روستای دهشک / قاینات / خراسان جنوبی
سایتها و وبلاگهای روستای دهشک
شهرستان قاینات – استان خراسان جنوبی
دهشک نام منطقه سر سبز باجاذبه های طبیعی است از توابع شهرستان قاین در خراسان جنوبی در حاشیه جاد ه قاین(قائنات) به مشهد همجوار شهر خضری و اسلام آباد یکی از قطبهای کشاورزی (زعفران ) در خراسان جنوبی
از جمله جاذبه های آن کمپ تفریحی آن و قنات منحصر به فردیست که در آن جاریست
قلعه دختر و کوهای مشرف به دهشک و همچنین جلگه زیبای شرق آن نیز از جمله موارد دیگریست که از دهشک یک منطقه منحصر به فرد ساخته است
از دیگر افتخارات روستای ما وجود دو شهید بزرگوار شهید علی آبادی و شهید حسینی مقدم میباشد که مزار این دو عزیز همچون نگینی بر بلندای تپه بین دهشک قدیم و جدید می درخشد
علاوه بر دامداری و کشاورزی روستای دهشک قاین
***********
تاریخچه:
همانطور که از وجه تسمیه دهشک و بزن آباد بر می آید قریه های قدیمی دهشک و بزن آباد از قرای قدیمه واز قدمت و پیشینه بالایی برخوردار است؛ وجود قبرستان های قدیمی همچون گورستان گبرها و گور دخمه های موجود در این منطقه مؤید حضور و اقامت اقوام زرتشتی ایرانی موسوم به ساگارتیان می باشد که پیش از دوره اسلامی در برخی از مناطق قهستان ساکن بوده اند. همچنین قبرستان های متعدد در این روستا حکایت از وجود جوامع بشری در ادوار مختلف تاریخی در این منطقه می باشد که می توان علاوه بر قبرستان گبرها به قبرستان صوفیان وقبرستان فعلی با قدمتی دیرین اشاره کرد. در تقسیمات کشوری دهشک و بزن آباد جزء نیم بلوک از بلوک های قدیمی ولایت قهستان و قاینات به شمار می رفته . حمد الله مستوفی در کتاب نزهه القلوب (۷۳۰ قمری) قهستان را اینگونه معرفی می کند: قهستان ۱۶ ولایت است از جمله : ترشیز، تون، بجستان، بیرجند، خوسف، شاخن، فَشارود، دهشک و بزن آباد دشت بیاض، جنابذ (گناباد)، خور، زیرکوه، طبس مسینا، طبس گیلکی، قاین، درح و مومن آباد. ودر جای دیگر نویسد بلوک فَشارود در آب هوا ومحصول با بلوک شاخن متقارب است. لطف الله بهدادینی خوافی مورخ مشهور دوره تیموری در کتاب حافظ ابرو ولایت قهستان را مشتمل بر چند قصبه و ناحیت بزرگ می داند، از جمله: قاین، جنابذ(گناباد) ، ناحیت بیرجند، تون(فردوس)، زیرکوه، ناحیت بجستان، ناحیت نهارجان، طبس گیلکی و رقه، شاخن، فَشارود، ناحیت مومن آباد، ترشیز(کاشمر)، طبس مسینان و خوسف دهشک و بزن آباد دشت بیاض، . معین الدین اسفزاری در کتاب روضه الجنات (تالیف ۸۷۹) قهستان را مشتمل ۹بلوک به شرح زیر می داند: تون، طبس مسینا، دهشک و بزن آباد دشت بیاض، نهار جان، مومن آباد، شاخن، فَشارود، جنابد و زیرکوه. در کتاب صور الاقالیم تالیف ابو زید بلخی از نویسندگان عهد شاه عباس صفوی، از بلوک فَشارود به عنوان یکی از بلوک های نه گانه قهستان نام برده شده است. در کتاب احیاء الملوک که از کتب قدیمه است در صفحه نهم از آن گوید که قهستان را سام بن نریمان بنا نهاد وعمده قهستان خطه قاین است واین ولایت به ده بلوک تقسیم می شود: بلوک مومن آباد، زیرکوه و دهشک و بزن آباد دشت بیاض، قاین،شاخن، فَشارود، شاه آباد، سنجاب رود، نهارجان وعربخانه الی کوه شاه واین تقسیم مطابق عهد صفویه ونادراست که معمول بوده است. زین العابدین شیروانی در کتاب بستان السیاحه (تالیف ۱۲۴۷ قمری) از فَشارود