کوره راههای عشایر دریلا / مشکلات عشایر

به گزارش خبرنگار مهر، کهگیلویه و بویراحمد به واسطه قرار گرفتن در دامنه های زاگرس مرکزی و جنوبی و دارا بودن دو نوع آب و هوای گرم و سرد و وجود مراتع و جنگلهای انبوه، از گذشته های دور تاکنون سکونتگاه زندگی عشایر کوچرو بوده است.

شهرستانهای بویراحمد و دنا در پای سلسله قلل دنا، مناطق سردسیر این استان را تشکیل می دهند و محل ییلاق عشایر در بهار و تابستان هستند و کهگیلویه و گچساران و البته چند شهرستان جدا شده از این دو، بخش گرمسیری استان بوده که با دشت های سرسبز، قشلاقگاه عشایر در پاییز و زمستان اند.

اساس اقتصاد زندگی کوچ نشینی بر پایه دامداری است و دام بنیان زندگی کوچ نشینی را تشکیل می دهد و براین اساس علف مهمترین بهانه برای کوچ است. هرجا علوفه و مراتع سرسبز باشد عشایر به آنجا کوچ می کند. قرنهاست که عشایر بویراحمدی و قشقایی و شاید قبل از آن مردمان کوچ نشین هخامنشی، اشکانی و ایلیمایی، بهار و تابستانهای گرم را در دامنه های سرسبز دنا و پاییز و زمستانهای سرد را در دشتها و مراتع کهگیلویه و گچساران و در کنار رودخانه هایی همچون زهره، مارون و خیرآباد می گذرانند.

جمعیت کهگیلویه و بویراحمد روبه شهرنشینی می رود

اگر روزگاری بیش از ۹۰درصد جمعیت این استان را عشایر کوچرو تشکیل می داد اما طی دهه های اخیر از جمعیت عشایری کاسته شده و بر جمعیت روستایی افزوده شد و در سالیان گذشته و با گسترش شهرها، جمعیت روستاها نیز کاهش یافت تا امروزه تنها ۵۲ درصد جمعیت استان در شهرها جای گیرند.

هم اکنون تنها ۱۲ درصد از جمعیت نزدیک به ۷۰۰هزار نفری کهگیلویه و بویراحمد را عشایر کوچرو تشکیل می دهد. این میزان ۱۱هزار و ۲۰۰خانوار با جمعیت ۷۰هزار و ۷۶۲ نفر را شامل می شود که هنوز همچون اجداد خود با رمه داری و کوچ نشینی روزگار می گذرانند.

اگر چه در سال ۱۳۴۶، جمعیت عشایری این استان ۲۲هزار خانوار بود که نشان می دهد به رغم رشد جمعیت، هر ساله از جمعیت عشایری کهگیلویه و بویراحمد کاسته می شود.

نگرانی از افول شاخصهای برخورداری در عشایر

شاید یکی از دلایل کاهش جمعیت این جامعه تولید کننده که هم اکنون۵۴ درصد گوشت قرمز و بیش از ۵۰ درصد از شیر مورد نیاز استان را تامین و سالانه ۱۰ هزار و ۴۷۶ مترمربع دست بافته تولید می کنند، پایین بودن شاخص های زندگی در جامعه عشایری باشد.

مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد به خبرنگار مهر می گوید: شاخص های برخورداری و رفاهی در عشایر این استان پایین است.

مجید علی پور می افزاید: این شاخص ها شامل برخورداری از آب آشامیدنی سالم، بهداشت، راه مناسب، آموزش، رفاه، درآمد و .. است که عشایر از این نظر وضعیت مطلوبی ندارند.

بی توجهی به آیین نامه ساماندهی عشایر

وی بیان می کند: طبق آیین نامه ساماندهی عشایر مصوب ۱۳۸۴، دستگاههای اجرایی موظف به خدمات رسانی به عشایر هستند اما متاسفانه این خدمات رسانی کمرنگ است.

علی پور تصریح می کند: این مسئله موجب شده نتوانیم شاخص های زندگی عشایری را به حد مطلوب برسانیم.

وی بیان می کند: به دنبال ارتقای این شاخص ها هستیم و در این راستا هم اکنون سند راهبردی عشایر استان تدوین شده است اما امور عشایر تخصص همه فعالیتها را ندارد. اگر چه سعی کرده ایم در برخی زمینه ها از جمله احداث جاده، مدرسه، سرویس بهداشتی، توسعه معیشت و .. ورود پیدا کنیم.

عشایر بی بهره از جاده

راه یکی از مهمترین شاخص های زندگی است که در جامعه عشایری استان وضعیت مطلوبی ندارد و عشایر از داشتن جاده های دسترسی مناسب بی بهره اند.

این روزها بخش اعظمی از عشایر کهگیلویه و بویراحمد و همچنین عشایر قشقایی استانهای فارس و اصفهان، سردترین فصل سال را در قشلاقهای گچساران می گذرانند.

این عشایر کوچرو در قالب یک هزارو ۵۳۰ خانوار با جمعیت بیش از ۱۱هزار نفر، ۶۵۰ هزار راس دام سبک و سنگین دارند که در منطقه دریلا، کوه دین، دشت گز، باباکلان، لیشتر و.. ساکن هستند.

منطقه "دریلا" با تپه و ماهورهای بلند و کوچک در جنوب غربی گچساران در حدفاصل رودخانه زهره، کوه دین و کوه دژسلیمان و بخش زیدون استان خوزستان، یکی از مهمترین سکونتگاههای عشایر در این فصل است.

جاده منطقه عشایری "دریلا" راه باریکی و پر پیچ و خمی است که از میان تپه و ماهورها بالا و پایین می رود و شاخه شاخه می شود و هرشاخه ای به "وردی"(سکونتگاه) عشایری می رسد. در هر"ورد" چند خانه عشایری که عمدتا از یک طایفه و قوم خویش هستند، زندگی می کنند.

اما این جاده ها نیز همچون سایر جاده های عشایری استان وضعیت مناسبی ندارند و پس از هر بارشی مسدود می شوند تا ارتباط عشایر منطقه تا بازگشایی این جاده ها از سوی امور عشایر، با اطراف قطع شود.

دل پر عشایر از راههای عشایری

حاج شکر الله سیفی تمام عمرش را با زندگی عشایری گذرانده و در فصل کوچ و ییلاقها و قشلاقها سردی و گرمی روزگار را چشیده است.

او اکنون ۷۵ سال است که پاییز و زمستانها را در "دریلا" می گذراند. حاج شکرالله دل پری دارد از وضعیت جاده عشایری "دریلا" و "قره گل".

وی به خبرنگار مهر می گوید: جاده عشایری دریلا ابتدا برای چاههای نفت این منطقه احداث شد اما پس از انقلاب این جاده را ادامه دادند تا به سکونتگاههای عشایر منطقه وصل شود.

سیفی می افزاید: جاده کنونی دریلا راه عشایر منطقه قره گل را بیش از ۱۱ کیلومتر به جاده اصلی دورتر کرده است.

وی بیان می کند: راه میانبری هم که ساخته اند بسیار غیر استاندارد است و تردد در آن به سختی انجام می شود.

وی تصریح می کند: جاده ها سربالایی و سرازیری زیادی دارند و پس از هر بارانی ریزش می کنند و مسدود می شوند و امکان تردد در آنها برای چند روز وجود ندارد.

غیر از اداره امور عشایر کسی به فکر ما نیست

سیفی می گوید: بارها مشکلات عشایر استان را به مسئولین گوشزد کرده ایم اما آنها شنیدند و رفتند و بازهم بار مشکلات بر دوش عشایر باقی ماند.

وی با بیان اینکه غیر از اداره عشایری کسی از ما حمایت نمی کند، تصریح می کند: نمی خواهیم که جاده هایمان آسفالت شوند فقط می خواهیم که زیرسازی شده تا پس از هر بارانی بسته نشوند.

مسئولین امور عشایر نیز که از فرزندان عشایر بوده و با رنج ها و سختی های زندگی عشایری به خوبی آشنا هستند، بر دردهای عشایر صحه می گذارند.

سه دستگاه ماشین راهسازی برای ۸۵۷ کیلومتر راه عشایری

بهمن آزادی رئیس امور عشایر گچساران با تایید مشکلات راههای ارتباطی عشایر شهرستان گچساران به خبرنگار مهر می گوید: نزدیک به ۸۵۷ کیلومتر راه عشایری در شهرستان گچساران وجود دارد که با توجه به بافت خاک این شهرستان که فرسوده و پیر است، پس از هر بارشی این جاده ها تخریب می شوند.

وی تصریح می کند: برای مرمت و نگهداری این میزان راه عشایری که در دو شهرستان گچساران و باشت قرار دارد، تنها دو دستگاه لودر و یک دستگاه گریدر داریم که به هیچ وجه جوابگو نیست.

