روستای جوزقان / تایباد / خراسان رضوی
شهرستان تایباد – استان خراسان رضوی
gozeghan.blogfa.com
alimohammadigozeghan.blogfa.com/
www.gamimohammad.blogfa.com/
************
تاریخچه جوزقان:
از جمله علما و مشایخ صوفیّه که در ابتدای حاکمیّت ملوککُرْتْ در قلمروی آنان زندگی میکرده و به ارشاد مردم میپرداخته است، شیخ جمالالدین احمد جورفانی [ جوزقانی ] بودهاست. او از اصحاب « شیخ رضیالدین علی لالاءغزنوی » ( متوفی ربیعالاول۶۴۲ ) است. شیخ سعدالدین حموی با شیخ جمالالدین در جورپان [ جوزقان ] ملاقات داشته است؛ او معاصر شیخ علاءالدوله سمنانی بوده و شیخ عبدالرحمان اسفراینی کَسِرْقی از اصحاب او بودهاست. شیخجمالالدین احمد در آخر ربیعالآخر۶۶۹ از دنیا رفته است ( جامی، ۱۳۸۲: ۴۳۹-۴۰ ).
آرامگاه شیخ جمالالدین در روستای جوزقان،( مصحح کتاب نفحاتالانس جامی در قسمت تعلیقات آورده است: « جورفانی منسوب است به جورفان ( گورپان ) دیهی از دیههای اسفرایین. گورپان امروزه دهی است از دهستان میانآباد بخش اسفراین شهرستان بجنورد » ( عابدی،۱۳۸۲: تعلیقات ۸۵۵ ). امّا با مطالبی که نگارنده ارائه داد و با شواهد موجود جورفان [ چورپان ] روستای جوزقان فعلی از توابع شهرستان تایباد در ۳۰کیلو متری غرب تایباد وحدود۳۰کیلومتری جنوب باخرز است.) از توابع شهرستان تایباد کنونی [ ولایت باخرز قدیم ] قرار دارد و امروزه نزد مردم به « پیرسفیدپوش » شهرت یافته است (زنگنه، ۱۳۸۸: ۲۲۳ ) و بسیار مورد احترام مردم است. مکانی که مقبرهی شیخ جمالالدین در آن قرارگرفته است به « مزارخواجه » مشهور شده است ( تحقیقات میدانی۲۷ فروردین ۱۳۸۸ و ۲۹خرداد ۱۳۸۹).
بر مزار شیخ جمالالدین دو لوح سنگی یکی به طور عمودی و دیگری به طور افقی قرار داشته است که دارای کتیبه بودهاند که تاریخ وفات و القاب وی با اشعاری در آنها ثبت شده بود، متأسفانه به علّت عدم توجّه به آنها و سهلانگاری در سالیان اخیر دچار شکستگی و خراشهایی شدند که نوشتههای آن را نامفهوم نمودهاند.
شایان ذکر است که در کنار مقبرهی شیخ جمالالدین جوزقانی، مقبرهی دو تن دیگر از بزرگان قرار داردکه دارای کتیبهی سنگی به طور عمودی هستند، چنانکه از نوشتههای این دو لوح سنگی مشخص میشود، یکی مقبرهی شیخ ظهیرالدین نامی است که متوفّی ۸۹۳هـ.ق است. این مطلب از شعری که بر سنگ قبرش به طور عمودی حکّاکی شدهاست، برداشت میشود. بر سنگ قبرش این شعر که توسط یکی از فضلای معاصرش سروده شده، نوشته شدهاست:
« رفت از جهان باب فضایل به باب دهر عیسی صفت به چرخ چهارم ظهیرالدین
بود از قضا بهفتم ذیحجه فوت او در هشتصد و نود و سه از هجر بهترین
بادا مقام و منزل و مأوای آن جناب در صدر بارگاه معلای خالدین »
همچنین این شعر نوشته شدهاست :
« کو دائماٌ بکین عزیزیست در کمین هر دم هزار و یک اندوه رسد از او
از فرغت بزرگی و از رحلت چنین …………………………..
و این از قضای حضرت حق باشد الآمین ».