چادرشب بافى در روستاهای گیلان
محصول تولیدى مذکور به صورت نوار با عرض حدود ۳۰ سانتیمتر بوده که از به هم دوختن از عرض ۷ الى ۸ تکه به طول ۲ متر از نوارهاى مذکور، چادرشب به وجود مى آید.
چادر شب جزئى از لباس محلى زنان منطقه قاسم آباد بوده و مصارف متعدد دیگرى در زندگى مردم مناطق روستایى دارد. این محصول به عنوان روتختى، رختخواب پیچ، بقچه، زیرانداز، پرده، رومیزى و … نیز در زندگى روزمره مردمان این دیار مورد استفاده قرار مى گیرد.
اما اخیراً با تولید محصولات جانبى که از این منسوجات ساخته مى شود از جمله کلاهک آباژور، رومیزى، روتلفنى، روتلویزیونى، روطاقچه اى و حتى پیراهن مردانه و … مى توان بازار وسیعترى براى این محصول دستى زنان پرتوان و سختکوش روستایى پیش بینى نمود.
اغلب زنان قاسم آبادی ، چادرشب مرغوب را که با مخلوطى از کجین (نوعى ابریشم درجه۳) بافته مى شود به منظور تهیه جهیزیه فرزندانشان بافته و آماده مى نمایند .
پارچه چادرشب باریک به عرض ۳۱ سانتیمتر و طول ۲ متر است که نقشهایش را در پود نمودار مى کند. چادرشب با تقسیم توپ پارچه به ۶ قسمت و دوختن آنها به یکدیگر تهیه مى گردد. اهالى قاسم آباد براى حفظ آداب و رسوم محلى بخصوص پوشیدن لباس هاى سنتى و برگزارى مراسم عروسى ، بسیار کوشا هستند. علاوه بر قاسم آباد در بى بالان و گزافرود در ۲ کیلومترى جنوب غربى بخش کلاچاى بافت چادرشب به صورت خانگى مرسوم مى باشد و هنوز فراموش نشده است .
به طور متوسط بافتن یک چادر شب در حدود یک ماه طول مى کشد زیرا زنان قاسم آبادی در ساعات فراغت از خانه دارى، پارچه بافى مى کنند و در روز بیش از ۳ تا۴ ساعت وقت صرف آن نمى شود. براى بافتن چادر شب که مخلوطى از کجین و نخ پنبه اى تابیده است یک کیلو کجین مصرف مى شود.
مهمترین مشکل چادر شب بافى گرانى کجین است و به همین دلیل نیز استفاده از نخ کاموا براى ایجاد نقشهاى رنگى رفته رفته متداول شده که البته به اصالت و مرغوبیت چادر شبها لطمه زیادى زده است.
رنگ اصلى زمینه چادر شبها معمولاً قرمز است. البته متن بنفش و سبز نیز در این منطقه بافته مى شود. طرح هاى کار شده روى چادر شب هندسى بوده ورنگهاى سفید، سبز، نارنجى، زرد ، صورتى، آبى و قرمز در ترکیبهاى هماهنگ در آن استفاده شده است. نگاره ها آمیزه اى است از صور طبیعى واشکال انتزاعى هندسى است که بر روى نخستین آثار سفالى منقش منطقه نیز دیده مى شود.
پروفسور آبراهام پوپ در گزارش بافت چادر شبهاى قاسم آباد مى نویسد: «خطوط زیگزاگ با رنگهاى متناوب سیاه و سفید کنایه اى است از برکه هاى پر موج که در نور آفتاب بازتاب یافته است.
«ماه ویریب دار» و «دریاگل» دو نمونه از نقشهایى است که زنان چادرشب باف قاسم آباد در دستباف هاى خود از آنها استفاده مى کنند.
یکى دیگر از فرمهایى که روى چادرشبهاى قاسم آبادى یافت مى شود نقش «قالى گل» است که مرتبط به زمانى است که براى اولین بار قالى به این منطقه آورده شد. استادکاران و بافندگان آن زمان از گلهاى قالى خوششان آمده و سپس از آن تقلید کرده و به همین دلیل اسم این نقش را قالى گل گذاشتند.
موارد مصرف چادرشب علاوه بر روتختى و روتلویزیونى، به صورت سنتى به دور کمر زنان روستایى به هنگام کار و حمل فرزندانشان بسته مى شود. ضمن اینکه به عنوان جهیزیه جزو سرمایه دختران محسوب مى گردد.
مى توان گفت هنرمندان بافنده چادرشب هاى رنگین قاسم آبادى از نظر ذوق و زیباشناسى و هنر رنگ آمیزى بافته هاى خویش به مرحله وزیبایى شناسى علمى رسیده اند. این روستاییان علم خویش را مدیون کار و تلاش و زندگى آزادشان در دامان طبیعت هستند. آنها به خوبى نیازهاى زندگیشان را در چادرشبها پاسخ مى گویند. این بافندگان نشاطها، هیجانها، ترس و تشویششان را با استفاده از انواع تقابلهاى رنگى بر روى چادرشبها مى بافند. هنرمندان این منطقه با وجود اینکه ممکن است از نظر انتخاب فرمها و نقوش استعمال شده بر روى چادرشبها الهاماتى از دورانهاى قبل و از تمدنهاى باستانى منطقه گرفته باشند ولى این الهامات را تکمیل کرده اند آنچه به وسیله ایشان ارائه گردیده، تکمیل تر و زیباتر از آثار قبل بوده است و مهارت و استادى هنرمند و ذوق لطیف و نکته سنج او به خوبى در بافته هاى هنرى اش تجلى نموده است. آنچه مسلم است این نبوغ هنرى متمرکز در این ناحیه نیز مى تواند به وسیله هنرمندان دوره هاى بعد مورد استفاده قرار گیرد
جهت تکمیل و بهبودی کیفیت مطالب و پایین آمدن درصد اشتباه
عزیزانی که با خواندن این مطالب احساس کردند چیزی ناگفته مانده است یا موردی به اشتباه ذکر شده است میتوانند نظرات و پیشنهادات خود را به ایمیل مدیریت وبلاگ ارسال نمایند تا با ذکر منبع و نویسنده در این وبلاگ منتشر شود . هدف فقط مطلع شدن از هویت و پیشینه تاریخی این منطقه و ساکنان آن است ( خودمون )
با تشکر
مدیریت وبلاگ قاسم آباد
