغولان به ایران و پس از غارت های فراوان و همچنین فتح قلعه الموت تا سالهای سال نتوانستند استقامت مردم دامغان را بشکنند و قلعه گردکوه را فتح نمایند. این شمایی از وضعیت و زندگی مردمان آن دوران بود که در برابر زور و ستم تن به ذلت ندادند و اینک مهمترین نشان آن دوران همان قلعه های نیمه ویران می باشد که از فرسایش آب و خاک در امان نمانده اند و حال در این گزارش کوتاه ، توضیحات مختصری را در مورد قلعه منصور کوه به نظر کاربران محترم وب سایت تاریخانه می رسانیم و امیدواریم که این مطالب روزنه ای برای شروع مرمت و بازسازی این گونه اماکن تاریخی باشد.

منصور کوه نام روستایی است در فاصله ۱۷ کیلومتری شمال دامغان و جاده ورودی این روستا بعد از پل آهوانو در مسیر چشمه علی قرار گرفته است. جاده خاکی است به صورتی که تنها یک اتومبیل میتواند از آن عبور نماید. وجود سیلاب های فصلی بخشی از این جاده خاکی را دچار فرسایش کرده است و پستی و بلندی هایی را به وجود آورده است روستای منصور کوه از دو بخش تشکیل شده است بخش قدیمی که تقریباً خالی از سکنه است و بخش جدید که نوساز بوده و به صورت خانه های ویلایی ساخته شده است که تنها در مواقعی از سال که هوا مناسب می باشد در آنجا زندگی می کنند در این محل چشمه ای نیز قرار دارد که پس از بیرون آمدن از زیر کوه به یک استخر بزرگ وارد می شود این استخر در محلی است که به تمامی روستا اشراف کامل دارد. چند باغ نیز در بخش قدیمی آن به چشم می خورد که هنوز درختان آن پابرجا مانده است. وجه تسمیه این روستا به خاطر کوهی است که روستا در کوهپایه آن بنا شده است و به «منصور کوه» شهرت دارد از داخل روستا که به کوه نگاه می کنید یک برج بزرگ را در اواسط کوه می بینیم و همچنین چند دیوار مخروبه اما زمانی که به آن برج می رسیم برج دیگری را در سمت شمال شرق آن مشاهده می کنیم که سالمتر و بزرگتر از برج اول به نظر می رسد. بالا رفتن از کوه بسیار مشکل می باشد بخشی از کوه که به سمت روستاست دارای سنگ های بزرگ و کوچک فراوانی می باشد که به صورت لغزنده ای بر روی هم قرار گرفته اند و اگر کسی قصد بالا رفتن از این قسمت را داشته باشد باید به سختی از آنجا عبور نماید. بنابراین صعود از این قسمت سخت و مشکل است. اما بخشی از کوه که از سمت روستا قابل رؤیت نیست مکان مناسبی برای بالا رفتن است البته مرور زمان سنگ ها و مسیر اصلی صعود به کوه را که مخصوص ساکنان قلعه بودهاز بین برده است. در قسمت پایین کوه حفره ای قرار دارد که ارتفاع ورودی آن یک متر می باشد و پس از یک پیچ و شیب تند در تاریکی انتهای آن ناپدید می گردد. پس از عبور از روی تخت سنگ ها به بخش پایینی برج اول می رسیم که به صورت یک دالان با چندین پنجره به صورت مارپیچ به داخل برج راه دارد. از بین پنجره ها و همچنین برج می توان جاده دامغان ـ چشمه علی و همچنین ویرانه های قلعه روستای آهوانو را مشاهده کرد. سد دامغان نیز به خوبی قابل رؤیت است که البته این صحنه در قدیم مطمئناً تنها دشتی بوده که رودخانه چشمه علی از آن عبور می کرده است. از این قسمت ، برج دوم که در سمت دیگر کوه بود به خوبی دیده می شد برای رسیدن به آن باید به قله کوه برویم و از آنجا با یک سراشیبی تقریباً ملایم به برج می رسیم. در فاصله بین این دو برج تا قله دیوارهای مخروبه ای از سنگ و همچنین سفالهای شکسته ای به چشم می خورد که نشان از زندگی در این مکان داشته است. البته اینجا نیز از دستبرد حفاری های غیر مجاز در امان نمانده است و گودالهایی به صورت پراکنده در قسمت های مختلف به چشم می خورد. در قسمتی نزدیک به قله کوه فضایی نسبتاً مسطح قرار دارد  البته مرور زمان باعث ایجاد پستی و بلندی های بسیاری در این بخش شده که موجب گشته است فضاها و ساختمان های قلعه قابل تشخیص نباشند. قسمت بالایی برج دوم نیز مانند برج اول از بین رفته است. برای ورود به برج باید از یک دالان تنگ با شیب تند عبور کنیم قسمت انتهایی این دالان به پایین ترین بخش برج (احتمالاً در گذشته مسیر ادامه داشته است)می رسد که فضایی است بزرگ و تا قسمت بالایی برج هیچ سقفی وجود ندارد اما چوب های ضخیمی که در بخش هایی از دیوار به چشم می خورد نشان می دهد که این برج چند طبقه بوده است. در همان دالان ورودی بخش  دیگری وجود دارد که در میانه برج قرار گرفته است که درب ورودی آن به دلیل ریزش تا حدودی بسته شده وتنها به صورت نشسته می توان از آن عبور کرد این بخش نیز دارای فضایی تقریباً نیم دایره و کوچکتر از قسمت انتهایی برج می باشد. همچنین پنجره هایی بر روی دیواره برج تعبیه شده که یک نفر به صورت دراز کش می تواند به دیدبانی مشغول گردد. این پنجره ها به گونه ای تعبیه شده که تمامی اطراف برج را تحت پوشش قرار داده اند.

در پایان باید این نکته را خاطر نشان کنیم که قلعه منصور کوه از نظر نوع مصالح به کار رفته در آن و همچنین موقعیت مکانی می تواند یکی از مکان های بسیار خوب جهت بازدید تورهای مسافرتی و سیاحتی در شهرستان دامغان باشد.