ساربوک – نیک شهر – سیستان و بلوچستان

مقر و موقعیت جغرافیایی : دهستان ساربوک دهستانی نیمه کوهستانی در ۴۵ کیلومتری شرق شهر نیک شهر است. این روستا از جهت شمال به کوهستان و از طرف جنوب به شهر چابهار ،و جهات شرق به قصرقند و غرب به نیکشهرمحدود می شود. این روستا در مسیر جاده مواصلاتی ایرانشهر به نیک شهر و چابهار قرار دارد. رودخانه جریان های آبی : رودخانه ای(کاجو) که از جنوب ساربوک می گذد ، بخشی از رودخانه ی بزرگی است که به طرف دشتیاری روانه میشود و یکی از منابع اصلی تامین اب دشتیاری را تشکیل میدهد این رودخانه از نقاط کوهستانی و مرتفع سربازبه طرف ساربوک حرکت نموده و پس از عبور ازقصرقندبه شاخه اصلی رودخانه دشتیاری می پیوندد و به سوی دریای عمان روانه می شود . نوع جریان آب این رودخانه سیلابی می باشد . پس از باران های موسومی که در فصل تابستان می بارد، به دلیل عدم پوشش گیاهی و شیب تند آن ، با شدت فراوان به طرف مناطق پایین دست حرکت نموده و اراضی آبرفتی در مسیر خود را مورد هجوم قرار می دهد. رودخانه مذکور فصلی بوده و در سایر فصول خشک می باشد. و اثرات مفیدی بر عمران و آبادی نواحی اطراف خود ایفا می نماید. در تغذیه سفره های آب زیر زمینی بویژه قنات ها اثر گذار است. وردخانه کاجو بدلیل نوع ساخت زمین شناسی در طول سال دارای آب ( آب جاری در بستر رودخانه ) است. آب و هوا : آب و هوای این منطقه فوق العاده گرم است – متوسط دمای سالیانه آن به بیش از ۳۰ْ می رسد ، خرداد و تیر گرم ترین ماه های آن تلقی می شوند. از شهریور ماه تا اردیبهشت هوای آن مطلوب و بهاری است – دی ماه سردترین ماه سال به حساب می آید و دمای آن بین ۲۰ْ-۱۰ْ است . به دلیل نزدیکی به مناطق کوهستانی شرقی و شمالی سرباز‌، این روستا نسبت به شهر نیک شهر و نواحی اطراف آن هوای خنک تری دارد . ریزش های جوی منطقه بیشتر از نوع بارش است. نوع بارش به صورت رگبارهای کوتاه وشدیدی است که کوه های عریان را شستشو می دهد وسیلاب های شدیدی را ایجا می نماید . بیشتر بارش ها ، تابستانه بوده که از اواخر تیر و مرداد می بارد. بارش ها از نوع موسومی بوده و در فصل تابستان اثر مثبتی بر کشت برنج دارد. میزان محصول وابستگی مستقیمی با بارش در طول تابستان دارد. قنات : ( کَهْن) با توجه به میزان بارش و شدت تبخیر در مناطق جنوبی بلوچستان ، ذخیره آب های زیر زمینی محدود است ، عموماً آب منطقه به جز در ماه هایی که آب رودخانه به صورت سیلابی بوده و باران یم بارد، از طریق چشمه ها تأمین می شود . در قنوات فوق الذکر سهامداران افراد خرده مالک هستند. آب قنوات بر اساس نسبت آب به نسبت زمین تقسیم شده است . نظام آبدهی و آبرسانی بر اساس «روز دِمْن و شب دِمْن» تقسیم بندی و سهم آب افراد از طریق اسم آنها دقیقاً مشخص گردیده است . هر قنات دارای اصول مربوط به خود است. قنوات به شیوه خود گرانی اداره می شون. هر کس در زمان مشخص و از آب خویش استفاده می کند. فردی که مسئول نگهداری آب قنات و جوها است را « پاکار » می گویند . پوشش گیاهی و درختان : پوشش گیاهی در هر منطقه تحت تأثیر میزان بارش آن منطقه است – بلوچستان از لحاظ نباتات گیاهی ، ظاهری فقیر دارد. ولی بارش هایی که بصورت پراکنده می بارند ، انواع گلها ، بوته های گیاهی، درختان گَز و کُنار که در نوع خود بی نظیر هستند ، را پرورش می دهد و جلوه طبیعت را عوض می کنند. وبا وجود قنوات ساخته دست بشر ، باعث شد این روستا به یکی از سرسبزترین روستاهای بلوچستان مبدل شود، و هر بیننده از درختان خرمای سربه فلک کشیده حیران می گردد. بطور کلی در کنار سیل ها و رودخانه ها به دلیل وجود آب و رطوبت تراکم بیشتری از درختاندیده می شود . مهم ترین درختان و پوشش گیاهی ساربوک: مَچْ ( درخت خرما): درخت خرما در نواحی گرمسیری ایران پرورش می یابد . حیات جامعه ساربوک، یک رکن اساسی آن بر درخت خرما استوار است. در پاره ای از روایات دینیبه عنوان یک میوه بهشتی یاد می شود. وجود اسامی متعدد و انواع درختانخرما ( بیش از ۳۰ گونه درخت خرما ) نشانگر اهمیت بیش از حد درخت خرماست.فقط برای درک اهمیت خرما برای یک ساربوکی کافی است به چند جمله توجه کنید : ۱-وقتی فردی فوت می نماید، به کسی که بر او نماز خوانده درخت خرما تعلق می گیرد. ۲-کسی که مریض می شود یا به مشکلی دچار می شود ، یک درخت خرما صددقه می دهد. ۳- فردی که زن می گیرد ،۶۰ اصله نخل خرما بعنوان مهریه به عروس تقدیم می کند. ۴- وجود اسامی مختلف برای یک شی ( از جمله درخت خرما ) بیانگر ارزش آن شی می باشد . ۵- بردن محصول خرما به کشورهای عربی برای هدیه دادن به اقوام و دوستان . انواع و گونه های درختان خرمای ساربوک : ۱- مضافتی ۸- کُروچ ۱۵-کَلَمی ۲۲- حساب ۲- دِسْکی ۹- نیپگی ۱۶-آبدانی ۲۳-رابون پوری ۳- رابی ۱۰- مُوس بالی ۱۷-هَیْکَل ۲۴-روزبهانی ۴- کُتمی ۱۱ – اگری ۱۸- دیگِر ۲۵- تِرانی ۵- گُشْ ۱۲- شَکَری ۱۹-کروچک ۲۶-ترکی کروچ ۶- هَلینگی ۱۳- روگنی ۲۰-عاشه ای ۲۷-گِل کَند ۷- آشوبَه ۱۴- بَرْنی ۲۱-کَنْبر کروچ قبل از پیدایش و توسعه کارخانجات مواد غذایی، خرما تنها منبع تغذیه مردم این ناحیه بوده است و ۸۰% نخل این روستا مضافتی هستند. رنگ ، طعم ، نوع هسته ،شکل برگ درختان ، قطر تنه ،‌انواع درختان خرما با هم تفاوت دارد. درختان خرما در روستا به دلیل کمبود زمین قابل کشت دارای اشکال ردیفی
، مجتمع و متراکم هست. برای جمع آوری خرما مردم روستا به وسایل ذیل استفاده می کنند: ۱- کَچ ( سبد مخصوص حمل خرما ) ۲- سُند( سبد مخصوص نگهداری خرما ) ۳- مُرداک ( وسیله بالا رفتن از درخت خرما ) ۴- ریز ( طنابی جهت پایین آوردن محصول خرما از درخت) . کُنَرْ ( کنار ) : درخت کنار از درختان خاص این منطقه است. ارتفاع آن به بیش از ۲۰ متر می رسد. در گذشته نه چندان دور از آن برای شستشوی سر استفاده می شدو دارای دو نوع مسقطی محلی است . در فصل زمستان محصول آن قابل استفاده می باشد. کَهُور: از درختان موجود در ساربوک می باشد. ار تفاعش به بیش از ۱۵ متر می رسد درختی با تاج بزرگ و گرد و خارهای تیز است. اَنب ( انبه ): منشأ این درخت از هند بوده و به دو نوع محلی و پاکستانی تقسیم می شود. به طور متوسط درخت انبه بیش از ۵۰۰ کیلو محصول می دهد . در فصل تابستان زمان برداشت محصول فرا می رسد. از انبه نارس نوعی ترشی به نام «هَرّامharram» درست می کنند. انواع مرکبات ( پرتقال ، نارنگی ، لیمو ترش و شیرین و…): در سال های اخیر پس از توزیع نهال ارزان قیمت توسط جهاد کشاورزی شهرستان نیک شهر و بالا رفتن قیمت انواع مرکبات ، کاشت آن بطور وسیعی سیر صعودی داشته است. باقلا و شبدر: محصول عمده روستای مذکور درفصل زمستان باقلاو برنج می باشد که تقریباً ۹۰% اراضی کاشت شده را در برمی گیرد. برنج: وجود آب و هوای گرم و قنوات پر آب ، موجب کاشت برنج از دهه های گذشته رد روستا شده است. تمام مراحل کاشت، داشت،برداشت به شکل سنتی صورت می گیرد . و از جمله تنها روستاهایی است که در گذشته بیشتر انواع برنج ( چامپا، دُم سیاه و سدری ) ولی در حال حاضر (آمل۳ ، خزرو هزاری ) که از اقام پر محصول برنج هستند ، در ساربوک کاشته می شدند. نکته مهم در تولید محصولات کشاورزی ساربوک ، تولید برای معیشت ( نه برای تجارت و خرید و فروش ) می باشد. به غیر از خرما و تا حدودی برنج سای تولیدات جنبه مصرف شخصی و خانودگی دارد. ۱۰-داز : داز درختچه ای جنگلی است، که در حوالی روستای ساربوک و داخل دره ها و رودخانه ها می روید، از برگ درخت داز وسایلی بدست می آید که عبارتند از : ردیف نام محصول تلفظ توضیحات ۱ ریز reyz که از برگ درخت داز بدست می آید ۲ سُند sond نوعی سبد است و از برگ نوعی داز به نام پُرک که برگهای سخت دارد بافته می شود. ۳ سَبْت sabt از آن برای وزن کردن برنج و خرما استفاده می شود . ۴ پیش بند Peesh band نوعی وسیله بسته بندی خرماست. ۵ مرداک mordak وسیله ای برای بالا رفتن از نخل خرماست ۶ تَگَرد tagard نوعی حصیر است که برای زیرانداز و سقف کرگین و لوگ بکار می رود. ۷ کَمْب camb برگ خشک شده داز را گویند و برای ساختن سقف منازل چوبی و گرد توپ بکار می رود ۸ کوْنَل counal داز میوه ای به اسم کونل دارد که خوشمزه بوده و به مصرف انسان و دام می رسد برنج کاری : اقتصاد این روستا بر کشاورزی استوار است. برنج رکن اساسی کشاورزی ساربوک است، برنج را اواخر فروردین و اوایل اردیبهشت می کارند و در اواخر تیر و مرداد برداشت می کنند . در مناطق گرمسیری بلوچستان، در تمام طول سال بدلیل گرمای هوا امکان کاشت و برداشت برنج وجود دارد. بنج کاری دارای مشکلاتی است : ۱- کمبود آب در فصل زمستان . ۲- کوچک بودن زمین های کشاورزی که امکان استفاده از تراکتور را سلب کرده است. ۳ – متدهای سنتی کشت . ۴- عدم استفاده از ابزارهای جدید و نوین. ۵- کمبود بذر اصلاح شده و کود و بالا بودن قیمت نهاده های کشاورزی. برنج کای به روش سنتی بیشتر بصورت خانوادگی انجام می شود.فقط مقدار کمی از برنج برداشت شده به فروش می رسد . روزی که برنج کاری صوت می گیرد، روز حَشَرْ مَدَتْ (hasher madat) گفته می شود.خوشه های برنج را پس از درو کردن در محلی به نام جوهان (joohan) جمع می کنند، و بعد از سه روز آنرا با استفاده از گاو از کاه جدا می کنند در اصطلاحح این عمل را مُوش (moosh) یامُش (mosh) می گویند.سپس برنج را در برابر باد قرار داده تا پاک شود به این عمل یردادن (year) گفته می شود. و آن را جهت استفاده در طول سال در کیسه های بزرگ «کامبا kamba » یا گُوالِگْ (govaleg) قرار می دهند. بزرگترین زمین های کشاورزی این روستا در «رایدر» می باشند . سابقه کشت برنج در این روستا بیش از یک قرن می باشد اولین نوع برنج کاشته شده در این روستا از شمال ایران واردساربوک شده است. پاگار فردی بود که توسط خان تعیین می شد و به مراقبت اراضی کاشته شده در برابر حیوانات وحشی و اهلی می پرداخت . در گذشته نه چندان دور که روابط پولی وجود نداشت ، برنج بصورت پایاپای جهت تأمین احتیاجات مردم ساربوک مبادله می شد، بطوریکه روستاییان اطراف ساربوک برنج را در مقابل پرتقال ، انار ، انواع سبزی، تنباکو و دام از ساربوکی ها دریافت می کردند.ساربوک روستایی است که علی رغم خشکسالی های اخیر ، از حداقل نیم قرن گذشته به طور مستمر در آن برنج کاشت می شود. برنج کاران در گذشته انواع برنج «دُم سیاه – چامپا – سدری »می کاشتند ولی در حال حاضر بیشتر برنج خزر ، آمل۳ و سایر انواع بنج های پر محصول و زود بازده را می کارند. جمعیت ، طوایف ، فرهنگ جمعیت : دقیقاً سابقه سکونت در ساربوک مشخص نیست. وجود چندین قبرستان که کسی از سابقه و قدمت آنها خبر موثق نداردحاکی از دیرینه بودن ساربوک است . ساربوک یکی از قدیمی تری روستا های بلوچستان است . و دارای قلعه بوده و روستایی خان نشین است. دهستان ساربوک ، سکونتگاه پر جمعیتی است و جمعیت آن بالغ بر ۱۶۰۰۰ نفر می باشد.(همراه باروستاهای اطراف آن) وخوددهستان جمیعتی نزدیک به ۴۰۰۰نفر را درخود جای داده است٬ اک
ثر جمعیت آن در گروه سنی جوانان قرار دارند ، میزان مهاجرت جمعیت آن بسیار بالاست ، جوانان جهت کار به کشورهای عربی یا شهرهای استان برای کار و تحصیل مهاجرت می کنند. بعد خانوارهای شهر حدود ۵تا۷ نفر است. محلات روستای ساربوک: ساربوک دارای ۷ محل می باشد که عبارتند از : ۱- کلات بازار ۲- بازار تولگانی ۳- برزاد بازار ۴- بازار مورتینسی ها ۵- بازار دن سری ها ۶- پشت بازار ۷- بازار عشایر این روستا دارای شکل طولی می باشد ، محله برزاد پرجمعیت ترین محله است و محله پشتی کم ترین جمعیت را دارد.پ .محله کلات یا بازار محل استقرار خان بوده است و قلعه خان در آن قراردارد. محله تولگانی ، مراکز آموزشی و ادارات دولتی و فروشگاه ها را در خود جای داده است. طوایف مختلف روستای ساربوک: ۱-طایفه حاکم:این طایفه در قدیم حاکمیت ساربوک را بر عهده داشتند. ۲- طایفه رئیسی: مهم ترین و بزرگترین طایفه روستای ساربوک رئیس ها هستند. ایشان از مالکیت زمین ، آب و نخ و باغات برخوردار هستند. بیشتر افراد باسواد و تحصیل کرده این روستا را افراد این طایفه تشکیل می دهند و اکثر ساکنین رئیس این روستا، با هم رواب خویشاوندی دارند. ۲- طایفه درزاده : بعد از طایفه رئیسی بیشترین درصد جمعیت ساکن در ساربوک را تشکیل می دهند و در محلات کلات ساکن هستند. ازدواج آنها به صورت درون گروهی است. درزاده ها مالکیت آب و زمین کشاورزی را بر عهده ندارند ، ولی در کارهای کشاورزی به رئیس ها کمک می کنند. ۳- طایفه داوودی ها( اُستا ): در محله برزاد ساکن هستند. از طریق تهیه ادوات کشاورزی (البته درقدیم)برای طایفه رئیسی وحاکم که دارای زمین کشاورزی بودند امرار معاش می کرده اند. ۴- طایفه نوکری: در محله دن سرساکن هستند. و پایین ترین گروه اجتماعی ساکن در روستا هستند. اکثر جوانان این طایفه به کارگری و کار ساختمانی و حفر چاه مشغول هستندف میزان تحصیلات آنها پایین است.(که امروز دیگر همه مردم ساربوک جدا از نسب وقبیله اش در صدد تحصیل و کم کردن فاصله خویش از همه نظر میباشند.) مهاجرت : مهاجرت از ساربوک به سایر نواحی به دو دسته تقسیم می شود: ۱- مهاجرت به کشورهای عربی و پاکستان ۲- مهاجرت به سایر شهرهای ایران ۱- مهاجرت به سایر شهرهای کشور مشتمل است بر : · کارمندان دولت: جمع کثیری از ساربوکی هایی که به استخدام نهادها و ارگانهای دولتی درآمده اند، به شهرهایی چون نیکشهر ، چابهار ، کنارک ، مهاجرت نموده اند که انگیزه اشتغال دارد. · دانشجویان: با توجه به قابل توجه بودن دانشجویان روستای مذکور خیلی از این افرادمجبورند برای تحصیل در مراکز تربیت معلم ، دانشگاه های دولتی و آزاد به چابهار ، زاهدان و زابل مهاجرت