به عنوان یکی از ۱۶ ولایت قهستان یاد می کند. اعتماد السلطنه وزیر دارالطباعه ناصر الدین شاه در کتاب مرآت البلدان قرای بلوک فَشارود را مختصراً بیان می دارد. در کتاب جغرافیای تاریخی سرزمینهای خلافت شرقی تالیف گای لِسترانج مستشرق انگلیسی(۱۸۵۴-۱۹۳۳) اشاراتی به نیم بلوک شده است. در اواخر دوره صفویه قهستان به تدریج تجزیه شد و قاین مرکزیت ایالت پهناور و پر آوازه قهستان بزرگ را از دست داد و از آن پس قهستان کوچکتر بنام ولایت قاینات شکل گرفت، در این سالها قهستان کوچک به ۵/۹ بلوک به شرح ذیل تقسیم شده بود؛ ( در این دوره بلوک فَشارود موقتاً به بلوک القور تغییر نام یافت.) ۱-بلوک شهاباد خوسفرود ۲- بلوک پسکوه قاین و چرمه و بیهود ۳- بلوک القور ۴- بلوک زیرکوه و زهان ۵- بلوک مومن آباد و سربیشه ۶- بلوک نه و بندان ۷- بلوک عربخانه و مختاران و هردنگ ۸- بلوک شاخن ۹- بلوک قاین و نیم بلوک در زمان نادرشاه افشار بلوک القور مجدداً به بلوک فَشارود تغییر نام پیدا کرد و حکومت ولایت قاینات به ایل خزیمه به سرپرستی امیر اسماعیل خان خزیمه واگذار گردید که قاینات به ۱۰ بلوک به شرح زیر تقسیم گردید: ۱-مومن آباد ۲- زیرکوه ۳- دهشک و بزن آباد دشت بیاض۴- شاخن ۵- قاین ۶- فَشارود ۷- شهاباد ۸- نهارجان ۹- عربخانه ۱۰- بیرجند واسیلی ولادیمیر بارتولد مستشرق رومی (۱۹۰۱میلادی)قهستان را اینگونه معرفی می کند: قهستان ولایتی است کوهستانی در جنوب خراسان که چند راه را به هم متصل می کند . در قسمت جنوبی نخل می روید و بقیه ولایت نقاط سردسیر است. بر طبق اظهارات دکتر بارتلد منطقه قاین به ۹بلوک به شرح زیر تقسیم می شود :۱. نه ۲. سنی خانه ۳. زیر کوه ۴. خوسف ۵. القور ۶. نهار جان ۷. قاین ۸. نیم بلوک ۹. سهوا ولایت قاینات دردوره زندیه و قاجار و اوایل پهلوی به ۱۰ بلوک مذکور بوده است.
از قدیمترین زمانها تا اواخر دوران زندیه، در جنوب خراسان، ولایتی به نام قهستان وجود داشته است. حوزه حکومتی این ولایت، علاوه بر ناحیه جنوبی خراسان (به غیر از نیشابور) قسمت کویر مرکزی را شامل میشده است. این ولایت در قرن پنجم و ششم و نیز در قرن
سیزدهم هجری، شامل قسمتهایی از استان سیستان و بلوچستان و نیز مناطقی از کشور فعلی افغانستان بوده است. کتیبه «کال جنگال خوسف» به خوبی تأیید میکند که حداقل، منطقه قهستان در دوره اشکانیان دارای استقلال اداری بوده است.
قهستان یا قوهستان به معنای کوه است و با توجه به موقعیت کوهستانی آن به این نام موسوم است. قهستان از عهد ساسانیان مردمانی با استعداد و سلحشور داشته که مایه دلگرمی حکومت وقت و منشأ قدرت در این منطقه بودهاند و ولایتی آباد و دارای روستاهای حاصلخیز بوده است. از سال ۲۲۶ تا ۶۵۵ هجری حکومت قهستان در دست حکام اسماعیلی بوده است که تا سال ۶۵۵ هشت نفر از حکام آنها بر قهستان حکمرانی میکردند. پس از شکست اسماعیلیان به دست مغولان، حکومت آنها از هم پاشیده شد و سران آن از این نواحی گریختند.
از اسماعیلیان در مناطق کوهستانی و سوق الجیشی قهستان بویژه بیرجند، قلاع و استحکامات زیادی باقی مانده است.
در زمان صفویه (۹۰۷ تا ۱۱۳۵ هجری) که امرای عرب تبار خزیمه و شیبانی بر مناطق مختلف قهستان و به ویژه طبس خرما (گلشن) و بیرجند استقرار داشتند، بیرجند را به تدریج به عنوان مرکز قدرت خود انتخاب کردند.
