مزج – شاهرود – سمنان
سایتها و وبلاگهای روستای مزج
شهرستان شاهرود – استان سمنان
خوشا مغز و خوشا آب و هوایش خوشا اشجار سبز و نهرهایش
خوشا بر قلعه پایین و بالاش خوشا بر خوبی آن خانه هایش
خوشا حوض خروس و حوض مرغش خوشا آن تکیه با آن روضه هایش
روستای مزج :
مزج یا مغز از توابع شهرستان شاهرود ، بخش بسطام است که از نظر ویژگیهای جغرافیایی در ۳۶ دقیقه و ۳۶ درجه عرض جغرافیایی و ۲۴ دقیقه و ۵۵ درجه طول جغرافیایی قرار گرفته و در حدود ۱۲۴۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
مزج در معنای لغوی:
مزج . [ م َ ] (ع مص ) آمیختن . (غیاث اللغات ) (زوزنی ) (تاج المصادر بیهقی ) (دهار). آمیزش . آمیختگی . آمیغ. خلط. در هم کردن . ممزوج کردن …
مزج . [ م ِ ] (ع اِ) بادام تلخ . (منتهی الارب ) (آنندراج ) (ناظم الاطباء). || انگبین . (منتهی الارب ) (آنندراج ). عسل و انگبین . (نا…
مزج . [ م ِ زَ ج ج ] (ع اِ) نیزه ٔ خرد و کوتاه . (آنندراج ) (ناظم الاطباء) (دهار) (منتهی الارب ).
مزج . [ م ُ زَج ج ] (ع ص ) نیزه ٔ بازُج . (آنندراج ): رمح ٌ مزج ؛ نیزه ٔ باپیکان . (منتهی الارب ).
این روستا در بین دو روستای خیج و گیلان (جیلان) قرار گرفته و مردم این خطه روستای خود را مغز می نامند.
میان خیج و گیلون واقع است آن خداوندا نگهدار از بلایش
قدیمی ترین منبعی که تا بحال نام مزج (مغز) در آن درج شده کتاب اسرار التوحید میباشد.جمعیت آن در حدود۷۲۰ نفر که شغل اصلی آنها کشاورزی و دامپروری است. از آثار تاریخی آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:
· حسینیه روستای مزج : حسینیه ( تکیه) روستا در ۵۸ کیلومتری شمال شرقی بسطام واقع شده که قدمت آن دوره قاجاریه می رسد.
آب انبار، حمام و قلعه یوزباشی،که قدمت آن به دوره قاجار میرسد در فهرست آثار ملی قرار گرفته است.
عجـب باد شمـالـی دارد اینـجا نسیمش می وزد در خانه هایش
چهار فصلش دل انگیز است و زیبا خصوصا" آن بهار جان فزایش
· فرهنگ لغت محلی: کلماتی که در گذشته و در حال حاضر در بین مردم رایج بوده بشرح ذیل می باشد:
- دوری= بشقاب
- قبسینی = سینی کوچک
- مجمعه = سینی بزرگ مسی یا روحی
- کله = نوعی آتشدان ، شومینه
- کلیدون = قفل چوبی
- تانه = سیستم بافت پارچه
- چاروق = نوعی کفش
- قدح = کاسه آب
- لغلو = ماهیتابه
- مقراض = قیچی
- چوغول = گنجشک
- کالماس = سوسمار
- تشی = خارپشت بزرگ
- کرو = نوعی وسیله تقسیم آب (در تصویر کج جوی دیده می شود)
- حندق (خندق) = چاله پر از آب
- تلو = خار
- قلیف = قابلمه غذا
- قرمه = گوشت خرد و پخته شده
- کله کوت= نوعی غذا با آرد و قرمه
- ….
· انواع نانهای سنتی:
- نون اویی: متداول ترین نوع نان که روزانه مصرف می شود
- نون واملو (روغنی)
- نون جزده (جزغاله ای)
- نون سیرسکو (سیرسکو نوعی گیاه خودرو است که در فصل بهار رشد و نمو دارد)
- نون پیازی(از پیاز سبز استفاده می شود)
- نون کاک
- فطیر
- نون کماچ
- ساچ (خمیر سرخ شده در روغن)
- قطاب ( خمیری که درون آنرا با ماش پر نموده و در روغن سرخ می نمایند)
- آقندو (خمیری که درون آنرا با اسفناج ،گردو و …پر نموده و در روغن سرخ می نمایند)
· بازیهای محلی:در سالهای نه چندان دور بازیهای جذاب و دیدنی در روستا بخصوص در فصول سرد سال که اکثر مردم بیکار می شدند انجام می شد که باعث نشاط و سرزندگی در بین نوجوانان و جوانان و حتی بزرگسالان بود که با توجه به گسترش فناوریهای روز این بازیها کمرنگ و به فراموشی سپرده شده است که از آنجمله به موارد زیر می توان اشاره نمود:
- چو القاش :
- الک بازی :
- …
شرح حال دانشوران روستا:
آیت الله حاج شیخ عبدالعلی رجایی
عبدالعلی بن محمد حسن در روستای مزج بدنیا آمد و علوم دینی را در شاهرود فرا گرفت از معروفترین اساتید وی میتوان به میرزا حبیب رشتی و شیخ عبدالله مازندرانی اشاره نمود. در نجف به نوشتن و تحریر بحث های اصول پرداخت و در سال ۱۳۳۴ به روستای خود برگشت و به ارشاد وآموزش معارف اسلامی مشغول شد. در کتاب تراجم الرجال از قول شیخ محمد نوه عبدالعلی آمده است که شیخ عبدالعلی از آیت الله محمد کاظم آخوند خراسانی اجازه اجتهاد داشته است.از تالیفات نامبرده می توان به رساله منجزات المریض که در سال ۱۳۳۲ تالیف نموده و مجموعه متفرعات که درفقه اصول نوشته است نامبرد.
آیت الله شیخ عبدالعلی رجایی در روز شنبه هفتم ربیع الاول سال ۱۳۴۴ هجری.ق در مزج دار فانی را وداع گفت و در قبرستان عمومی روستا دفن شد.
شیخ یوسف رجایی :
شیخ یوسف فرزند عبدالعلی در سال ۱۳۱۴ هـ . ق در مزج بدنیا آمد. بعد از فراگیری مقدمات علوم دینی نزد پدرش و علمای شاهرود به مشهد مقدس رفت و در محضر علمای مشهد دروس فقه و اصول را فراگرفت و سپس به تدریس پرداخت.شیخ در سال ۱۳۳۵ به روستا برگشت و به ارشاد و حل مسایل دینی مردم پرداخت. شیخ یوسف از شیخ عباس قمی اجازه حدیث داشت و تالیفاتی از او بر جای مانده از جمله :
۱– ایقاظ السنه ۲- فهرس اعمال السنه و ….
وی در سال ۱۳۶۹ در روستا دار فانی را وداع گفت و در کنار پدر بزرگوارش به خاک سپرده شد.
شیخ عبدالحسین شفیعی:
حاج شیخ عبدالحسین شفیعی در سال ۱۲۶۳ هـ . ش در روستای مزج در خانواده ای مذهبی چشم به جهان گشود. پس از آشنایی با مقدمات و سطوح، مطول را همراه حاج میرزا مسیح شاهچراغی، حاج یوسف رجایی، حاج شیخ محمد عمادی در محضر آیت الله حاج شیخ عبدالعلی رجایی خواند.
شیخ عبدالحسین برای ادامه تحصیل به مشهد رفت و در مدرسه فاضل خان که متصدی آن در آن زمان ملا بابا مغزی بود مستقر شد و از شاگردان حاج سید عباس شاهرودی شد و با حاج میرزا احمد مدرس یزدی و مدتی نیز با آیت الله سید محمود شاهرودی هم دوره و هم درس بود.
