فیروزآباد – صدوق – یزد
فیروزآباد یکی از آبادیهای شهرستان صدوق می باشد و در بخش مرکزی بین اشکذر و رضوانشهر قرار گرفته است.فاصله تقریبی آن با شهر یزد حدود ۲۰ کیلو متر می باشد. در مورد تاریخ پیدایش فیروزآباد اقوال مختلفی ذکر شده است ؛از جمله آنکه در زمان ساسانیان و دوره یزدگرد سوم دختر وی فیروزه درختی در آن محل کاشته و به دلیل وجود آب کم کم مردم در آنجا اسکان می یابند .این قول به ۱۵۰۰ سال پیش باز می گردد. روایت دیگری که در کتاب تاریخ جدید یزد نوشته احمد بن حسین علی کاتب یزدی آمده ( چاپ دوم ۱۳۵۷ ،چاپخانه بهمن) ،چنین است :" شاه فیروز دو ده در ولایت یزد ساخت یکی فیروزآباد رستاق و یکی فیروزآباد میبد" ؛در مورد تاریخ احداث قنات هم در این کتاب چنین آمده است : " ذکر آب فیروزآباد : این آب شاه فیروز پدر قباد جاری کرده است .دوشعبه بوده چشمه ای در اندرون شهرست و چشمه ای از بیرون و در وقت محاصره و دربندان همین آب شهر می باشد و هشتا پایه باید فرو رفتن تا به آب رسیدن ."
از بناها و میراثهای تاریخی فیروزآباد می توان مسجد جامع ، حمام قدیمی ، قنات فیروزآباد ،قلعه ، سرو ۱۵۰۰ ساله ، بافت تاریخی ،بادگیرها ، آب انبارهای قدیمی را نام برد که بسیاری از این آثار در حوادث روزگار قربانی شده اند و دیگر اثری از قلعه های باستانی نه حتی در فیروزآباد بلکه در مجومرد و اشکذر هم به چشم نمی خورد . فقط در کتب قدیمی می توان ذکری از آنها یافت . سرو فیروزآباد هم که بر اثر طوفان سیاه ۸ خرداد ۱۳۸۲ دوام نیاورد و قامت خم کرد و بر خاک نشست و آه بر نهاد مردمان این دیار نشاند . حمام قدیمی نیز که تا همین اواخر از آن استفاده می شد ، اکنون از رونق افتاده است و بعید نیست که تا چند سال دیگر به مخروبه ای تبدیل گردد ! قنات که دیر زمانی هم آب شرب و هم آب کشاورزی این دیار را تامین می کرده است نیز اکنون جای خود را به چاههای جدید تاسیس داده است ! بافت تاریخی هم با آن کوچه های باریک و ساباط ها و بادگیرها و دیوارها ی گاهگلی که مناسب آب و هوای گرم و خشک بود در هجوم زندگی مدرن امروزی جای خود را به خیابان داده است تا زندگی با سبک شهر نشینی امروزی همخوانی بیشتری داشته باشد و باشد تا که اسایش را بر آرامش برتری دهیم ! ولی …اکنون دل خوش داریم که افرادی از این خطه بر خواسته اند که مایه مباهات و فخر مردم این دیارند و آوازه نامشان مرزهای ایران را در نوردیده و جهانی شده اند و شهدایی که باخون سرخشان سند آزادگی و افتخار ایران اسلامی را مهر نمودند.