از قرن دهم و یازهم هجری فصل جدیدی در تاریخ منطقه گشوده میشود. در این زمان خاندان خزیمه علم که مورد حمایت حکومت مرکزی بودند، در منطقه قدرت گرفته و به تدریج مرکزیت منطقه که تا این زمان قاینات بوده به بیرجند منتقل میشود.ی می باشد
استان خراسان جنوبی یکی از استانهای جدیدالتأسیس کشور است که به دلیل تأخیر ۴۰ ساله در تقسیم استان خراسان و عدم سرمایهگذاریهای لازم طی سالهای گذشته جزء استانهای مروم و کمتر توسعه یافته میباشد. لازم به ذکر است که با پیگیری مسئولین محترم استان و موافقت مسئولین محترم کشور بویژه ریاست محترم جمهور اخیراً این استان جزء استانهای برخوردار از توازن منطقهای محسوب گردیده است.
این استان امکانات بالقوه و استعداد مطلوبی در زمینههای مختلف اقتصادی بالاخص صنعت و معدن دارد که با توجه به شرایط اقلیمی، کمبود بارندگی، قلت منابع آب و … بایستی سیاستهای مناسبی به منظور استفاده بهینه از این استعدادها اتخاذ گردد. از طرف دیگر استان از نظر نیروی تحصیل کرده و کارآمد و متخصص در بخشهای مختلف اقتصادی بسیار غنی است که میتواند تأثیر شگرفی بر بهرهوری و استفاده بهینه از منابع بگذارد.
در بحث سرمایهگذاری همانطور که اشاره شد استان خراسان جنوبی به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص (قرارگیری در حاشیه دو کویر بزرگ و همجواری با کشور افغانستان) و محرومیتهای خاص اقلیمی و منطقهای، دوری از مراکز تصمیمگیری و …. به لحاظ سرمایهگذاری وضعیت مناسبی نداشته و رشد کم سرمایهگذاری در طی سنوات اخیر در بخشهای مختلف مؤید این مطلب است.
* موقعیت جغرافیایی (اقلیم و سرزمین) :
* جمعیت :
براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۷۵ جمعیت استان بالغ بر ۴۷۵۲۵۱ نفر بوده است برآوردهای صورت گرفته برای جمعیت استان در سال ۱۳۸۴، رقمی معادل ۵۱۹۵۶۷ نفر را نشان میدهد.
* تقسیمات سیاسی :
استان خراسان جنوبی با وسعت حدود ۶۷/۸۲۸۶۳ کیلومترمربع، معادل ۰۸/۵ درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است. این استان در شرق کشور قرار گرفته و از شمال به استان خراسان رضوی، از جنوب به استان سیستان وبلوچستان و کرمان، از شرق به کشور افغانستان و از غرب به استان یزد محدود شده است. در سال ۱۳۸۴ استان دارای ۶ شهرستان، ۱۷ نقطه شهری، ۱۴ بخش، ۴۲ دهستان و ۲۰۷۲ آبادی دارای سکنه بوده است.
* عوارض طبیعی:
در مورد عوارض طبیعی استان میتوان از رشته کوههای باقران، مؤمن آباد، شاهکوه، آهنگران، شکرآب، رچ وکوههای رنج، اسپرو، آرک، سلیمان، تنگل عرب و … نام برد. رودخانههای فصلی منطقه عبارتنداز: سیاهکوه، ماهی رود، حاجیآباد، شاه آباد، النگ و … . چاههای استان عمدتاً چاه کشاورزی هستند، میتوان به مواردی از قبیل: چاه زنجبیلی، چاه طالقانی، چاه استقلال، چاه کلوخ، چاه طالب و … اشاره کرد. چشمهها با اسمهای محلی مشهور هستند از این بین میتوان به چشمه هامون، چشمه کدو، چشمه پشتاپشت، چشمه چغوکی و … اشاره نمود.
* منابع آب:
آب این استان از طریق ۱۹۴۹ حلقه چاه، ۳۶۸۷ رشته قنات، ۱۲۶۱ رشته چشمه با میزان آبدهی ۳۵/۹۲۷ میلیون متر مکعب و رودخانههای خوشبخت افین، قاین، شاخن و فخرود با میزان آبدهی ۴/۱۶ میلیون مترمکعب تأمین میشود.
* اقلیم:
استان خراسان جنوبی دارای اقلیم نیمه صحرایی ملایم با آب و هوایی گرم صحرایی میباشد. میانگین بارش سالانه در این استان ۰۴/۸۰ میلیمتر و متوسط دمای آن از ۹/۴ الی ۱/۲۸ درجه سانتیگراد در تغییر است