وی پس از اتمام تحصیلات به روستا برگشت و به ارشاد و موعظه اهالی روستا مشغول شد . در اواخر عمر به مشهد رفت و چند سالی در محضر آیت الله میلانی شرکت نمود تا سرانجام در سال ۱۳۳۸ هـ .ش به رحمت ایزدی پیوست و در صحنکهنه ( انقلاب ) مقابل آسایشگاه خدام دفن شد.
آیت الله حسین مزجی :
حاج شیخ حسین مزجی دوره سطح را در مشهد و در محضر استادان آن شهر گذراند. سپس برای استفاضه از محضر بزرگان نجف به آن شهر سفر کرد و از محضر بزرگانی چون میرزای شیرازی، آقا سید حسین اصفهانی بهره برد.
مزج و محرم:
ماه محرم ، ماه پیروزی خون بر شمشیر ، ماه ایثار و شهادت ، ماه پایداری و مقاومت است و حماسه عاشورا یکی از ارکان استحکام و اقتدار اسلام می باشد. مسلمانان ایران و جهان در این ماه با برگزاری مراسمهای باشکوه عزاداری و مرثیه سرای یاد و خاطره آن ماه و روز را زنده و جاویدان نگه می دارند. در روستای مزج نیز مانند دیگر مناطق ایران این ایام از قداست و احترام خاصی برخوردار است که به گوشه ای از آن می توان اشاره نمود.
اهالی روستا از چند روز قبل از محرم با قرار دادن چادر بزرگی (پوش)به قطر حدود ۱۵ متر بر روی سقف تکیه روستا یاد خیمه حسینی را زنده نموده و آنرا جهت بر پایی مراسم های عزاداری آماده می نمایند. این تکیه یکی از فضاهای روحانی و منحصر به فرد در منطقه محسوب می شود.
از اول ماه محرم هر روز و هر شب مراسم سینه زنی ،مداحی و سخنرانی علما در تکیه روستا برقرار است . در روز پنجم ماه محرم مراسم علم بندی بر طبق یک آیین خاص و روحانی برگزار می گردد و پس از برگزاری این مراسم مردم روستا در قالب یک هیات سینه زنی (زنجیر زنی) و با حمل علم های آراسته شده به سمت مزار شهدا و اموات خود حرکت می نمایند……....
مشکلات و کمبودها :
وقتی تجارت بر تولید غلبه می کند، طبیعی ترین روند نظام زندگی روستایی که مبتنی بر تولید است به هم می ریزد و با رکود روستایی، دغدغه مهاجرت شکل می گیرد. از طرفی تجمع امکانات و خدمات اجتماعی و رفاهی در مراکز شهری، به این دغدغه دامن می زند. وقتی نسبت خدمات آموزشی، رفاهی و فرهنگی شهر در مقایسه با روستا، نامتعادل و ناعادلانه باشد و این عدم تعادل با رکود تولید روستایی و رونق نسبی تجارت شهری همراه شود، دیگر هیچ انگیزه ای برای بقای جمعیت روستایی به خصوص نسل جوان و مقابله با میل نسل تازه روستا برای مهاجرت به شهر، باقی نمی ماند
*(اشعار درج شده از مرحوم حاج رضا شاه علی می باشد)
salam,age misho tu beyte akhar,mesrae dovomintori bashe behtar ni?khosha an tekye ba an roze hayash?:}
با عرض سلام و ادب و احترام :
بنده خدای بزرگ و مهربون را شاکرم که در جایی متولد شدم که اینقدر فرهنگ و قدمت کهن در کشور عزیزم ایران همیشه سرافراز دارد و به خودم و به خانواده ام می بالم و افتخار می کنم که مغزی هستم .
جا دارد در اینجا یادی کنم از همه بزرگان و شخصیتهای خیای خیلی مهم روستای دوست داشتنی مغز از جمله شهدا علما خطبا مادحین و تعزیه خوانها خصوصا ابوی خودم بابای تکیه و حسینیه قدیمی مغز تعزیه خوان و پیرغلام ابا عبدالله الحسین و خادم الحسین (علیه السلام) مرحوم مغفور حاج رضا شاه علی .
روحشان شاد و یادشان گرامی باد ….
ایت الله شیخ عبدالعلی صاحبی