جوشین – ورزقان – آذربایجان شرقی
روستای جوشین در اذربایجان شرقی واقع شده است که حدودا ۱۰۰ کیلومتر با تبریز مرکز استان آذربایجان شرقی فاصله دارد که مابین ورزقان و خروانق (خاروانا)قرار دارد . روستای جوشین بسیار سر سبز است و دور و اطرافش رشته کوهای بلندی قرار دارد که با هشت روستای دیگر همسایه است که نام انها عبارتنداز:(روستای گال ٬علی یار٬اوانسر٬کلو٬قره قیه ٬ گیومت٬بیشک٬سقای٬ سرکش )و مرکز آنها هم دهستان جوشین است که عمده ترین کار مردمان این روستا کشاورزی ٬دامداری و زنبور داری است قدمت دهستان جوشین قبل از دین اسلام است .
قلعه جوشین
ارتفاع قلعه از دریا در حدود ۱۸۰۰ متر می باشد که از نظر ارتفاعی چندان ارزش کوه نوردی ندارد بیشتر ارزش کوه نوردی آن به دلیل مسیر صعب العبور بودن آن است ٬ مسیر کوهپایه این قلعه که نیاز به تجهیزات خاصی ندارد از سایر جهات نیاز به صخره نوردی با تجهیزات کامل دارد . پله های ورودی این قلعه از سنگ تراشیده شده ایجاد شده اند و همینطور به قوت خود باقی مانده اند ٬ از بقایای قلعه میشه دوتا سخره بزرگ در جناهین شرقی و غربی که احتمالا برای دیدبانی استفاده می شد و حوزچه های حفر شده در داخل سنگ ها که برای ذخیره اب به کار می رفته و تعدادی گودال های کوچک استوانه ای را نام برد که محل استقرار مشعل بوده . این قلعه در زمان قدیم مرکز فرماندهی بوده و در پایین قلعه محل سکونت نیروهای دفاعی ان مناطق قرار داشته است .
دهستان جوشین دارای سه شهید سرافراز به نام های موسی حسن پور ٬ هاشم شیری وحسن امان اللهی می باشد ، شادی روحشان صلوات.
********
روستای جوشین ازروستاهای کوهستانی و سرسبز ارسباران( آرازباران) است که، در شمال تبریز و غرب شهرستان ورزقان واقع شده است. صخره ی بزرگ که دربالای سرآن قرار گرفته، عضمت و شکوهش را دوچندان نموده است، این صخره تقریبا قلعه مانندیست که از سمت شمال می‌شود به قله‌ی آن صعودکرد.
روستای جوشین از سمت شمال باروستاهای قره قیه، کبودگونبد ( گؤی گونبد)، از سمت شرق باروستای گال ازسمت شمال شرق باروستاهای الیارو کلوو، از سمت جنوب غربی بابیشک( باش کند)وازسمت جنوب شرقی باروستاهای سرکش، سقای(سیغای)، یئنگیجه همسایه بوده، مرکز این روستاها به حساب می آید، از لحاظ موقعیت جغرافیایی وتقسیمات استانی و منطقه ای درمرکز شهرستان ورزقان قرار گرفته و پل ارتباطی بین سه بخش مهم ورزقان، خارواناو سیه رود(سیاری) می باشدو با آخرین تقسیمات کشوری به بخش ورزقان متصل شده است. روستای کوهستانی جوشین باخاک حاصل خیز ومراتع سرسبز و آب فراوانی‌که از رودخانه ها وچشمه هاواستخرهای طبیعی و برف و باران فصلی حاصل می‌شود، سبب رونق و سرسبزبودن آن شده است درجنوب غربی جوشین کوه و ییلاقی واسع بنام " ترنه بوزان " که، بنظر می‌رسد، نام خود را از طائفه ی ترک " ترابوزان " اخذکرده باشد، وجود دارد که ، آب شیرین و گوارای آن توسط اداره آبیاری جهت استفاده اهالی، به روستا آورده شده است .آثار باستانی متعدد، گورستان های قدیمی، کوهسارهای سرسبز، دره های مخوف، ییلاق های باصفا، شکارگاهها،آب های شیرین و… نظرتوریست و گردشگران و کوه پیمایان را به آن منطقه جلب کرده است، بطوریکه درطول سال، میزبانی هزاران میهمان طبیعت دوست را تقبل می‌کند.
جوشین قبل از انقلاب اسلامی حدود ۲۰۰ خانواررا به خود اختصاص داده بودکه، بیش از نیم آن پس از انقلاب به شهرستانهای تهران، تبریزو ارومیه مهاجرت نمودند و نتیجه این مهاجرت ازدست دادن ارتقاء دهداری به بخش داری گردید.
