پوشش و صنایع دستی / روستای داغدار / درگز

 شلبار ( لباس مخصوص زنان کرمانج )

لباسهایی با تنوع رنگی که بیشتر رنگ قرمز در آن به کار گرفته شده است از جنس ابریشم و در آن کاملا حجاب زن کرمانج حفظ شده است

  

تره (  فرت بافی )

وسیله بافت انواع پارچه که در زیر به تعدادی از انواع آن پارچه ها  اشاره می شود

 

چادر کردی

چادرهای مشکی از جنس پنبه حاشیه دوزی شده به شکل مستطیلی  که با تره بافته می شده است

شال دراوی
  شالی است بافته شده از ابریشم با وسیله تره (فرت بافی )

گون  (شال بزرگ )

مانند شال دراوی ولی گلدار و بزرگتر از شال برای پوشش سر زنان کرمانج استفاده می شود

چارچو (چادر شب)

بافته شده بوسیله تره از جنس ابریشم برای بستن لحاف

لحاف پرشده باپشم گوسفندان

اورقان (روانداز ) دوشک (تشک ) بالیف (بالش یا متکا )

شلوار مردانه 

( از جنس پنبه تره بافته شده و رنگ آمیزی شده )

آراخچین ( عرق چین )

همانطور که از اسمش پیداست کلاهی بوده نقش و نگاری شده که هم زنانه داشت هم مردانه. و عرق چینهایی که زنان استفاده می کردند  در قسمت بالا ی سر باز بود  )

مردانه       زنانه

جلقه ودرا

( جلیقه پر از سکه) جلیقه ای بوده که حاشیه ها و روی آن پر از سکه که سوراخ شده  که گاها مکن بوده از نقره باشد دوخته می شده به رنگ مشکی که زنان کرمانج آنها را برتن می کردند )

دون

پالتویی بوده از ابریشم و بدون آستین که مردان از آن استفاده می کردند

پوستین

( پالتویی بوده با آستینهایی بلند که بیشتر برای زیبایی آن بوده از جنس پوست بره دارای کرک که کرکها درداخل می باشد و خود پوستین نیز تا زیر زانو می رسد )

خیلگ

( از جنس نمد که از کرک بره توسط نمد مالان درست شده به یک شنل مستطیلی شکل که تا حدود مچ پا می رسد وچوپانان در بیابان برای در امان ماندن از سرما استفاده می کنند )

چارخ

( کفشهایی بوده از جنس چرم  پوست گاو  با بندهای بلند از جنس چرم که به دور ساق پا پیچیده می شده است )

بیداو  (ساق پیچ )

از جنس پشم به طول عرض شال گردن برای زمستان برای محافظت ساق پا از سرما و از جنس پوست برای تابستان وفصل درو ومحافظت پا از خا رو خاشاک

گرگ ریس ( جوراب پشمی )

پشم توسط یک ابزار بسیار ساده به شکل سوزن ته گرد ولی در ابعاد حدوس ۳۰-۴۰ سانتی متر به نام تشی ریسده می شود وپشم ریسده شده توسط  5 میل بافتی مخصوص بافته وتبدیل به جوراب می شود که بسیار گرم است )

الجک ریس ( دستکش پشمی )

به همان روش جوراب بافته می شود

کمه ریس ( کلاه پشمی )

به همان روش جوراب ودستکش بافته می شود

پالیس

( زیراندازی بافته شده از پارچه هایی که ضایعات بوده وبه صورت نوار درآمده به صورت قالی زمینی ولی فقط به صورت تار پود بافته می شود )

پالیس برنخون
 به شکل  پالیس فوق بافته می شود ولی از جنس پشم می باشد در ابعاد ۲*۳ به عنوان زیر انداز

جاجیم
از جنس نخ پشمی بوسیله تره بافته می شود به عنوان لحاف استفاده می شده

قالی زمینی

با نقشه های ساده اما زیبا ، نقشه زیر چین پا مرغی است منظور از زمینی دار آن می باشد به جای اینکه دار قالی عمودی باشد به صورت افقی است

چال (جووال )

( کیسه های بزرگ با ابعاد ۶۰ سانتی متر عرض وارتفاع ۱.۵ متر  برای نگهداری آرد در گذشته بافته شده از جنس پالیس  برنخون . تارش از پنبه وپودش از پشم رنگ آمیزی شده  )

بارجمه

( شباهت به خورجین دارد بافته شده از جنس موی بز و هم از جنس پالیس با این تفاوت که به شکل مستطیل دو لایه با طول حدود یک ونیم وعرض ۷۰ تا ۸۰ سانتی متر که فقط از یک طول باز می باشد برای حمل کود حیوانی به مزارع وجابجایی خاک با استفاده از چهار پا )

خورجین

( از جنس موی بز و هم از جنس همان پالیس به شکل همین خورجین های که در بازار یافت می شود ولی با ابعاد بزرگتر برای استفاده در کارهای کشاورزی و دامداری برای بارکشی توسط چهار پا  )

توربه خه

( بافته شده از جنس پالیس برنخون و پشم به ابعاد حدود ۴۰ در ۲۰ برای نگهداری نمک به شکل مستطیل که دارای  یک گلویی به شکل مستطیل می باشد  )

هویر خونگ

( سفره ای تقریبا گرد با قطر حدود یک متر از جنس پوست وحاشیه دوزی شده برای درست کردن زواله های نان که خمیرش داخل تشت های مسی درست شده است )

رو لباسی
پارچه ای سفید به ابعاد حدود ۱.۵ متر در ۲.۲ که روی آن ابتدا نقاشی می شود وبعد بوسیله نخ پشمی وهنر دست زن کرمانج نقش می گیرد واز آن برای پوشش رو لباسها بر روی جا لباسی استفاده می شود

شماره دوزی
مانند رو لباسی با این تفاوت که نقشها با استفاده از تورها ی سفید شبکه ریز و شمارش شبکه های تور بوسیله نخ پشمی نقش می بندد

سفره چایی
سفره ایی پارچه ای شماره دوزی شده شده به ابعاد ۱ متر در ۱.۵ متر که روز بعد از حجله عروس و داماد بر روی آن صبحانه میل می کنند

ریجه باغی

بافته شده از پشم  ورنگهای زیبا برای تزئین حجله عروس

دیوگ

هونگهای بزرگ استوانه ای با ارتفاع حدود ۳۰ – ۴۰ سانتی متر که یک تنه درخت که از قسمت بالا خالی شده برای خورد کردن غلات که دسته هونگ آن نیز یک سنگ بیضی دراز بوده است

سپد 

( بافته شده از ترکه های چوب درخت توت به شکل یک کلاه با قطر یک ونیم وارتفاع حدود ۱ متر برای محافظت از ماست کیسه ای ( دوراق ) و ماست چکیده که بروی تخته سنگ گذاشته از نور آفتاب وحیوانات )

چخ

( به شکل حصیر با ارتفاع و وطول دلخواه برای حصار کشی باغ جدا کردن دامداری از حیاط مسکونی و غیره با ترکه های چوب درخت توت و نی )

مشک و پوست 

( مشک درست شده از پوست تکه ( بز نر ) که طوری از جسم بز جدا شده است که فقط جای دست و پا وگردن ومخرج پوست باز شده است و با استفاده از ریشه شویشگ ( بوته ریش بز efedra ) رنگ آمیزی شده و برای  کره گیری و  علاوه بر آن برای حمل آب استفاده می شده ) و از پوست برای نگهداری دوراغ (ماست کیسه ای ) وماست چکیده استفاده می شود

قانیک (قلاب سنگ)

 وسبله ای است که اهالی هنگام چرای دام برای ترساندن حیوانات وحشی از آن استفاده می کنند که گاها قدرتش از اسلحه نیز شاید بیشتر باشد و از پشم گوسفندان بافته می شو که به صورت دو بند بلند حدود ۷۰ سانتی متر که در وسط دوبند حالت یک کاسه دارد برای گذاشتن سنگ.

 ورس (ریسمان ) طنابی است بافته شده از موی بز و پشم گوسفند که با مقطع بیضی شکل که عرض حدود ۲ سانتی متر و طول ۳ سانتی متر که طول طناب به دلخواه هر چقدر می تواند باشد برای بافتن از ۵ رشته به هم بافته شده پشم استفاده می کنند طناب بفته شده از موی بز محکم تر است.

هیوالگ دار (جارو چوبی )

جارویی است از بوته گیاهی به نام گاو چاق کن همانطور که در تصویر مراحل ساخت را می بینید در قدیم و تقریبا اکنون نیز جارویی مناسب بوده است

*با تشکر از زحمات خانمها ( اشرف مقصودی، زلیخاه زارع ،جهان احمدی،مروارید مشکی و معصومه حشمتی )*

و تشکر از آقایان (جواد ، رستم،  فرهاد خالقی، غلام مرتضایی،ایوب ولی الهی،عزیزمقامی )

وسایل قدیمی که قبلا مردم استفاده می کردند یا هرچیزی که یادآور خاطرات باشد

این وسایل جزء صنایع دستی داغدار محسوب نمی شوند و لی چون این اسمها و عکسها  خاطراتی را زنده می کند و سیر تکاملی امکانات را نشان میدهد، در این بخش یاد آور می شویم  تا فرزندان مان هم بدانند و ببینند سیر تکامل امکانات را.

مغازه به شکل قدیمی

هل کله 

قابلمه ای تراشیده از سنگ

چراغ توری

وسیله روشنایی سوخت نفت

فانوس  ( چرا انگلیسی )

گردسوز 

اجاق

محلی برای پختن غذا در واقع کار اجاق گاز های کنونی را انجام می دهد

سیل

وسیله پخت نان

پیچ قرشی (بخاری هیزمی )

بخاری نفتی چکه ای

آفتابه مسی

شاکاسه مسی

قاشقهای چوبی

قاشقهای رویی

کوزه

خمره شیره انگور

سماور زغالی

سماور نفتی

اتو زغالی

پلکش

وسیله کرت بندی زمین

تشت خمیر

تنور
برای پختن نان خانگی (سنتی)  استفاده می شود

چدن

وسیله  پختن گوشت  یا قارمه کرن

خرمن

کندوی گندم

ظاهری شبیه خمره ولی با این تفاوت که شاید ۱-۲ تن گندم می گرفت و از بالا گندم ریخته می شد و خروجی گندم سوراخ با قطر حدود ۲۰ سانتی متر در تهتانی ترین قسمت کندو بود در قدیم برای دور نگه داشتن از دست دزدان در زیر زمین داخل منزل مسکونی ساخته می شدند که ورودی زیر زمینی به صورت حفره داخل اتاق بود که روی آنرا می پوشاندند.

تتشت خمیر و دیگ شیر دوشی گوسفندان

سینی پرنج

قلیف
وسیله طبخ غذا  از جنس مس

لاستیک آب
وسیله حمل آب از چشمه

مجمع

آلچخ کردن  شیر

یعنی قرض دادن شیر که چند نفر باهم   شیر های دوشیده شده را با چوبهای دارای گره (خط ) مقدار شیر را مشخص می کنند و شیر   را تحویل یک نفر می دهند در یک روز و هر روز نوبت یک نفر می شود و به تعداد خط های که دارد شیر های قرض داده می شود که در یک روز مقدار شیر زیادی جمع می شود  یعنی مثلا اگر شیرهای گوسفندان یک نفر در روز بشود ۱۰ کیلو جمع آن در ده روز می شود ۱۰۰ کیلو

 

یاران بای
گردنبندی گاها از جنس نقره

تره ( فرت بافی )

منبع:
behroozmesry.blogfa.com/