پوشش های زمستانی مردم / روستای سقی

پوشش زمستانی مردم روستای سقی در دهه ۵۰ و قبل از آن چه بود ؟

به نسبتی که فرهنگ های جدید وارد جوامع می شود ، تغییر در پوشش ، تغذیه ، مسکن و … نیز محسوس است . اگر از کنار خانه های قدیمی روستای سقی عبور کرده باشید ، هنوز هم خانه های قدیمی که اصطلاحا به آنها « خانه های گنبدی ( گمبزی )» می گویند ؛ دیده می شود . قدیم در سقف خانه ها سوراخی وجود داشت که به آن « خول » می گفتند . البته « دگدو» Degdoo  که مخفف « دیگدان » یعنی محل گذاشتن دیگ ، بود ؛ در گوشه ای از خانه دیده می شد . شاید فلسفه « خول » بیرون رفتن دود ناشی از آتش در دگدو بود .

بگذریم ؛ غذای ما نیز تغییر کرد . قدیم که مثل امروزه از پلوپز و فر و … خبر نبود . دیگ ریگی ، از جمله پرکاربردترین وسایلی بود که غذا در آن طبخ می شد . غذاهایی مثل آش ، اشکنه ، توگی ، بلغور ، توگی پلو ، شیربرنج ، اشکنه او ( آب ) ، روغن جوشی و … از جمله غذاهایی بود که در روستای ما بیشتر استفاده می شد . با ظهور فرهنگ طبخ برنج ، کار به جایی رسید که تقریبا قوت غالب مردم ، برنج شده است در حالیکه قدیم ، سالی یکبار برنج طبخ می شد و آن هم فقط شب نوروز بود . بماند …

پوشش مردم روستای ما در قدیم ، جالب بوده است . زن ها از لباسی به نام « قدک » ghedak  استفاده می کردند . این پوشش دارای ۲ پاچه بوده است و زنها از آن استفاده می کردند . شاید دامن های امروزی ، کامل شده همان قدک های قدیمی است . رواندازی هم معمولا روی دوش خود می انداختند که عبارت از « قدیفه » بود . اصل آن هم « قطیفه » است . شبیه چادر اندکی کوتاهتر که پایین آن به زمین نمی رسید . رنگ روشن داشت و تقریبا اکثر زن ها از آن استفاده می کردند . دور سرشان هم دستمالی می بستند که هنوز هم در قدیمی ها مرسوم است . هم سررا از سرما حفظ می کرد و هم روسری را محکم نگه می داشت . قدیم ، کفش هایی شبیه صندل های امروزی وجود داشت که فاقد پاشنه بود ولی اکثرا در زمستان که برف زیادی هم می آمد ، از کفشی به نام « گالش » استفاده می کردند . گالش نوعی کفش لاستیکی بود که در زمستان از آن استفاده می کردند .

پوشش مردها هم تا اندازه ای جالب می نمود . اکثر مردم روستای ما در ۴ دهه قبل به صورت رسمی و اکنون بصورت نادر ، از پوششی به نام « مندیل » استفاده می کرده و می کنند . اسم کتابی آن « دستار » است . پارچه ای حدودا ۲ تا ۲ و نیم متر که به روشی خاص آن را بر سر می بستند و شاید به لحاظ فرار از سرما بوده  ولی در تابستان نیز کاربرد دارد . پدربزرگ های قدیمی از این نوع پوشش بهره می بردند و قدیم بعضی از این دستارها دارای ریشه هم بوده  که همان ریشه ها ، فرد را از دیگران متمایز می نموده است .

در پوشش بالا تنه هم از « ارخالق » یا به تعبیر مردم روستای ما ، از « انخلق » enkhalagh  استفاده می شد . ارخالق ، واژه ای ترکی است و به لباسی گفته می شود که از کت بلندتر باشد . در لایه های زیرین آن پنبه بکار رفته و پوشش مردم روستای ما در قدیم بوده است . زیرشلواری مردان هم دارای پاچه های گشاد بود و بندتنبان آنها هم نخی محکم و کلفت بود که از سه یا چند لایه نخ بافته شده تشکیل می شد . برای این که از سرمای زمستان در امان باشند یا کسانی که به چوپانی و گمارگله می رفتند ؛ از پوششی به نام « پیتوه » paytawe استفاده می کردند که همان زانوبند امروزی است که تلویزیون تبلیغ می کند منتهی جنس آن از پشم و کرک و پنبه بوده و بر پاهای خود می پیچیدند تا از سرمای زمستان در امان باشند . برای پوشش پا هم از چکمه استفاده می کردند . از جوراب های بافتنی هم برخی استفاده می کردند . عده ای هم نمدی بر دوش داشتند و با آن برای اموری مانند چوپانی در فصل زمستان استفاده می کردند .

بچه ها هم از پوششی مانند « کلاه کش » kolah kash  استفاده می کردند که تمام سر و صورت را می پوشاند و برای تنفس و دیدن ، سوراخی در جلوی آن تعبیه شده بود .

ارسال کننده: