رویشگاه ارس / لهر دلارستاق / آمل
ورس VARS = سرو گوهی یا ارس
ارس : گونه ایست از سرو کوهی که آنرا به خراسان اورس نامند و در جاده چالوس و گچسر هورس HORAS و در نوده بنام اورس AVRAS در منجیل اربس ARBAS و در هرزویل اردوج و در آمل به ورس VARS باشد .
نروید از درخت ارس کافور – نخیزد از میان لاد ، لادن – منوچهری – فرهنگ دهخدا
در خصوص درخت ارس یا سرو کوهی این گونه سوزنی برگ که در مناطق اطراف آمل ، (لاریجان ، بهرستاق ، دلارستاق) به VARS معروف است جسته گریخته مطالبی در مقالات و سایت های مختلف آمده که بعنوان نمونه میتوان به مقاله ارس درختی که خود را می کشد مندرج در صفحه ۸ روزنامه اعتماد مورخ شنبه ۱۶ تیر ماه 1386 و سایت www.earthwatchers.org میتوانید مراجعه فرمائید که البته سایت مذکور بیشتر حاوی عکس در خصوص مناطق رویش این گیاه در استان البرز میباشد .
تقریباً در تمامی مقالات و سایت ها ، محل رویش آن را خاکهای کم عمق و مناطق سنگلاخی ذکر و محل رویش آنرا ارتفاع ۲۵۰۰ متر به بالاتر ذکر می نمایند و منطقه هیرکانی (خزری) را مستعدترین رویشگاههای ارس در فلات ایران میدانند ، گاهی خطی بعرض صد تا دویست متر را که تا دور دست ها ادامه دارد میتوان مشاهده نموده که نمونه بسیار زیبای آن خطی از ورس است که پس از عبور از پلور بطرف آمل و گذر از پل لاسم و رسیدن به اولین تونل این خط پوشیده از ارس از آن سوی رودخانه به این سوی رودخانه ادامه یافته و پس از عبوری از میانه راه لاسم به جاده هراز بطرف شهرستان دماوند ادامه داشته و در نزدیکی دلیچای جاده فیروزکوه تا دور دست ها بطرف جنوب ادامه می یابد و در جاده هراز هم در دو طرف رودخانه و بالای کوهها ورس را در ارتفاعات بالا میتوانید بصورت مجتمع نظیر عکس هائی که در سایت مورد اشاره آمده مشاهده فرمائید ، واضح آنکه پژوهشهای کافی در مورد ارس انجام نپذیرفته و مثلاً در مناطق معرفی شده مربوط به آمل ارس در ارتفاع ۲۵۰۰ متر ببالا کمتر دیده شده و توده های انبوه آن هم دیده شده که یکی از مهمترین آنها در مجاورت روستای لهر دلارستاق (با راه دسترسی از روستای پنجاب واقع در کیلومتر پنجاه جاده آمل به تهران) قرار داشته که مختصراً به معرفی آن پرداخته و پیشنهاد تحقیق و بررسی در خصوص اینگونه منحصر به فرد را همراه با جذب کمک و مساعدتهای بین المللی سازمان وابسته به ملل متحد داریم و اما رویشگاه مزبور که مساحت و تعداد پایه و وضعیت توده جنگلی در آن ممتاز بوده و زمین نیز بعمق بیش از دو متر از خاک پوشیده است در ضلع شمالی روستای لهر با ارتفاع ۲۴۵۰ متر توده ارسی بمساحت تقریبی حدود ۱۰۰۰ هکتار وجود دارد که ۳۵% از این منطقه در شیبی کمتر از ۳۰% واقع شده خاک با شیب کم و ضخامت زیاد و حدود دو متر بوده و دارای زاد آوری بسیار قابل توجه بوده و در همه سنین نیز وجود دارد و در برخی نقاط تراکم به بیش از ۶۰% رسیده و انبوهی درختان امکان تردد راحت را نمیدهد و همه ساله بر روی درختان بذر فراوان و سالم دیده میشود پایه های درختان قطور تا چهل سانتیمتر ، بسیار وجود داشته و پایه ها از شادابی و سرزندگی برخوردارند و ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که در برخی از قسمتهای این رویشگاه ویژه پهن برگان بومی (بلوط ، ون ، لور ، افرا و . . . ) نیز مشاهده میگردد در منطقه این درخت از احترام و تقدس برخوردار بوده و در مواقع ضروری نیز اجازه قطع درخت به جز سرشاخه های خشک آن به افراد داده نمی شود که ریشه در تاریخ این درخت و وضعیت آن داشته که با نوعی ترشح صمغ که بهنگام وزش باد و سایش گاهاً دچار آتش سوزی میگردد نمیتواند بی ارتباط باشد و همین حمایت مردمی این توده عظیم را تاکنون حفظ و گسترش داده و آنچه در آخرین عکس دیده میشود که بخشی از آن به طرحی اختصاص یافته که قطع درختان را نیز موجب گردیده ضمن تضاد با باورهای مردمی در حفظ درخت ، نگرش مسئولان را در راستای حراست از این رویشگاه می بایستی به بازنگری وا دارد .
والسلام
اسدالله مشرف زاده – مهندس حسین علیزاده
عکس های جنگل ورس لهر
.
منبع:
