گده کهریز(بهشت آباد) – مشگین شهر – اردبیل

سایتها و وبلاگهای روستای گده کهریز(بهشت آباد)
شهرستان مشگین شهر – استان اردبیل
beheshtabad1.blogfa.com/

ناگفته هایی از تاریخچه روستای گده کهریز(بهشت آباد) آیا امامزاده بهشت آباد را میشناسید؟ اگر به سرگذشت عوالم مادی توجه کنیم با تدابیر بشر و موقعیت موجود دارای مزایا ویا عدم مزایا بودند و هر روزبا تغییر خویش تغییر را در وجود آنسانها به بعث می کشاندند تا انسانها با عبرت ازسرگذشت تاریخ زندگی خویش را درست کنند(بسازند) ما نیز در این مجموعه از تاریخ سرگذشت روستایی بحث خواهیم کرد که بعدها با مشهور شدن به بهشت آباد سرگذشت خویش را به نسل جوان و آینده نشان می دهد (بیان می کند). روستای گده کهریز واقع در سی کیلومتری جاده مشگین شهر مغان و در اطراف رودخانه قره سو می باشددر یکی از شاخه های رود قره سو طول جغرافییاییش را چهل و هفت درجه و سی دقیقه و عرض جغرافیایش را سی و هشت درجه و بیست وچهار دقیقه حساب کرده اند از نصف النهار گرینویچ. ساعتش یک ربع و چهل و دو ثانیه با ساعت تهران اختلاف دارد. در کتا ب های جغرافیایی قدیم جزوه "تومان مشکین" حساب شده که هفت شهر داشته است (منبع خیاو یا مشگین شهر. غلام حسین ساعدی ص ۶ ) این روستا با  توجه به موقعیت استراتژیک خود جایگاه والایی را در تاریخ ثبت کرده است و مأوای خوبی برای شاهان و حکمرانان مناطق بوده است. روستای گده کهریز با توجه به این که آب و هوای خوبی داشته و از مرز آذربایجان فاصله مناسبی داشته مقر خوبی برای حاکمان بوده که قاعدتا  آنجا را نیز انتخاب می کردند. این روستا از حیث روابط تجاری و اجتماعی در بهترین مقر بوده ودشت مغان را به سرزمین پهناور مشگین شهر وصل می کرد که حاکمان مغان و باکو برای ارتباط تجاری و اجتماعی خویش با مناطق آذربایجان ناچار بودند از این بهشت آباد گذر کنند و چون حاصلخیزترین مناطق محسوب می شد و حاکمان نیز قاعدتا مناطق حاصلخیز را مقر حکومتی خویش انتخاب  می کردند روستای گده کهریز را تبدیل به بهشت آباد کرده بودنداز اردبیل تا لاهرود افتاده بود دست طایفه .عیسی لو. که مقر حکومتیشان روستای گده کهریز بود و آنجا را مقر حکومتی خویش انتخاب کرده بودند(منبع همان ص ۹) مواقع کوچ عشایران از انجیرلو_شاه تپه سی ، تیکانلو ، اجیرلو ، تساتلو، نورالله بیگلورد می شوند و می آیند به قلعه برزند و از آن به بعد به دامداباجا و بالاخره از گذرگاه رضی به قر به گده کهریز و آخرسر سرازیر می شوند طرف آب معدنی قوتورسویی که در ۳۶ کیلومتری مشکین شرقی است (همان ص ۵۳)  بنا به نقل از اهالی گده کهریز وجه تسمیه ان را به وجود آمدن کهریز از فاصله نزدیک را بیان کرده اند(نموده اند) آن چه ازین روستا حاکیست تمدن چندین ساله تجربه زیستن کرده اند که کوزه های قدیمی در کول تپه سی که به ثبت ملی رسیده است شاهد بر گفته های ماست که نمونه سفا له های زرین و با نقش گل به جا مانده از آثار تاریخی آن زمان می باشد که گویای واقعیت ها را به زبان می آورداین روستا تمدن چندین ساله را به عرصه جوامع و تاریخ اعلان می کند وقتی از تمدن قبل از اسلام حرف می زنم باید اشاره ای کنم به آنچه که تا امروز باقی مانده اشاره ای بکنم به قبرهای پراکنده و اجساد خاک شده ای که تا امروزه روز در آن حوالی دوام آورده و قلعه ها وبرج وباروهای مخروبه و نام های نا آشنا وغریب که جاذبه وسوسه انگیز شدن همه را به کار انداخته، عده ای را به نبش قبر واداشته و عده ای را در حال اعجاب باقی گذاشته. تمام مغان و قسمت بزرگی از ایالت مشگین و ارشق وبرزند و خروسلو مدفن همین تمدنی است که حرفش را میزنیم( منبع همان ص ۶۸ و۶۹) روستای گده کهریز نیز با توجه به این که در مرکزیت منطقه ارشق قراردارد شامل گنجینه های تمام نشدنی می باشد که آن را تبدیل به بهشت آباد کرده است (بود) و از نقل قول از بزرگان آن منطقه بعمل آمده است و همچنین مورخان نیز به آن اشاره نموده اند که روستای گده کهریز در سوابق تاریخ بهشت آباد محل سکونت لشکریان شاه اسماعیل صفوی بوده که به خاطر داشتن آب و هوای خوب بعنوان خانه های سازمانی جهت آرامش روحی خانواده شان در آن محل اسکان می یافتند و بنا بر نقل قول در اطراف  قبرستان..و کول تپه سی تپه های کوچک وبزرگ دیده می شود که به نظرمی رسد مخفی گاه شاه اسماعیل صفوی نیز بوده باشد چون محل تمرکز نظامیان در زمان شاه اسماعیل صفوی قلعه قهقهه وقلعه پشتو و قیزیل قالاسی و قلعه دیو که نزدیک ترین و با موقعیت ترین محل برای خانواده شان که محل سرسبز و خوش آب وهوا بوده روستای بهشت آباد که هنوز گده کهریز فعلی می باشد انتخاب نموده اند و از بررسی های موجود از کول تپه سی که آتشکده محسوب می شد قدمت این روستا را قبل از میلاد تخمین زده می شود که معلوم می شود آتش پرستی نیز در زمانهای قدیم رواج یافته بود که اثری از آتش پرستان نیز در آن زمان به جا مانده است که شاید ردپایی از آثار زردشت پیامبردر آن جا رسوخ کرده باشد که از بقایای آثاربه جا مانده چنان تصور می شود می باشدچون سفاله های قدیمی با نقوش گوناگون وخاکستر در آن محل هویدا و نمایان است چنین تصور می شود که زمانی دراین دیار آتش پرستان نیز زندگی راسپری  نموده اند که درمورد روا شدن حاجاتشتان ویا قبولی نذرشان آتش در ان جا روشن میکردند وپرارزش ترین ظروفی که در منزل داشتنددر هنگام سوختن هیزم اگر ظروفشان می شکست به روایت خودشان حاجاتشان برآورده می شود مردمان این روستا به کار دامداری کشاورزی وبه طور متفرقه زنان آنان به کارهای فرشبافی می پرداختند غالبا مردمان فرهنگ دوست می باشندکه رییس قبیله عیسی لو به مرد فرهنگ و ادب مشهور و معروف
بود مدارس های موجود در روستا مرجع علم و ادب در مناطق میباشند که برای ادامه تحصیل به روستای گده کهریز رجوع می کردند اولین مدرسه را در منطقه ارشق در روستای گده کهریز در سطح ابتدایی توسط رییس طایفه عیسی لو امیر ارسلان تاسیس و تا اوایل انقلاب اسلامی بنام امیرارصلان گده کهریز نام گذاری شده بود که از روستاهای اطراف جهت تحصیل به این روستا مراجعه می نمودند این روستا به پاس مدارس انسانهای با شعور،فرهنگی،کارمند به جامعه علمی و ادبی نموده است ولی بعدها این بهشت گمشده با از دست دادن محصولات غنی باعث مهاجر شدن اهالی روستا به تهران شده است. بهشت آباد با وجود امامزاده به بهشت دیگر تبدیل شده که با ثبت ملی جایگاه خود را به تجلی اعلی نشانده است که در زمانهای قدیم مردم به پاس احترام به نوادگان ا.می اطهار آنجا را زیارت می کردند وحاجات خود را می طلبیدند که نقل شده است هرهفته در آنجا چراغ روشن می کردند و مردم به گرد آن درمی آمدند وحاجات خود را می طلبیدند در مناطق رود ارس پیغمبری از اولاد حضرت اسمعیل به نام حنظله. بن صفوان  زندگی می کردند شاید گذری به بهشت آباد کرده باشند که تمدن چندین ساله این روستا بی نصیب از گذر این پیغمبر نباشد(منبع: بررسی عقاید و ادیان ص ۱۴. نویسنده علامه ذوالمعارج نورانی) امید است با الهام و پند از تاریخ عاطفه و محبت بافراد جامعه به بحث آید و انسان را به حقیقت نزدیک گرداند وپایه های علم وحکمت محکم شود. منابع:۱- رساله دخانیه- حکیم حاج ملا محمد علی هیدچی ص ۲ ۲-بررسی عقاید و ادیان. حکیم علامه ذوالمعارج نورانی مشگینی اردبیلی ص ۱۱۴ ۳-خواسته های بشر:آیت الله شیخ علی مشگینی نجمی ص ۱۱ ۴-مصاحبه ۵-خیاو یا مشگین شهر. غلامحسین ساعدی