روستای دزک / کیار / چهارمحال و بختیاری

روستای دِزَک از توابع بخش کیار شهرستان شهر کرد در استان چهارمحال و بختیاری است که، با مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه و ۵۷ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۵ دقیقه عرض شمالی، در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر کرد قرار دارد. این روستا از اطراف به کوه برف پیر و کوه تاپومحدود شده است. 
روستای دزک از سطح دریا ۲۲۳۰ متر ارتفاع دارد و آب و هوای آن معتدل و خشک است. بطوریکه در فصل‌های بهار و تابستان مطبوع و دلپذیر و در زمستان سرد و گزنده می­باشد. 
روسـتای دزک از روسـتاهای قـدیمی استان چهار محال و بختیاری است. این روستا در گذشته از اتراقگاه‌های خوانین عشایر بختیاری بوده است. قلعۀ دزک و حمام قدیمی آن از آثار تاریخی دوره قاجاری است.
مردم روستای دزک به زبان فارسی و با گویش فارسی دری سخن می‌گویند، مسلمان و پیرو مذهب‌ شیعه جعفری هستند.
براساس سرشماری سال ۱۳۷۵، روستای دزک ۳۵۴۵ نفر جمعیت داشته است که در سال ۱۳۸۵ به ۶۵۰۰ نفر افزایش یافته است.
اقتصاد این روستا بر فعالیت‌های زراعی، دامداری، باغداری، صنایع دستی و امور خدماتی استوار شده است. گندم، جو، لوبیا، چغندر، یونجه شبدر و سیب‌زمینی از محصولات زراعی روستای دزک است. زردآلو، سیب و گردو از محصولات باغی آن است. 
پرورش دام و طیور و تولید گوشت، پشم و فراورده‌های لبنی مانند شیر، ماست، کره، دوغ و کشک نشانگر رونق دامداری در این روستاست. عمده‌ترین محصول صنعت دستی روستای دزک قالی‌های خوش طرح و نقش می‌باشد که به دست زنان و دختران هنرمند روستا بافته می‌شوند.
روستای دزک در یک محدوده کوهستانی استقرار یافته و بافت مسکونی متمرکزی دارد. خانه­های قدیمی روستاییان غالباً در یک طبقه و از مصالح سنگ، گل، خشت و چوب ساخته شده­اند. خانه‌های جدید از مصالح آهن، سنگ، آجر، سیمان و گچ ساخته می‌شوند و استحکام بیشتری دارند.
روستای دزک به دلیل استقرار در یک ناحیه کوهستانی، مناظر طبیعی بکر، چشم‌اندازهای زیبا و جاذبه­های گردشگری فراوانی دارد. باغات وسیع و سرسبز، مراتع حاصلخیز، ارتفاعات پیرامون، با غارهای طبیعی و آثار تاریخی به جا مانده از گذشتگان، اهمیت و جذابیت گردشگری ویژه‌ای به این روستا بخشیده است. 

باغات سر سبز و مصفای امیرآباد و باغ بالا از جاذبه‌های طبیعت زیبای روستای دزک است. این باغات چشم‌اندازهای زیبایی دارند و هر ساله گروه کثیری گردشگر را به سوی خود جذب می‌کنند.

قنات گلینک نیز از دیگر جاذبه‌های روستا است. اطراف مظهر این قنات تفرجگاه بسیار مناسبی برای گردشگران شمرده می‌شود.

غار تخت‌ (مشهد مطلب) و غار کوه تاپو، از مهم‌ترین غارهای آهکی ارتفاعات اطراف روستا است که چشمه‌سارانی نیز در آن‌ها جاری است. در فصول مختلف سال گردشگران و طبیعت ‌دوستان داخلی و خارجی از این غارها دیدن می‌کنند. ساختار کوه‌های آهکی و تحولات داخلی آن‌ها در طی دوره‌های طولانی زمین­شناسی موجب پیدایش حفره‌های وسیع و طولانی به نام غار گردیده اند. 

کوه برف پیر یکی دیگر از جاذبه‌های طبیعی اطراف این روستاست که در زمستان از برف پوشیده  می‌شود و چشم‌انداز بسیار زیبایی می­یابد. این کوه برای علاقه‌مندان به کوهنوردی محیطی مناسب و جذاب است.

بنای عمارت – قلعه دزک از جمله آثار تاریخی جالب و دیدنی روستای دزک است. قلعه دزک، توسط لطفعلی‌خان امیر مفخم بختیاری و با تأثیرپذیری از معماری قصرهای اروپایی ساخته شده است. جالب‌ترین قسمت این قلعه تالار سفره‌خانه و اتاق آیینه آن است. وسعت این قلعه ۵۰۷۶ مترمربع می‌باشد. علامه علی‌اکبر دهخدا در زمان انقلاب مشروطه، مدتی در این قلعه زندگی کرده است. قلعه دزک دو طبقه دارد؛ طبقه اول یک هشتی ورودی در وسط دارد که از طرفین، به محوطه بیرونی قلعه محدود شده است. در طرفین هشتی، چهار ایوان ساخته شده که دو ایوان آن رو به شمال و دو ایوان دیگر آن رو به جنوب است و شامل چند اتاق و انبار می­باشد. طبقه دوم از ایوان شمالی طرفین هشتی راه دارد، که از راه پله‌ها وارد محوطه بزرگ حوضخانه می‌شود. در وسط طبقه دوم سالن بزرگ، سفره‌خانه و اتاق آیینه قرار دارند. سفره‌خانۀ این سالن تزیینات گچ‌بری و نقاشی‌های بسیار زیبایی دارد. تصاویر مختلفی از قبیل فرشته­ها به عنوان مظهر پاکی، کلۀ شیر به نشانه قدرت و دلاوری، مناظر زیبایی از صحنه­های شکار و گل و بوته‌ در حاشیه‌های بزرگ و کوچک آن گچ­بری شده است.
سقف قلعه چوبی و به شکل قاب‌بندی است و در و پنجره‌های سیم‌کوبی دارد. درکنار سفره‌خانه اتاقی به نام آیینه خانه وجود دارد که به طور باشکوهی تزیین شده است.
در حال حاضر بخش‌هایی از قلعه فروریخته و از مجموع چهار برج، تنها دو بُرج آن باقی مانده است. بخش‌هایی از اتاق آیینه نیز دچار فرسایش و ریختگی آینه‌ها شده است. این بنا در شمار بناهای ثبت شده تاریخی ایران است.
در داخل روستای دزک ساختمان یک حمام قدیمی وجود دارد که به احتمال زیاد قدمت آن به دوره قاجاریه می‌رسد. این حمام یکی از آثار دیدنی و جالب توجه روستای دزک است.

مردم روستای دزک در اعیاد ملی و مذهبی همانند نوروز، فطر، قربان، غدیر به جشن و سرور و در ایام  سوگواری ائمه به ویژه در ماه‌های محرم و صفر به عزاداری  می‌پردازند.

مهم‌ترین صنایع دستی رایج در روستای دِزک را انواع قالی‌های دستبافت تشکیل می­دهند .

عمده‌ترین سوغات این روستا شامل قالی، کشک و قاراقوروت می­باشد.

دسترسی: روستای دزک از طریق شهرهای فارسان، شهر کرد، چلگرد و اردل با جاده آسفالت قابل دسترسی است.