نمایند. · دانش آموزان: دانش آموزان زیادی قبل از تأسیس دبیرستان پسرانه برای تحصیل در دوره متوسطه به زاهدان ، چابهار ، ایرانشهر و نیکشهر مهاجرت می کردند. این نوع مهاجرت قدمتی چند دهه دارد. ۳- مهاجرت به خارج از کشور: الف- مهاجرت به کشورهای پاکستان: انگیزه این مهاجرت ها به دلایل سیاسی و تغییر حکومت پس از سال ۱۳۵۸ در ایران صورت گرفت. در اثر آن تعدادی از جوانان ساربوکی به کشورهای مختلف آسیایی و اروپایی سفر کردند. ب-مهاجرت به کشورهای عربی: مهاجرت به کشورهای عربی بیشتر انگیزه اشتغال دارد. جوانان و بزرگسالان جزء مهاجرین هستند. حدود ۷۵% مهاجرت ها به کشور عمان صورت می گیرد و ۲۵% دیگر به کشورهای امارات متحده عربی و قطر صورت می گیرد. شاید تاریخ کشور عمان را به مردم مهاجراین روستا در ارتباط بدانیم . مهاجرین که در گذشته های دور به آنجا مهاجرت کرده اند به منصب های بزرگ اداری چون ارتش و سایر ادارات دولتی دست یافته اند. مهاجرین پس از سفر به پاکستان با اخذ روادید و ویزای آن کشور به عمان مهاجرت می نموده اند، و اقامت آن کشور را بدست آورده اند.ساربوکی ها پس از هر سفر هر ماه مقداری پول برای خانواده های خود ارسال می کنند. مسافرین برگشته از سفر اجناسی از قیل « لباسهای زنانه و مردانه ، صابون و شامپو ، کیف و کفش ، شربت و شکلات ، ظبط و رادیو ، انواع لوازم آرایشی و بهداشتی و مواد غذایی » را به همراه می آوردند. و به هنگام بازگشت « انواع خرما ، لباس های سوزن دوزی شده ، گوشت خشک شده ( تباهگ) ، تنباکو ، انواع آجیل و …» را به عنوان سوغات به آنجا می برده اند.مهاجرت در گذشته که وسایط نقلیه ، به شکل امروزی گسترش نیافته بود، بصورت دسته جمعی انجام می شد.که چند همراه هم به پاکستان و سپس به عمان سفر می کردندیا از طریق دریا سفر می کرده اند.مهاجرین در آنجا تحت تأثیر فرهنگ کشور مقصد قرار می گیرند و حتی کلمات زبان انگلیسی و عربی را در زبان بلوچی گسترش می دهند. سیاست و مشارکت مردمی : ساربوک از گذشته های دور یکی از روستا های بلوچستان بوده که با توجه موقعیت جغرافیایی، آب فراوان ، استعدادهای کشاورزی ، سابقه و قدمت تاریخی و جمعیت ثابت و یکجانشین مورد توجه بوده است شاید به همین دلیل ساربوک روستایی خان نشین بوده است. <<میر یار محمدو غلام محمد>>جزء مشهورترین خان های ساربوک بوده و هستند. مردم این روستا در کارهای سیاسی و تعیین سرنوشت خویش علاقه ای وافر دارند . مشارکت ۱۰۰% در انتخابات شوراهای دوره اول ودوم و یا انتخابات مجلس شورای اسلامی ، ریاست جمهوری دلایلی بر صحت ادعای فوق الذکر هستند . هر فرد به هر شخصی که بخواهد رأی می دهد ، شاید گسترش سطح سواد ، وجود رسانه های ارتباط جمعی ( رادیو، تلویزیون ،‌مجلات و روزنامه ها ) و ارتباط مردم این دهستان با س
ایر نواحی داخل و خارج کشور ، زمینه افزایش مشارکت سیاسی مردم را بیشتر نموده است . ویژگی اجتماعی و فرهنگی مردم ساکن ساربوک : مردم ساربوک راستگو ،‌ سخت کوش ، علاقمند به کار کشاورزی و بردبار هستند. تحمل آنها در برابر مشکلات زیاد است . و در دوستی و مهمان نوازی مردم این دیار شهره عام و خاص هستند. آنها به تفریح و مسافرت بسیار علاقه دارند، همچنین مردم این ناحیه و روستاهای اطراف ، میل وگرایش زیادی طبق سنت پاک رسول(ص) به ازدواج مجدد و چندزنی دارند. همچنین تلاق دادن را کاری زشت می شمرند.بیشتر ازدواج ها ، به صورت خویشاوندی و فامیلی است ، امری که در بین تحصیل کردگان این روستا به وفور مشاهده می شود. از نظر مذهبی سخت پایبند به اعتقادات خود هستند . نماز جمعه در مسجد جامع این روستا واقع در محله برزاد و تولگانی خوانده می شود . باورها: مردم این روستا در گذشته به چیزی به اسم پیر اعتقاد داشتند. برای تراشیدن سر فرزندان خود به محلی به اسم « پیر سهراب و زیارت کلمت » می رفتند و با کشتن گوسفند سر بچه های خرد سال را می تراشیدند ولی این امر در حال حاضر منسوخ شده است . مردم برای رفع برخی از مشکلات خود به نزد روحانیونی که تعویض می دهند ، مراجعه می کنند( روستای پارگ در شهرستان چابهار ) و اعتقاد خاصی به این روحانیون دارند. تا رفع رجوع و مشکل کنند. همچنین برای مشخص کردن فردی که دزدی کرده است ، از آیینه استفاده می کنند ، البته فقط افرادی خاص به آن اعتقاد دارند. برخی دیگر نیز به « سحر و باطل ن اعتقاد دارند. امری که بیشتردر میان زنان این روستا رواج دارد. گواتی یکی از نیروهایی است که برای رفع بیماری ها استفاده شده است. داستان ها : در گذشته ، قبل از زمانی که تلویزیون ، رادیو ،ویدئو و سایر وسایل ارتباط جمعی ، کاربد آنها بطور گسترده رایج شود ، معمولاً وقتی جایی شب نشینی می شد ( زمانی در خانواده نوزادی به دنیا می آمد و خویشان ونزدیکان این خانواده هفت شب پشت سر هم تا پاسی از شب به رسم ششگانی دور هم می نشستند) فردی از میان آنها ، قصه می گفت و حاضرین شنونده بودند.استفاده از ضرب المثل های بلوچی همیشه کاربرد دارد : ۱- دَستی پَه هَنْگور نَرَسی گُوشْی تُرُپْشِنْ ۲ نامی گِر جاهی بِل ۳- صَبْرَیْ بَرْ شیرِن اِنت ۴- ساد هَما جا دِریت که بارَگْ تِرِنْت ۶- پیرین کَپوت رامَگ نَبیتْ زناشویی و ازدواج : قبلاً جوانان زود ازدواج می کردند ولی با افزایش سطح تحصیلات در این روستا ازدواج در سن ۲۵ سالگی به بالا برای مردان و ۲۲ سالگی برای زنان روی می دهد ۰ (مگر در مواردی خاص ازدواج در سنین پایین صورت می گیرد)معمولاً برای خواستگاری از فرد رابطی برای خواستگاری استفاده می شود که از طرف خانواده پسر به خواستگاری دختر می رود. عروسی را در زبان ساربوکی«سیر» می گویند. در ساربوک رسم بر این است که شخص داماد ۶۰ نفر درخت خرما و یک قطعه زمین به اندازه بلوچانی زمین و ۳۰ مثقال طلا به عروس به عنوان جهاز می دهد. عروسی حدود ۳ شبانه روز طول می کشد . در دوران نامزدی رسم است که پسر و دختر همدیگر را نمی بینند یا خیلی کم می بینند ، البته در حال حاضر این مسئله فروکش کرده و روابط بسیار نزدیکتر شده است.(دلیل آنرا می توان در بالا رفتن سطح تحصیلات دانست) داماد را در روز عروسی برای استحمام به قنات اطراف می برند،‌جوانان همسن و سال او را همراهی می کنند. برخلاف سایر نقاط ایران ، در این منطقه داماد به خانه عروس می رود. پس از مراسم عروسی روز بعد از آن روز ( مبارکی ) خوانده میشود. داماد پس از ازدواج حداقل یک تا چندهفته براساس عرف این روستا در خانه پدر زن خود باقی می ماند. زدن «دُهل» به همراه «رقص» در روستای ساربوک قدمتی دیرینه دارد و مختص این منطقه می باشد ولی این سنت هم در حال از بین رفتن است که جای تأمل بیشتر دارد که توجه بیشتری به آن شود. همه دوست دارند که اولین فرزند آنها پسر باشد تا بتواند یار و همکار پدرش باشد و اسم پسرشان را نام یکی از اجداد خود انتخاب می کنند تا یاد گذشتگان حفظ شود. مراسم عزاداری: عزاداری در این روستا ۳ روز است. مراسم «چهل» و «چهار ماه» و «یک سال» هم می گیرند. زنان در طول مراسم عزاداری ( پُرس) برگذار میکنند. بعد از فوت یک نفر تا سال فرد فوت شده افراد آن خانه بویژه زنان لباس نو نمی پوشند و به عروسی هم نمی روند. غذاهای محلی : در گذشته های نه چندان دور غذای اصلی مردم این روستا از غذاهای زیر تشکیل شده بود: ۱– برنج : بدلیل کشت برنج در این روستا از گذشته های دور ، مردم رئیسی و حاکم بیشتر از برنج استفاده می کردند. ۲- خرما : اکثریت رئیس ها درخت خرما داشته اند و از محصول آن استفاده می کرده اند. در حالی سایر طوایف ساکن این روستا کمتر به آن دسترسی داشته اند. ۳- چانگال :غذایی است که از ترکیب خرما با نان و روغن به دست می آید. آنرا قبل از ظهر می خورند، افرادی که کار کشاورزی می کنند جهت رفع گرسنگی ساعت ۱۰ صبح چانگال می خورند. ۴- حلوای شیرگی : خرما را می جوشانند ، از آن شیره ای به دست می آید، سپس آن را با برنج آسیاب شده می پزند پس از پخت روی آن روغن می ریزند و صرف می کنند. بیشتر در هنگامی که فرزندی به دنیا می آید از این نوع حلووا استفاده می کنند. ۵- نان تیموش : در گذشته که نانوایی وجود نداشت این نوع نان را می پختند ، البته در حال حاضر نیز این نوع نان پخت می شود. آرد خمیر شده را روی تین داغ می گذارند و می پزند، بیشتر در هنگام صبح نان تیموش پخت می شودو به همراه صبحانه صرف می شود. ۶
– تباهگ : در قدیم که یخچال نبود، گوشت را به صورت تباهگ در می آورند. بر روی گوشت تازه انار آسیاب شده می مالند و آنرا در مقابل نور خورشید آویزان می کنند تا خشک شود. تباهگ را همراه برنج بیشتر در ماه مبارک رمضان صرف می کنند. ۷- نارشت :غذایی ساده است که همه ی طوایف ساربوک از ان استفاده میکنند. مهمترین انواع غذاهایی که از خرما تهیه می شود، عبارتند از : ۱- چانگال ۲- خرما بریج : غذایی است که از ترکیب خرما با آرد و روغن بدست می آید. ۳- کَتُکْ : خرما نارس را دو قسمت می کنند ،‌هسته آنرا جدا می کنند و آنرا خشک نموده و در فصل زمستان مصرف می کنند. ۴- حارَگ (HARAG) : خرما مضافتی نارس را داخل آب به مدت ۴ ساعت می جوشانند و جلوی آفتاب به مدت ۳ روز پهن می کنند تا خشک شود. این نوع خرما از مکران به کشورهای عربی حوزه خلیج فارس ارسال می شود. ۵- حلوای شیرگی:قبلا بیان شد. ۶- هُمبی نا : خرمای رسیده را داخل کوزه با شیره خرما ترکیب می سازند، که خرمای همبی بدست می آید. مسکن : در گذشته های نه چندان دور ،‌مساکن این منطقه از نوع چوبی بود. با استفاده از مصالح موجود در طبیعت ، شاخ وبرگ و تنه در خت خرما ، مساکن از جنس چوب تهیه می شدند. ولی در حال حاضر الگوی سکونتی مردم این روستا عوض شده است. حدو ۱۰۰%‌ مساکن روستای ساربوک از جنس خشت و گل است. با توجه به ارزانی خشت و موجود بودن گل در اراضی کشاورزی موجود در روستا برای ساختن واحدهای مسکونی از گل وخشت استفاده شده است . ولی خانه های جدیدالاحداث از نوع آجری می باشد. نوع جنس ساختمان با درآود افراد رابطه مستقیم دارد افرادی که درآمد بالایی دارند بیشتر منازل خود را از سیمان و آجر بنا می کنند. افرادی که خارج از ساربوک بویژه در کشورهای عربی کار می کنند پولی را برای ساخت منزل به این روستا روانه می دارند. در این روستا علاوه بر واحد های مسکونی آپارتمانی و آجری، مساکنی به اسم « لُوگْ»، « گَرْگِین » وجود دارد. صنایع دستی : سوزن دوزی : سوزن دوزی در این روستا مثل سایر نواحی بلوچستان به شدت ( حالت رقابتی ) وجود دارد. بهترین نمونه های سوزن دوزی شده منطقه در ساربوک وجود دارد. اکثریت زنان خانه دار به این کار حین فراغت از سایر کارهای منزل مشغول هستند. بسیاری از مدل های سوزن دوزی شامل « روسری ، پیراهن و شلوار زنانه » می باشد . زنان و دوختران ساربوکی با استفاده از نخ و سوزن به شکل ها و رنگ های متنوع سوزن دوزی می کنند که قیمت هر لباس حدود ۲۰۰۰۰۰هزار تومان میباشد و می طلبد دولت در این زمینه سرمایه گذاری و توجه بیشتری نماید. ساربوک ، دهکده ای فرهنگی : یکی از روستاهایی که از گذشته ای دور دارای فارغ التحصیل در مراکز آموزشی شهرهای مختلف استان بوده است ، دهستان ساربوک می باشد. براساس مطالعات صورت گرفته این روستا تا سال ۱۳۸۴ حدود تقریبا ۴۰۰تا۵۰۰ نفر از مراکز آموزش عالی ( دانشگاههای دولتی ، مراکز آموزشی تربیت معلم ، دانشگاه آزاد اسلامی) فارغ التحصیل شده اند و در مراکز اداری و سازمان های دولتی سطح استان ، بویژه چابهار ، نیک شهر ، کنارک مشغول به کار هستند. تمام مراکز آموزشی در مناطق آموزش و پرورش نیک شهر ، قصرقند ،‌بنت ، چابهار و کنارک مملو از کارکنان فرهنگی این دهستان است . عهم اکنون ۱۵۰۰نفر دانش آموز در دوره های ابتدایی، راهنمایی ، دبیرستان و مرکز پیش دانشگاهی در این روستا مشغول به تحصیل هستند که در نوع خود جالب و در خور تحسین می باشد . همچنین نهضت سواد آموزی کلاس هایی را در سطح روستا جهت یادگیری سواد برای بیسوادان دایر نموده است . وجود معلمین دلسوز مراکز آموزشی مختلف در سطح روستا ، خانواده مشوق ، وجود استعداد مناسب و زمینه قبلی برای تحصیل بدون تردید در رشد و توسعه آموزشی و علمی ساربوک مؤثر بوده اند. در حال حاضر کمتر خانواده ای دیده می شود که حداقل دارای یک نفر دانشجو یا فارغ التحصیل دانشگاهی نباشد. همچنین قابل ذکر است که ۱۰۰% دانش آموزان مرکز پیش دانشگاهی امام حسین(ع) در سال تحصیلی۸۳-۸۲ و ۸۴-۸۳ و ۸۶-۸۵ موفق به اخذ مدرک پیش دانشگاهی و قبولی در مراکز آموزش عالی ( در دور اول کنکور) شده اند. اگر یک تحقیق بطور نمونه انجام دهیم در می یابیم که بیش از ۹۰% ساربوکی هادارای سوادی در مقطعه متوسطه و دیپلم به بالا هستند. در حقیقت اهمیت سواد در این روستا در بین مردم نهادینه شده است. اکثریت معلمین حق التدریس که در روستاهای اطراف مشغول به تدریس هستند ، از جوانان دهستان ساربوک می باشند. زیر بناها و زیر ساخت ها: انواع امکانات و خدمات روستای ساربوک : الف – خدمات آموزشی: ۱- کودکستان ۱ واحد ۲- کلاس های نهضت سواد آموزی (چندین واحد موجود میباشد) ۳- مدرسه ابتدایی چند پایه ۱ واحد دخترانه و ۱ واحد پسرانه ۴- مدرسه راهنمایی ۲ واحد پسرانه و ۱ واحد دخترانه ۵- دبیرستان ( نظری) ۱ واحد پسرانه و۱ واحد دخترانه ب – خدمات پزشکی درمانی: ۱- مامای روستایی ۳ نفر ۲- خانه بهداشت ۸ واحد ۳- مرکز بهداشتی درمانی ۱ واحد ج – خدمات زیر بنایی و رفاهی : ۱- راه آسفالته تا مرکز شهرستان ۲- برق ۳- آآب لوله کشی ۴- تلفن ( مرکز تلفن ثابت ) و تحت پوشش شبکه تلفن همراه د – خدمات اداری و رفاهی : ۱- دهیاری ۲- شورای ده (فعال) ۳- دفتر پست ۴- شرکت تعاونی روستایی ۵- فروشگاه های عرضه مواد غذایی ۶- زمین فوتبال ۷- پاسگاه انتظامی ۸- مسجد جامع و مسجد محله ۵ باب