مکسان – ایرانشهر – سیستان و بلوچستان
سایتها و وبلاگهای روستای مکسان
شهرستان ایرانشهر – استان سیستان و بلوچستان
موقعیت جغرافیایی اسپیدژ : در غرب ایرانشهر حدود ۱۳۵ کیلومتری در مسیر جاده بم – ایرانشهر ، از بزمان جاده ای به طرف دلگان جدا میشود وبعد از نیم ساعت حرکت در این مسیر تابلویی درکنار رودخانه ای سرسبز وپر آب نظر هر بیننده ای را به خود جلب می کند ( گورستان تاریخی اسپیدژ)
این منطقه از نظر آب وهوایی از شمال کوهستانی وجنوب دشت حاصلخیز، برای زندگی در فصول مختلف سال بسیار مناسب است هوایی معتدل وآب فراوان ورودخانه های پر آب وزمینهای حاصلخیز که لازمه ی زندگی در ادوار مختلف تاریخی بوده است از شرایط ویژه ی این منطقه می باشد .
در حدود ۳۵ کیلومتری غرب شهر بزمان در مسیر جاده بزمان و دلگان درروستای مکسان کوهی سفید قرار دارد که اسپیدز نام دارد ، اسپیدز یا اسپیدژ سوای گورستان تاریخی آن که اکثر گورستان توسط افراد نا آگاه واغفال سودجویان آثار مکشوفه توسط مردم به آن سوی مرزها برده شده است قلعه ای بوده که چشمه ای آبگرم درون قلعه قرار داردوبعد از سیراب ساختن ساکنین این قلعه در پایین قلعه زمینهای کشاورزی حاصلخیز پایین دست را آبیاری میکند . لازم به ذکر است تمامی چشمه های آب موجود در این منطقه آبگرم هستند .
گورستان اسپیدز چندین هکتار است که در آن زمان مردگان را با تمامی اسباب ووسایلشان دفن می کرده وبه زندگی پس از مرگ اعتقاد داشته اند .
زیارتگاههای مکشوفه نشان دهنده ی این است که این اماکن درنقاط مرتفع وقابل تردد برای مردم ساخته شده است واحتمالا به خاطر روئیت نور خورشید در صبح زود وغروب آفتاب .
سفالهای شکسته وسالمی که از گورستان وجای جای این منطقه ی تاریخی روئیت می شود به چندین روش ساخته شده اند بعضی به صورت خام وبعضی به صورت پخته وهمچنین بعضی منقوش وبعضی ساده ودر نقاشی روی ظروف نقش حیوانات وحشی قوچ وکل عقاب ویا اشکال هندسی وخورشید ودرخت قرار دارد.
سد سازی : ساختن بندهای سنگی در مسیر ودهانه ی رودخانه های کوچک جهت کاشت محصولات کشاورزی در سراسر این منطقه مشاهده میشود که باعث کاهش فرسایش خاک نیز میشود .
صنعت : در اطراف قلعه ی اسپیدژ آثاری از کوره ها وبقایای ذوب سنگها وکانیهای فلزی مشاهده میشود که احتمالا جهت رفع مایحتاج خودشان در زمینه ذوب فلزات وساختن خنجر ودیگر اسلحه های سرد در این منطقه انجام میشده است .
موقعیت سوق الجیشی : اما این نکته در هیچ یک از نوشته های مورخان ذکر نشده است که تمدن اسپیدز در مسیر جیرفت وبمپور ویا سند پاکستان ویا شهر سوخته قرار داشته است وراههای موجود در دامنه این رشته کوه نشان دهنده ی این است که برای ایمنی بیشتر از جیرفت تا این قلعه وتا بزمان از دامنه ی کوهها می گذرد وهمچنین راهی از این قلعه به بمپور وجود دارد که تا سالیان نه چندان دور نیز مورد استفاده اهالی این منطقه قرار می گرفته است که با استفاده از حیوانات مثل شتر گاو غیره گندم مورد نیاز خود را از بمپور خریداری میکرده وبر می گشته اند .
قلعه ی اسپیدز طوری ساخته شده است که در بعضی از فصول سال مثل پاییز وزمستان واوایل بهار که هوای روشنی دارند قلعه ی بمپور قابل روئیت است که میتواند از ارتباط آنها برای اتفاقات مختلف مثل جنگ خبر دهد .
لازم به ذکر است از رود گروک تا تنهک که نزدیک ۲۰ کیلومتر مربع است هر فرد اگر به زمین زیر پای خود نگاه کند در جای جای این منطقه بقایای سفالهای شکسته را می بیند که این مسئله خود گواه این امر است که این منطقه نه در یک دوره خاص بلکه در دوره های مختلف تاریخی جمعیت قابل توجهی از مردم در این منطقه ی گسترده زندگی میکرده اند .
اشرف افغان : آخرین حاکم افغان که در ایران حکومت کرده است بعد از فرار از شیراز گویا مدتی در خرابه های این قلعه زندگی کرده و منتظر رسیدن نیروهای کمکی از افغانستان ویا پیدا کردن فرصت جهت خروج از ایران به دست افراد محلی کشته میشود ، واین قلعه نیز به قلعه ی اشرف افغان نیز مشهور است . ودر کاوشهای باستان شناسان آثاری از این دوره به صورت مختصر به دست آمده است .
این منطقه ی بکر که بخاطر چشمه های آبگرم وزمین خاصلخیز ووجود منابع غذایی مختلف حیوانی که در دشت وکوهستانهای این منطقه زندگی میکرده اند وهنوز هم بقایای آنها در این منطقه زندگی می کنند وهمچنین قرار داشتن درمسیر تمدن جازموریان (جیرفت ) وسند کاروانهای تجاری ونظامی برای تجارت یا فتح مناطق دیگر نیاز به کاوش باستان شناسان وتاریخ دوستان این مرز وبوم دارد.
