عصرآهن در منطقه چیمن و نیلوی روستای خساره
وجود آثار ذوب آهن در گذشته های دور در ییلاق خساره
عصر آهن در دانش باستان شناسی دوره‌ای است که در آن بشر به گستردگی از آهن در جایگاه ماده‌ای برای ساخت ابزار و جنگ‌افزار سود برد. به جز این جامعه‌های کهن تغییرهایی در زمینه کشاورزی، باورها و شیوه‌های هنری نسبت به گذشته یافت.
سالها پیش در منطقه ییلاق خساره در پایین دست باغات نیلو، سنگهایی شبیه سنگ پا یافتم. از همین نوع سنگهای سوخته و نسبتاً سنگین در ییلاق چیمن نیز موجود بود. اول فکر کردم تکه هایی از شهاب سنگهایی را یافته‌ام که در گذشته به این نقاط برخورد کرده و متلاشی شده‌اند.
تا اینکه نمونه‌ای از آنها را به آزمایشگاه سنگ شناسی سپردم تا نوع سنگها را مشخص کنند. بعد از آزمایش معلوم شد که این سنگها، شهاب سنگ نیستند بلکه از سرباره‌های آهن مذاب تشکیل شده‌اند. به احتمال زیاد در گذشته‌ای بسیار دور در این مناطق، کوره‌هایی برای ذوب آهن وجود داشته است. با این حال وجود سنگ معدن آهن در نزدیکی این دو منطقه نیز دور از انتظار نیست.
در منطقه چیمن روستای خساره ودر دامنه های این منطقه تفاله های آهن و سرب ذوب شده به وفور یافت میشود ودر اطراف پراکنده شده است . با تجزیه این مواد به مقدار کمی اهن ومقداری سرب موجود پی میبریم که پس از ذوب سنگ آهن مواد غیر قابل استفاده را در این منطقه می ریختند.
افراد محلی این منطقه وجود این کوره های ذوب آهن وسرب را به سده های قبل تخمین میزنند و می گویند:در این منطقه چندین کوره ذوب وجود داشته است که در ان زمان برای خود وسایل وتجهیزات درست می کرده اند.ولی در کنار این افرادی هم وجود این تفاله های اهن وسرب را به موضوعات دیگری مرتبط میدانند.
حال در آن زمان دمای لازم برای ذوب آهن به حدود ۲۸۰۰ درجه فارنهایت را چگونه ایجاد میکرده اند جای سوال است.
برای آگاهی بیشتر به توضیحی مختصر در رابطه با آهن میپردازیم:
آهن(به انگلیسی: Iron)عنصر شیمیایی فلزی ای با نماد Fe، عدد اتمی ۲۶ و چگالی ۷.۸۷g/cm3 است، آهن در گروه ۸ و دورهٔ ۴ عناصر است، بنابراین به عنوان فلز واسطه دسته‌بندی شده‌است. آهن و آلیاژهای آن از رایج‌ترین فلزات و رایج‌ترین مواد فرومغناطیسی در کاربردهای روزمره هستند. آهن دارای سطوح صاف و نقره‌ای براق مایل به رنگ خاکستری‌ست اما وقتی در هوا با اکسیژن ترکیب میشود به رنگ قرمز یا قهوه‌ای در می‌آید .
عکس ها گویای آن است که این مواد پس از ذوب در مجاورت هوا قرار گرفته اند که باعث ایجاد منافذ متعددی در آن شده است که به مرور زمان این مواد به این شکل در امده است ولازم به توضیح است که سنگهای دارای سنگینی بالایی میباشد که به دلیل چگالی بالای آن است
در کنارموارد گفته شده بالا تکه هایی از سفالها وکوزهها و وسایل قدیمی به ندرت در این منطقه یافت میشود.این تکه های بر جای مانده در این منطقه احتمال وجود کوره های ذوب را افزایش میدهد.تکه های به رنگ ارغوانی-آبی-سبز وبا نقش ونگارهای زیبا که باهنرنمایی تزیین شده اند.
این شاهدی است بر تمدن چند هزار ساله اقوام اولیه ساکن در این مناطق.
شعری در رابطه با این موضوع:
چیمنده کی دشلار اریدان چاله
نیـــــــلو آلتیندا وار دمئیر تفاله
زیران کولی تمـــــــدنه نشانه
تمدن لندی سی گوزل خساره
مقدم علی صفری-مجتبی صفری
منبع:
