بام – اسفراین – خراسان شمالی

 بخشدار فعلی،محمدعلی تاجی – دهیار،مهدی نامدرست

جمعیت این روستا طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ حدود ۲۰۰۶۰ نفر و ۸۸۴ خانوار بوده.

زبان اصلی این منطقه زبان ترکی است( نیمی از مردم خراسان شمالی به زبان ترکی تکلم می کنند من جمله بخش بام صفی آباد-بخشی از مردم اسفراین-نیمی از ساکنان شیروان و فاروج و بجنورد….).

از لحاظ نژاد، ۲نژاد بیات و بغایری در این منطقه بودند که نژاد بیات قبل از اسلام و نژاد بغایری ها که در زمان حمله هولاکوخان به ایران از منطقه قراقوم ترکمنستان به این منطقه کوچ داده شدند از این رو زبان بیشتر این منطق ترکی است.

دهستان بام

هیئت وزیران در سال ۱۳۶۶(در زمان ریاست جمهوری آیت الله خامنه ای) تصویب نمودند:

در شهرستان اسفراین تابع استان خراسان تعداد ۷ دهستان(دهستان آذری – دهستان بام – دهستان دامن کوه – دهستان زرق آباد – دهستان روئین – دهستان صفی آباد – دهستان میلانو) شامل روستاها،مزارع و مکانها در محدوده جغرافیایی معین ایجاد وتشکیل گردد.

شهرستان اسفراین به مرکزیت شهر اسفراین مشتمل بر بخشهای زیر است:

الف:بخش مرکزی به مرکزیت شهر اسفراین شامل دهستانهای آذری ، دامن کوه ، زرق آباد ، روئین و میلانو

ب:بخش بام وصفی آباد به مرکزیت روستای صفی آباد شامل دهستانهای بام و صفی آباد

و دهستان بام به مرکزیت روستای بام مشتمل بر ۵۱ روستا،مزرعه ومکان به اسامی زیر تشکیل گردد:

ـ آق قلعه ۲ ـ آقچ ۳ ـ آرمود آقاجی ۴ ـ اردین ۵ ـ اسفنج ۶ ـ بابا قدرت ۷ ـ بام ۸ ـ بانی در ۹ ـ بکر آباد ۱۰ ـ بیانلو ۱۱ ـ بیش آباد ۱۲ ـ تارخه ۱۳ ـ تنوره ۱۴ ـ جهان ۱۵ ـ چهار باغ ۱۶ ـ چهار مست ۱۷ ـ حاجی آباد ۱۸ ـ خرق ۱۹ ـ خرگلی ۲۰ ـ دره محمود آقا ۲۱ ـ دستجرد ۲۲ ـ دهنه اجاق ۲۳ ـ دیوانی ۲۴ ـ زالی ۲۵ ـ شیرین دره ۲۶ ـ عجوقی ۲۷ ـ عنبر آباد ۲۸ ـ عیسی باغ ۲۹ ـ فتح آباد ۳۰ ـ قارضی کرجی ۳۱ ـ قوچ قر ۳۲ ـ قوزه زن ۳۳ ـ قهرل چک ۳۴ ـ کاریز در ۳۵ ـ کریان گاو ۳۶ ـ کلاته باباگلی ۳۷ ـ کلاته ازواجی ۳۸ ـ کلاته باغی ۳۹ ـ کلاته بام ۴۰ ـ کلاته حکم آباد ۴۱ ـ کلاته سهراب ۴۲ ـ کلاته عاشور ۴۳ ـ کورنان ۴۴ ـ کوشندر ۴۵ ـ لاشه ۴۶ ـ ناوق سفلی ۴۷ ـ ناوق علیا ۴۸ ـ نشخاست ۴۹ ـ نوده بام ۵۰ ـ نورقاب ۵۱ ـ یکه باغ.

که در سال ۱۳۶۹ بنا به پیشنهاد وزارت کشور روستاهای خرق،آرمود آغاجی،شیرین دره و کلاته باغی از دهستان بام جدا شدند وبه دهستان سنگر ملحق شدند.

بخش شدن بام

نماینده محترم اسفراین آقای دکتر هادی قوامی که در شهریور ۹۱ در روستای بام سخنرانی داشت در حضور اهالی بام از بخش شدن دهستان بام خبر دادند وفرمودند نامه بخش شدن دهستان بام در هفته آخر ماه رمضان توسط وزیر کشور امضا شده و منتظر اعلام بخش بام مستقل از طرف دولت به مرکزیت بام می باشیم ایشان از طرحهای دیگری همچون خریداری لوله گاز برای منطقه بام و آغاز آسفالت قطعه دوم مسیر اسفراین- -بام- مشهد از اوایل مهرماه ….خبر دادند.

امکانات رفاهی،تفریحی،ورزشی 

امکانات رفاهی،تفریحی،ورزشی که به برکت نظام جمهوری اسلامی با همت مسئولین نظام و تلاش اهالی روستادر طول سالهای انقلاب در این روستا بوجود آمده عبارتند از:
بانک( بانکهای ملی – کشاورزی – پست بانک) – مرکز خدمات روستایی – حوزه مقاومت بسیج – دهیاری – درمانگاه و مرکز بهداشتی درمانی – دفتر پست – دفتر بهزیستی – خانه بهداشت – خانه قرآن – اداره برق – کتابخانه عمومی – مخابرات – پمپ بنزین – مسجد – کارخانه صنعتی آهن – گلخانه – امکانات ورزشی تفریحی از جمله ورزشگاه خاکی فوتبال – سالن کشتی – باشگاه پرورش اندام….

کشاورزی و پوشش گیاهی روستا

این منطقه دارای آب و هوای مرطوب با تابستانهای گرم و زمستانهای سرد ونسبتا مرطوب است. دارای خاک حاصل خیز کشاورزی برای گندم، جو ، چغندر، یونجه و شبدر می باشد.وکاشت درختان بادام(بیشتر بادام دیم) گردو و انگور در این روستا رونق زیادی دارد.

"درخت بادام"، باتوجه به کمبود آب و کوهستانی بودن منطقه بیشتر در دره های شنزار ودارای آب و هوای سردبه صورت دیم کاشت می شود.

"درخت گردو"، امروزه به علت تجاری بودن محصول این درخت،ساکنین روستا بیشتر باغات خود را به این محصول اختصاص داده اند.

"درخت انگور"، که یکی از بیشترین محصولات کشت شده در روستا است با انگورهای کشمشی ، دیوانه ، لعل ، عسکری وانگشت عروس.

غذاهای محلی

"آش علفی(جوشواره یا بالشتی)": روش پخت این آش بدین صورت است که داخل خمیر ورق شده علف صحرایی( با نام آجار) قرار می دهند ودر آب می جوشانند، پس از پختن و هنگام استفاده، قاتق به آن اضافه می شود( این غذا جایگاه ویژه ای در سبد غذایی اهالی روستا دارد)

"کمه جوش(قورتو)": که با آب و ماست کمه(با نام محلی سوزمه)  و گوجه فرنگی رنده شده آرد و پیاز داغ وزردچوبه و دیگر ادویه درست می شود.

"کچین": نوعی آش است که آرد و آب مواد اصلی آن است بدین صورت که با چوب آرد تف داده شده را آنقدر هم می زنند تا رقیق شود(حین هم زدن چندبار باید آب ریخته شود) ودر آخر زعفران و روغن باید ریخته شود.

"شیربرنج": این غذا با شیرو برنج درست می شود وهنگام خوردن نیز روی آن شکر یا شیره انگور ریخته می شود.

دین ومذهب

مسلمانان ۱۰۰درصد جمعیت روستا را تشکیل می دهند که مذهب آنها شیعه دوازده امامی است.

آثار تاریخی وملی

امامزاده سلطان مصیب

مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان اسفراین، بخش بام و صفی آباد، دهستان بام، ۴ کیلومتری جنوب غرب روستای بام واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ بهمن ۱۳۸۶ با شماره ثبت ۲۱۰۹۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

مقبره باباقدرت

مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان اسفراین، روستاهای شهر آباد و بابا قدرت واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ مرداد ۱۳۸۳ با شماره ثبت ۱۱۰۵۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

محوطه باستانی کهنه بام(بان)

بقایای یک استقرار باستانی است که حاصل از زندگی جوامعی از حدود ۲هزار سال پیش تا دوره اسلامی متاخر و در شهرستان اسفراین، بخش بام و صفی آباد، دهستان بام،۴ کیلومتری شمال غرب روستای بام واقع شده. این بنا در پایکوههای ارتفاعات شاه جهان بر روی زمین های رسوبی حاصل از فرسایش دامنه های منتهی الیه جنوب شرقی رشته کوه شاه جهان قرار دارد. این محوطه با ۱/۵ هکتار با شماره ثبت ۱۹۹۸۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

نکته: رشته کوه شاه جهان در نزدیکی روستای بام به ارتفاع ۱۶۹۳ متر بالاتر از سطح دریا و به مختصات طول جغرافیایی ۱۲۶-۵۵-۳۶ و عرض جغرافیایی ۰۹۱-۵۶-۵۷ از مهمترین رشته کوههای کشور است.