سید ابوصالح – قائمشهر – مازندران
روستای سیدابوصالح که پیشتر به نام مله خوانده می شد درفاصله هفده کیلومتری شرق بخش مرکزی شهرستان قائم شهر واقع شده است و دارای جاذبه های گردشگری است. به علت بارگاه مطهر امامزاده سیدابوصالح (ع) بن زید بن موسی بن جعفر(ع) هم اکنون روستا نیز به همین نام خوانده می شود.بارگاه مطهرامامزاده که در مرتفع ترین مکان و مشرف بر روستا واقع شده دارای بنای آجرى و چهار گوشه و نماى بیرونى آن را تزییناتى از نقش‌هاى هندسى و سروهاى تجریدى از گچ پوشانیده است. قدیمى‌ترین تاریخ موجود در این بنا، بر روى در ورودى مسجد، به سال ۱۱۱۴ هـ.ق و به دوره صفویه تعلق دارد. این در کنده‌کارى شده و بر روى آن حدیث، نام بانى و نجار به چشم مى‌خورد.نام بانی این اثر کربلایی روح الله آهنگر ذکر شده است .در فرهنگ معین نام این روستا یاد شده و در تعریف آن آمده است ُمله دهی است از دهستان بیشته سر بخش مرکزی شهرستان شاهی استان دوم در ۱۴ کیلومتری خاور شاهی. کوهستانی ِجنگلی ِمعتدل ِمرطوب دارای ۶۳۵ تن سکنه که آب آن از رودخانه (درکا)تامین می شود.محصولات عمده این روستا نیشکر ِعسل ِابریشم ِکنف ِکنجدُ.
در فرهنگ دهخدا آمده است مله . [ م َ ل َ ] (اِخ ) دهی از دهستان بیشه سر بخش مرکزی شهرستان شاهی است و ۶۳۵ تن سکنه دارد. (از فرهنگ جغرافیایی ایران ج ۳)مله . [ م َ ل َ ] (اِخ ) با توجه به این که چاپ این لغت‌نامه نخست در سال ۱۳۱۹ در چاپخانه بانک ملی ایران آغاز و یک جلد آن در ۴۸۶ صفحه به چاپ رسید.بنابراین آمار جمعیت این روستا که در لغت نامه دهخدا یاد شده است با توجه به تاریخ این اثر متعلق به قبل از سال ۱۳۱۹ است.نکته جالب این است جمعیت کنونی این روستا که محصور بودن در بین جنگل های تپه ای و شریان رودخانه از کنار آن زیبای خاصی به آن بخشیده است بسیار کمتر از هفتاد سال پیش است.براساس آخرین سرشماری مرکز آمار ایران که در سال ۱۳۸۵ صورت گرفته، جمعیت این روستا ۳۳۶نفر (۱۱۳خانوار) شده است. علت این کاهش جمعیت چیزی جزء مهاجرت جوانان به شهر نیست.نام خانوادگی کسانی که اصالتا متعلق به این روستا هستند پسوند مله دارد اما کسانی هستند که این پسوند را دارند اما چنین نام خانوادگی در روستا وجود ندارد.اینها همان کسانی هستند که از سال ها قبل به شهر ها به خصوص ساری و در دهه های اخیر به قائم شهر مهاجرت کردند.کمبود امکانات رفاهی در گذشته دور و در اختیار نداشتن زمین کافی برای ادامه فعالیت کشاورزی و مهمتر از همه سوء مدیریت روستایی منجر شده است تا جوانان انگیزه کافی برای ماندن در این روستای زیبا و تاریخی نداشته باشند. خوشبختانه پس از انقلاب اسلامی ایران توجه ویژه ی به این روستا شده و از امکانات مناسبی برخوردار شده است.شاید به طور کلی یکی از علت های افزایش مهاجرت در گذشته دور غرابت فرهنگی روستاو شهر و استفاده از واژه روستایی و دهاتی برای تحقیر بوده باشد.در اشعار و برخی از نثرهای قدیم از واژه روستایی برای القای مفهوم جهل ونادانی و بی بهرگی از علم استفاده شده است .چنانچه مولوی می گوید
هر که روزی باشد اندر روستا
تا بماهی عقل او ناید بجا
وآنکه باشد ماهی اندر روستا
روزگاری باشدش جهل و عمی .
از روستا آمدن نیز مثلی بوده است برای نشان دادن نادان بودن فرد چنانچه عطار می گوید:
علم در علم است این دریای ژرف
من چنین جاهل کجا خواهم رسید
من هزاران ساله علم آنجا برم
آن زمان از روستاخواهم رسید.
خاقانی نیز در توصیفات خود روستا را محل صفای نادان نامیده است:
رنج دلم را سبب گردش ایام نیست
فعل سگ گنجه است قدح خر روستا.
به جای وصف بی آلایشی و صفای دل و پاکی روستاییان که تنها قشری هستند به حقُ نان حلال کسب می کنند و برای رسیدن رزق و روزی بیش از همه به خدا توجه وتوکل دارند وصف اینچنینی و زشت از روستایی و روستانشین منجر به تبری نسل بعدی روستاییان از روستا شده است. به دلایل بسیار جمعیت شهری از سال هزار و سیصد به بعد بتدریج با گسترش و توسعه شهرها روند معکوس را طی کرده است. جمعیت روستایی از ۶۹ درصد در سال ۱۳۳۵ به ۳۲ درصد در سال ۱۳۸۵ رسیده است.علاوه بر فشارهای فرهنگی بی توجهی به توسعه روستاها نیز موجب بی رغبتی جوانان روستایی برای زندگی در روستا شد.
نکته دیگری که بر این مسئله تاثیر گذاشته است مهاجرت معکوس از شهرهای بزرگ به شهرهای کوچک است. امروز در شهر قائم شهر و روستاهای اطراف عده ای بسیاری از شهرهای بزرگ به خصوص از تهران به این منطقه آمدند.برهم خوردن همگونی جمعیتی نیز موجب تبری مردم از فرهنگ و سنت های خود شده است. به طوری که امروز از گویش مازندرانی به سختی در شهر وحتی در برخی از روستاها استفاده می شود و صحبت کردن به خصوص با یک جوان با گویش مازنی برای وی قابل هضم نیست. بطور کلی سوا از مسائلی که گفته شد وابستگی روستا به شهر بیش از گذشته شده است. امروز بسیاری از محصولاتی که متعلق به روستا بوده است دیگر در روستا کشت نمی شود و روستاییان این محصولات را از شهر تهیه می کنند.
