نهرپشته – کمیجان – مرکزی

نهرپشته یکی از روستاهای بخش بزچلو (وفس) می باشد که در ۱۵۰ کیلومتری جنوب غربی شهرستان اراک و در ۶۰ کیلومتری شرق همدان واقع شده است. روستاهای هم جوار آن عبارتند از : از طرف شمال روستای خسروبیگ ، و از طرف جنوب با دهستان میلاجرد – که در منطقه بزچلو آبادترین و بزرگترین و مستعدترین روستاست – و از طرف مشرق با روستاهای فامرین و آقچه کهریز محدود میشود . و غربا"  با روستاهای دولت آباد از بخش همدان هم جوار است. مرز بین اراضی نهرپشته و دولت آباد رودخانه معروف قره چای است که از کوهستان گلزرد شاه زند سر چشمه میگیرد و به دریاچه قم میریزد .

البته باید گفته شود که این رودخانه بنا به دلایلی برای ساکنان نهرپشته هیچگونه سودی ندارد. ۱) به علت بالا بودن سطح اراضی این منطقه ۲)به علت فصلی بودن که در تابستان خشک و بی آب است. ۳) علت سوم صاف و هموار بودن مسیر عبور رود که قابل سد بندی و ذخیره کردن نیست.

مرحوم دهخدا در فرهنگ ارزشمند خود ـ که او هم از فرهنگ جغرافیایی ایران ـ  روایت میکند میفرماید: " دهی است از دهستان بزچلو بخش وفس شهرستان اراک در یک هزار گزی جنوب غربی کمیجان در منطقه کوهستانی سردسیری واقع است و ۷۲۲ تن سکنه دارد.

آبش از قنات ، محصول عمده اش غلات و بن شن و پنبه و انگور است. شغل مردمش زراعت و قالی بافی است. " و استاد معین هم در فرهنگ ۶ جلدی خود (جلد۲ صفحه ۳۱۰) مینویسد : " دهی از دهستان بزچلو،بخش وفس، شهرستان اراک در ۱۴ کیلومتری باختری کمیجان، کوهستانی، سردسیر،۷۲۲ تن سکنه دارد."

وجه تسمیه:

در زبان فارسی یا در بین اسامی ، کلمات اینگونه بسیار دیده شده است. از جمله این عناوین میتوان به نهرمیان ، ماوراء النهر ، نهرالبارد، و چندین عنوان دیگر که در فرهنگها به استفسارآمده است اشاره کرد . با توجه به اینکه مردم این منطقه به زبان ترکی همدانی صحبت میکنند (تقریبا لهجه همدانی دارند). اما اسم این روستا یک کلمه عربی- فارسی است یعنی از کلمه نهر+ پشت+ه که یک کلمه مشتق مرکب محسوب میشود ساخته شده است و وجه تسمیه آن شاید به این دلیل باشد که یک نهر بسیار بزرگ که ده سنگ آب داشته است از پشت این آبادی عبور می کرده است و هم نام این آبادی بوده که در سال ۱۳۶۵ بعلت خشکسالی از بین رفته است و بدلیل عمق و بزرگی نهر، آثار آن همچنان باقی است.

تاریخچه:
روستای نهرپشته در روزگاران گذشته روستایی آباد و پر نعمت بوده با توجه به زمین و آب فراوان کشتزارهای وسیعی داشته و از روستاهای بزرگ به حساب می آمده است. در دشت و زمین هموار به صورت چندین قلعه بنا شده است که آثار برج و باروهای این قلاع هم اکنون برجاست و هر بیننده ای این مطلب را تایید میکند که این آ؛ثار تا این اواخر کاملا سالم و دست نخورده باقی بودند اما متاسفانه در سالهای اخیر دستخوش ویرانی شده اند در تاریخ احداث آبادی بنا به نمونه های معماری مثل مسجد و حمام که با فاصله کمی از هم ساخته شده اند میتوان حدث زد که در عصر صفویه ساخته شده است چون سبک معماری و نقاشی این بنا به اسلوب عصر صفوی نزدیک تر است و در آن زمان رایج بوده است .
اعتقادات:
مردم نهرپشته مسلمان و شیعه ی اثنی عشری هستند و در اعتقادات خود بسیار راسخ و استوارند به طوری که در ماه محرم هیئت های سینه زنی و زنجیر زنی باشکوهی دایر میکنند مجلس شبیه خوانی (تعزیه) هم یکی دیگر از مراسم عزاداری اهالی روستا در ایام ماه محرم است که هرساله به طور مرتب و منظم برپا میشود که اکثر بزرگسالان و جوانان تعزیه خوانی را به صورت حرفه ای اجرا میکنند و از روستاهای هم جوار برای شرکت در عزاداری و دیدن تعزیه در روزهای تاسوعا و عاشورا به نهرپشته می آیند . نمونه اجرای هیئت ها به گونه ایست که علم و پرچم های سیاه در پیشاپیش هیئت حرکت میکند و در کوچه و خیابانهای آبادی میچرخند ومردم با آوردن اسپند و شیرینی و فتیر محلی از عزاداران سیدالشهدا پذیرایی میکنند و یا اگر کسی گوسفندی نذر کرده باشد قربانی میکند.