آزادی عنوان می کند: از طرفی وسعت منطقه و پراکندگی سکونتگاههای عشایر زیاد است و این کار را سخت تر کرده است.

وی ادامه می دهد: هیچ اعتباری نیز برای احداث جاده و یا خرید تجهیزات راهسازی نداریم و با دست خالی نمی توان کاری برای عشایر کرد.

آزادی به تخریب آب نما ها پس از هر بارشی اشاره می کند و می گوید: چندین بار برای اصلاح و بازسازی آنها اقدام کردیم اما حجم آب در بارندگی ها شدید است و این ابنیه های فنی باز هم تخریب می شوند.

جاده قره گل و دریلا مناسب نیست

وی همچنین به نامناسب بودن جاده عشایر دریلا و قره گل اشاره می کند و می گوید: مدتی پیش یک دستگاه تانکر آبرسانی امور عشایر در این جاده گیر کرد که پس از سه روز و با کمک لودرهای شرکت نفت گچساران توانستیم آن را رهاسازی کنیم.

وی می افزاید : تلاش می کنیم با همین امکانات ناچیز امور عشایر این جاده را طی روزهای آینده مرمت کنیم.

اما تنها این عشایر دریلا نیستند که از جاده های بی بهره اند و جاده های دیگر مناطق عشایری نیز دست کمی از دریلا ندارد.

۹۰درصد راههای عشایری در بارندگی ها مسدود می شوند

به گفته مدیرکل امور عشایر استان، دو هزار و ۲۷۰ کیلومتر راه عشایری در کهگیلویه و بویراحمد وجود دارد که از این میزان ۹۰ درصد خاکی بوده و در بارندگی های سیل آسا مسدود و یا ناهموار می شوند.

مجید علی پور به خبرنگار مهر می گوید: دوهزار و ۱۵۰ کیلومتر از راه های عشایری این استان از زمان بارندگی زمستانه تاکنون بازگشایی شده است.

وی بیان می کند: ابنیه فنی بسیاری از این جاده ها دچار مشکل شده و این در حالی است که اعتبارات این نهاد جوابگوی مشکلات نیست.

علی پور ادامه می دهد: پنج میلیارد و ۴۰۰ میلیون ریال از محل اعتبارات استانی به راه های عشایری کهگیلویه و بویراحمد اختصاص یافت که از این میزان یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون ریال تاکنون جذب شده است.

وی می افزاید: به دلیل کمبوداعتبار و پراکندگی مناطق، خدمات رسانی در بخش های مختلف تنها از عهده امور عشایر ساخته نیست و لازم است که طبق قانون سایر دستگاهها نیز به سهم خود به کمک عشایر بیایند.

آیین نامه ساماندهی عشایر خاک می خورد

علی پور بیان می کند: بر اساس آیین نامه ساماندهی عشایر، راه و شهرسازی باید در زمینه احداث، بازگشایی و مرمت راههای عشایر به امور عشایر کمک کند اما تاکنون این امر محقق نشده است.

مدیرکل امور عشایر استان می افزاید: در بارشهای اخیر برف، راههای برخی از کانونهای اسکان عشایر استان بسته شدند و در پی عدم همکاری برخی دستگاهها برای بازگشایی راه این مناطق مجبور شدیم تجهیزات راهداری را از مناطق گرمسیری برای بازگشایی این جاده ها به مناطق سردسیری انتقال دهیم.

مدیرکل امور عشایر کهگیلویه و بویراحمد تصریح می کند: جامعه عشایری یک جامعه مولد، کم هزینه و اقتصادی است و حمایت از این جامعه می تواند زمینه تولید بیشتر را فراهم آورد.

وی می افزاید: هر چادر عشایری یک کارگاه تولیدی است که علاوه بر تنوع تولید، تمام اعضای خانوار از خردسال تا سالخورده به کار و تلاش مشغول هستند.

به گزارش خبرنگار مهر، ۱۶طایفه و شش ایل بومی و دو طایفه کشکولی و دره شوری از ایل قشقایی در مناطق عشایری این استان زندگی می کنند و از کمترین امکانات برخوردار نیستند.

با این حال آیین نامه ساماندهی عشایر همچنان خاک می خورد تا عشایر نا امید از حمایت مسئولین هر ساله از این زندگی پاک و بی آلایش و تولید گر دست بشویند و به جماعت مصرف کننده شهری اضافه شوند.

…………………….

گزارش و عکس: شریف اسلامی

عکس اول: حسن غفاری