زوران – سردشت – آذربایجان غربی
واژه( زوران ) کلمه ای است کردی که این کلمه در فرهنگ کردی( همبانه بورینه) اثر عبدالرحمان شرفکندی متخلص به (ماموستا هه ژار) به معنای جایی است که سخت و سفت باشد، شاید اطلاق نام زوران به این روستا به علت سخت و سفت بودن این منطقه باشد، ولی علتهای دیگری هم برای نامیدن این روستا به زوران گفته میشوند ، که به بیان هرکدام از آنها به شرح زیر می پردازیم.
جمعیت این روستا 120 خانواد وحدود۶۶۰نفر است که تعداد ۳۳۱نفر مرد و۳۲۹ نفر زن هستند
۱-سنگهای موسوم به ( برده زوره) که نام سنگی است برای تیز کردن وسایلی مانند داش – تبر – چاقو و امثال آن به کار میرود) در منطقه یافت میشوند که عده ای میگویند به علت همین سنگهاست که این روستا ( زوران) نامیده شده است .
۲- کلمه زور در مورد کسی صدق میکند که به دیگری زور بگوید. عده ای میگویند که چون مردم زوران هیچگونه ظلم و اذیتی را تحمل نکرده اند و گاهاً به مردم دیگر زور هم گفته اند در نتیجه این روستا به زوران معروف شده است.
۳- دلیل سوم مهمترین و رایجترین دلیل بر اطلاق نام زوران به این روستا میباشد، که مورد تائید ریش سفیدان و معتمدین روستا هم میباشد. به گفته آنان در محلی به نام ( شین یه ) که یکی از روستا های مرزی عراق است سه طائفه به نامهای الف : برینداران ب : کورتان ج : کولاو رهش ، زندگی میکرده اند که به دلایلی نامشخص بین طائفه کولاو رهش و طائفه های دیگر درگیری و اختلاف ایجاد میشود بطوری که طائفه کولاو رهش از آنجا مهاجرت کرده و به محلی بنام ( کهنه زوران) می آیند و سپس به دلایلی آنجا را ترک کرده به منطقه فعلی روستا آمده و ساکن میشوند. در اصطلاح کردی به کسیکه از دیگری رنجش یا دل شکستگی داشته باشد بطوریکه با هم قهر کنند( زویر) گفته میشود در نتیجه مردم میگویند که نام این روستا ابتدا( زویران) بوده است و سپس با گذشت زمان به زوران تبدیل شده است ، برطبق این دلیل مردم روستا ی زوران که هم اکنون از پنج طائفه به نامهای کشکول – مام آجی – کد خدا مولان – آلیان و طائفه ی حمه دی بابکری تشکیل یافته است همگی به طائفهی کولاوره ش بر میگردند و همه باهم نسبت فامیلی دارند.
از بین شخصیتهای این روستا که در گذشته وجود داشته اند و در دوران خودشان ، نسبت به مردم روستا و حتی منطقه منحصر به فرد بوده اند میتوان ( فقه عمر و خدره ره قه ) اشاره کرد.
گفته میشود که فقه عمر اولین باسواد این روستا و منطقه های اطراف آن بوده است ، بطوریکه هرکجا نامه ای می آمد آنرا پیس این شخص می آوردند تا برایشان بخواند یا اینکه جواب نامه را برایشان بنویسد. گفته میشود که این شخص در مسجد یا در شب نشینیهایی که موسرسوم بوده است کتابهای بوستان و گلستان را قرائت میکردند و شعر می سرودند و مردم در حالی که با دیده ی حیرت به ایشان می نگریستند از گفته هایش لذت میبردند.