ویژه گیهای اقتصادی
ساکنین روستای جوشین از قدیم الایام دربخشهای مختلف اقتصادی مشغول فعالیت بوده اند اما بخش کشاورزی، دامداری و زنبورداری دراشتغال آنان سهم بسزائی دارد و نیز به همراه بخشهای مذکور صنعت قالی بافی نیز درکارگاههای خانگی تعداد قابل توجهی از مردم را مشغول کردهاست. عمدهترین محصولات کشاورزی روستای جوشین عبارت از گندم، جو،نخود، عدسی و انواع‌میوه‌جات می باشد.
موقعیت فرهنگی
مردم این روستا در قدیم از مکتب برای سواد آموزی که، فقط قرآن و گلستان سعدی تدریس می‌شد، استفاده می نمودند، باتاسیس اولین مدرسه درجوشین به سال ۱۳۴۶ ه . ج باعث شدکه، عده ی زیادی از اهالی آن و مردم روستاهای اطراف بدان جذب شده، بروسعت علم خود بیفزاید.
دانش آموزان طی مراحل اپتدائی دراین مدرسه، برای ادامه تحصیل به ورزقان و بعدها نیز به خاروانا می رفتند و چون این روستا نزدیکتراز روستاهای دیگر به مرکز بوده لذا نسبت تحصیل کرده‌ی آن درگذشته بیشتراز سایر روستاهای منطقه بودوبیش از ده سال است که، درجوشین دبیرستان باخوابگاه نسبتا مجهز تاسیس و مورد بهره برداری قرار گرفته است که، هم اکنون دانش آموختگان زیادی از جوشین و روستاهای اطراف در آن مشغول تحصیل می‌باشند.
وجه تسمیه جوشین
درمورد وجه تسمیه جوشین، جوشان، جوشقون،( جوشون) در فرهنگ دهخدا به معنای جوش و خروش، به هیجان درآمدن، آمده است لذا ممکن است، از مصدر " جوشماق"، " دالغالانماق" ( موج کردن)" که، دراکثر مناطق تالاب ها، چشمه های خودجوش و استخرهای طبیعی وجود دارد بوده باشد و نیز احتمال دارد این واژه ( جوشون) یک واژه ی مرکب بوده باشد، زیرا "جو"که، درفرهنگ " آذربایجانی ـ فارسی" مرحوم محمد پیفون به معنی آرخ و تیره ( جو، کانال، نهر) نوشته شده است و" شین"در ادبیات ترکی از ادات تشبیه است، بنابراین جو+شین " جوشین" = مانند نهر، جوی، کانال و تیره سارمی باشد. مثل قره شین، آغ شین، ساری شین…جالب اینکه در وسط این روستا چشمه‌ای بنام " سیدمت" ( سید احمد) است که، آب آن از زیر سخراه ی بزرگی که، بالای سرآن قرار گرفته بوسیله ی کاریز و کانال به داخل روستا آورده شده است و هنوز هم آب شیرین و گوارایش مورد استفاده‌ی‌اهالی میباشد.
جاذبه های گردشگری
روستای جوشین بنابه موقعیت جغرافیایی با آب و هوای معتدل و مناطق سرسبز و آثارباستانی و اماکن مقدسه بویژه امام زاده‌ی سید ابراهیم خلیل و قلعه ی تاریخی جوشین که، در اسناد تاریخی بنام قلعه ی"جوشین" (جوشون قلعه سی" ثبت شده و یکی از قلاع ودژمستحکم انقلابیون تاریخ ارسباران آذربایجان بوده است، به محل توریستی و گردشگری تبدیل شده است. این قلعه ی باستانی که، قدمت آن به، هزاره ی اول قبل از میلاد و به روزگاران، ازمنه ی سومرها، ایلام هاواورارتوها برمی گردد و بنا به گزارش وبلاغ "مارازنیوز" درمصاحبه با آقای تراب محمدی رئیس سازمان میراث فرهنگی وگردشگری آذربایجان شرقی آثاری از دوره های اشکانی و ساسانی هم، درآن یافت شده، از مشخصه های بارز معماری این قلعه وجود پلکان های کنده شده در دل کوه و دیوارهای خشکه چین ساخته شده از سنگ درقسمت غربی آن بشمار می رود که، اینک بصورت آوار فروریخته نظر صعود کنندگان به را به خود جلب می کند . همچنین درسکوهای بالای قلعه حوض و انبارهایی است که، بوسیله کانال های لوله کشی شده و قنات های سطحی آب برف و باران به درون آنها هدایت می شده است ، درمحوطه ی قلعه سفال های رنگین پیدا شده است بصورت چرخساز باخمیرمایه ی موادکانی هستندکه، بسیار زیبا وظریف و هنرمندانه ساخته شده اند. به گفته ی رئیس شورای ثبت آثار تاریخی استان درفهرست آثار ملی، تزئینات، بکاررفته روی سفالینه ها شامل نقوش کنده