در مورد خدره ره قه گفته میشود که این شخص در واقع اهل ( وه ر ته ندوه ) میباشد که حدود۶۰۰ متر با روستای زوران فاصله دارد ، میگویند این شخص بیشتر عمر خود را در میان مردم زوران بوده است ، وی ضمن این که نقال ماهری بوده است صدای بسیار خوب و دلنشینی هم داشته است و معمولاً آواز و حیران می خوانده است . این شخص زینت نشستها و شب نشینیها بود ه است
درمورد شورش امر پاشا حه مه سور( امر پاشا) که در سال ۱۳۱۷ خورشیدی برعلیه ژاندارمهای رضا خانی صورت گرفته بود ، حاجی محمود ملک که پیر مردی مسن و با هوش اهل روستای بیوران سفلی میباشد اینگونه جنگ را تعریف میکند:
در جنگ بین افراد امر پاشا با آرتش و منگورها ، روستای بیوران علیا- کنه مشکه – زوران – ماره غان – نیسک آباد – کانی ره ش و قازان به شورش امر پاشا پیوستند ، در حمله ی آرتش و منگورها به روستای زوران که با امر پاشا هم پیمان بودند چند نفر مسلح اهل روستای زوران مانند ابوبکری خدری – سواره عولا تالی و خدری عایشه ی عومه ری با آنها درگیر شده و نگذاشتند نیروها وارد زوران شوند . در این درگیری سواره عولا تالی به تنهایی توانسته بود چهار تفنگ از نیروهای دولتی را بگیرد.
موقعیت جغرافیایی روستای
این روستا از روستا های توابع شهرستان سردشت است که در نوار مرزی ایران و عراق میباشد و در استان آذربایجانغربی قرار دارد ، فاصله این روستا تا کشور عراق ۱۸ کیلو متر میباشد.
شهرستان سردشت و روستای زوران در جنوبی ترین نقطه استان آذربایجان غربی واقع شده اند در طول جغرافیایی ۴۵درجه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۶درجه شمالی واقع شده اند.
روستای زوران در قسمت غربی شهرستا سردشت و فاصله آن تا شهر ۱۲کیلو متر میباشد . موقعیت جغرافیایی روستای زوران بنحوی است که کوههایی آن را در میان خود گرفته اند ، مهمترین این کوهها ( بلفت به ارتفاع ۲۴۰۰متر و دوپه زه به ارتفاع ۲۳۷۹ متر میباشد ، این رشته کوهها از آرارات ترکیه و کوههای مرزی غرب استان آذربایجانغربی تا شهرستان سردشت گسترش یافته اند.
آب و هوای روستا
روستای زوران دارای آب و هوای مطبوع ، معتدل و کوهستانی میباشد، آب و هوای این منطقه تحت تاثیر توده هوای غربی است ، همچنین در فصول مختلف سال توده های سرد قاره ای نیز از سیبری و شمال اروپا به این منطقه وارد شده و در کاهش دمای این منطقه تاثیر بسیاری دارد. عواملی دیگر مانند عرض جغرافیایی روستا – ارتفاع روستا – جهت ناهمواریها ی روستا – دوری از اقیانوس و دریاهای بزرگ میباشند.
از دامنه کوه بلفت از دره ها و چشمه ها در فصل باران رودی سرچشمه میگیرد که از پائین روستا رد شده و کناره های رود را زمینهای کشاورزی و جنگل پوشش داده است .
روستای زوران در میان جنگلهای درخت بلوط و انواع گیاهان خود رو و کوهی قرار گرفته است ، که چشم انداز فوق العاده زیبایی به این روستا داده است ، جنگلهای این منطقه تا شهر پیرانشهر ادامه دارند ، جنگلهای دور و بر روستا انبوه و گاهاً در آن حیوانات وحشی مانند گراز و گرگ وجود دارد.
روستایی بسیار زیبا ودیدنی با جنگل هایی انبوه از درختان مازو و مردمانی دوست داشتنی و مهمان نواز آماده پذیرایی از توریستان می باشد سیری در جاده زیبای منتهی به روستا خاطرات خوشی را برایتان به ارمغان مآورد .مردمان این روستا در حرفه های گوناگونی چون بنایی و نجاری زبانزد خاص و عام هستند