شده هندسی، موجی، نوارهای افقی و خطوط نقطه چین می باشد که، این تنوع و ظرافت درنوع خود منحصر به فرد است وخود اینجانب زاده ی و بزرگ شده ی روستای جوشین هستم که، تا ۱۳ سالگی دراین منطقه بوده و بارها باکودکان و نوجوانان روستا بصورت اکیب به ذیروه ی قلعه صعود کرده‌ام و درواقع، قلعه نوعی تفرجگاه ما محسوب می شد، در آن سالهای پرخاطره یعنی سالهای ۵۰ – 1340 که، جز اهالی روستای جوشین و کوهنوردان متخصص، ازترس سقوط، کسی نمی توانست به آن صعود کند، ما در بالای آن بازی می کردیم و دراحواض و تالاب های آن شنا میکردیم درآن زمان نوشته ها و نقوش زیبایی در روی تخته سنگ‌ها و دیوارهای اطاقک‌ها به چشم میخوردکه، متاسفانه پس از انقلاب پای افراد مقرض و جاهل بدان باز شد، آن یادداشت ها و تزئینات نقاشی را هدف گلوله قرار داده، از بین بردند. خوب یادم هست که، درسالهای ۴۹ – 48 درروستای ما ( جوشین) آموزگار جوانی بنام آقای توحیدی بودکه، جوان تنومند و ورزشکاری بود،که ایشان هفته‌ی یکروز دانش آموزان را برای گردش و تفریح به صحرا می‌برد و یکروز نیز برنامه ورزش را صعود به قلعه گذاشتیم، پس از صعود به ذیروه ی قلعه از آقای توحیدی خواهش کردیم که، آن نقوش و نوشته هارا برای ما بخواند و توضیح دهد، ایشان درجواب ما گفت:" بچه ها، این نقوش و نوشته ها به زبان کنونی ما نیست لذا ، من نمی توانم آنهارا بخوانم ولی از آثار این قلعه از جمله احواض و انبارهای آبی، قبور، اطاقک ها، زمین های مزروعی و آسیاب آبی که درشرق قلعه بناگردیده و… نشانگر این است که، سالهای متمادی برروی قلعه زندگی کرده، از راه کشت وزار،امرار معاش می کرده‌اند." از آثار قبور پایین قلعه که، به قبور گبر( گووورقبری) مشهوراند پرواضح است که، قلعه مورد هجوم و یورش بیگانگان و دشمنان ساکنین آن قرار گرفته و مهاجمین توسط انقلابیون قلعه به قتل رسیده اند.
روستای جوشین همچون دیگر مناطق ارسباران، آثار و امکنه های متعددی داردکه، متا سفانه به‌علت عدم رسیدگی از طرف مسئولین ذیربط و حرص و طمع آزمندان سودجو و قاچاقچیان تاریخ مورد تعدی و چپاول قرار گرفته که، آثار زخم تیشه ها، بیل و کلنگ های سارقان برپیکره‌ی نقاط مختلف این روستا دلیل ثبوت ادعای ماست.
شایان ذکر است که، طول قلعه‌ی جوشین ۳۰۰ متر و محوطه‌ی آن حدود ۱۸۳۰ متراز آب های آزاد ارتفاع دارد.
از اسامی ییلاق ها، کوهها،دره ها،غارها،چشمه ها و…
ترنه بوزان، زرده ماهار ، بئنه ماهار، صمد اؤلدورن قوللار، باش آغرین، دیب آغرین، دالی آغرین، گون آدیل، پاللی لار، حوران ، خانعلی یوردو ؛ آلمالی قوزئیی ، خشکنوو، غازی کؤهوللری، تولکو دره سی ، بورزه لی‌لر، حوران، ته للی داشی، حوران کؤهوللری، جعفرانلی، تنگ باشی، آشاغی چای ، یوخاری چای ، مویورون ده ییرمانی، گال ده ییرمانی، آشاغی ده ییرمان، بال یئمز چشمه سی، آزگی چشمه سی ، ترنه بوزان چشمه سی ، داشلی چشمه، چیله دره، تولکو دره سی، سیدمت( سید احمد) چشمه سی ، قله تن چشمه سی، کهلیک بولاغی، شاممت( شاه محمد) گؤلو، خیردا گؤللر، پیر دیرسه یی، زوار دیرسه یی، آغ دیرسک، نووه دی،خیرات چشمه سی، مویرون ده ییرمانی، گال ده ییرمانی، آشاغا ده ییرمان، شانا سره …
طواییف
از طوایف بزرگ روستای جوشین عبارتند از آغا بابا، شکرملی، هرزنلی، زامانلی، رستم لو، ترکمه،…
مسیرهای دسترسی به روستای جوشین:
جوشی در ۳ کیلو متری جاده اصلی آسفالته ی تبریز، ورزقان، خاروانا، سیه رود( سیاری) واقع شده است که، از سمت خاوری آن تا ورزقان ۴۰ کیلومتر، تا تبریز ۱۱۰ کیلومتر و از سمت شمال آن تا خاروانا ۲۵ کیلومترو تا سیه رود ۱۳۰ کیلومتر ونیز، تا تبریز ۲۶۰ کیلو متر می باشد.
منبع:
tarnabozan.blogfa.com
