روستای بیمرغ / گناباد / خراسان رضوی

سایتها و وبلاگهای روستای بیمرغ

شهرستان گناباد – استان خراسان رضوی

www.beymorgh.ir/

http://beymorgh.blogfa.com/

http://www.beimorgh.blogfa.com/

http://www.beymorgh.parsiblog.com/

http://farzanebeimorghy.blogfa.com/

http://www.bimorgh.blogfa.com/

معرفی بیمرغ

 روستای بیمرغ مرکز دهستان پسکلوت گناباد است و در ۲۸ کیلومتری مرکز شهرستان واقع شده است.با قدمتی بیش از ۲۰۰۰ سال ،دارای سابقه بس کهن و سرگذشتی طولانی است .روستای بیمرغ از اطراف با روستاهای روشناوند .نوده پشنگ .اروک . شوراب همجوار است .بیشتر اب و اراضی آن موقفه استان قدس رضوی (ع) است . و به ۱۴ سهم منقسم میشود که یکی ملکی و بقیه وقف است ، و در بیمرغ سایر دهاتی که همجوار بیمرغ هستند اب و اراضی ملکی غالبا با هم خریدو فروش یا وقف میشدند .بر خلاف جلگه گناباد که آب و اراضی آن جداگانه معامله میشود .عده نفوس بیمرغ هم اکنون در حدود ۱۵۰۰ نفر می باشند چون خود بیمرغ ملک ندارد غالبا در مزارع و دهات اطراف مختصر ملکی برای خود تهیه کرده اند و خودشان زراعت میکنند یا زارع دارند.از مهر قنات تا خود آبادی تقریبا یک فرسخ و نیم فاصله است از این رو مقدار زیادی از اب تا موقع رسیدن به زراعت مخصوصا در تابستان جذب زمین می شود (هم اکنون قنات بیمرغ خشک شده و مردم درصدد بازسازی ان هستند) در چند سال گذشته تقریبا ۳۰ سال قبل آقای حاج ابوالحسن کریمی مستاجر انجا طبق اجازه اداره استانه قدس رضوی مجرایی در زیر زمین احداث نمود و مانند قنات به حفر چا ههایی پرداخت که نزدک روستای بیمرغ ظاهر می شود .و مجرای آن را از زیر قرار داده اند .که اراضی زیادتری را مشروب کند (با ذکر این نکته به که به علت کمبودشدید اب قنات در سالهای اخیر چاهی در نزدیکی بیمرغ برای جبران اب احداث شده است )در کنار جوی آب چند تا درخت نشانده بودند ، ولی به طور کلی نه خود آبادی و نه مجرای قنات درختان زیادی ندارد فقط چند درخت در در انجا وجود دارد و چون بیشتر آن وقف است مستاجرین درصدد احداٍث باغات نیستند.

          در بیمرغ مزاری است که معروف است آرامگاه امامزاده احمد فرزند موسی بن جعفر (ع) است که تاریخ بنای اولیه آن معلوم نیست و لی سنگ قبری در آنجا موجود است که مربوط به یکی از مدفونین آنجا به نام میر ابوالقاسم جاندار خفاجه ای است و تاریخ آن ۱۰۵۳ می باشد که معلوم میشود در آن تاریخ که مقارن با دوره صفویه بود بنایی در انجا وجود داشته است و مرحوم حاج حسنعلی بیک انجا را تعمیر نموده و این اشعار در بالای درب ورودر طرف خانمها رو سنگی نوشته شده است :

                به روزگار شهنشاه دین پناه موید                  که هست ناصر الدین خدا و ملت احمد

               سلالته الحاج حاجی حسنعلی است              که باشد خجسته نائب فرخنده بلوک گنابد

               بجست زائر بیت الحرام کسب از آن پس            گماشت همت مردانه را بخیر مجدد

               چو بود منهدم ازاقتضای گردش گیتی                به بویمرغ مزار امامزاده سلطان احمد

               برادر شه مسموم مقتدای خراسان                  زنسل موسی کاظم زآل پاک محمد

               به نیکویی تعمیر کرد و داد بلندی                     که نام نیک بماند از او به دهر موبد

               به دستیاری پیر خردبه کلک هنرور                   حبیب از پی تاریخ سال کرد رقمزد

               چو هست درغرفات بهشت مسکن بانی          بدیهه از پی تاریخ سال( غرفه) برآمد

در سالهای گذسته ضریحی آهنی از طرف حاج ابوالحسن کریمی مستاجر انجا تهیه و اهدا گردیده بود که تا سال ۱۳۸۰ نصب بود و حالا با همت مردم بیمرغ ضریحی دیگری در مرقد این بزرگوار نصب شده (جا داره به نیابت از طرف مردم بیمرغ ازکمک مالی مردم نوده پشنگ هم به خاطر نصب این ضریح متبرک تشکر کنم )مردم بیمرغ و اطراف آن بدان مزار اعتقاد کامل دارند و نذرهایی برای آنجا می نمایند و روضه خوانی برای آن می نمایند .

 مزارعی هم در اطراف بیمرغ می باشد که از توابع آن است و زارعین آنها از اهالی بیمرغ هستند ، مانند مزرعه اروک و اسو و کلاته علی نور البته اروک واسو چندین سال است که به عنوان روستا تلقی میشوند .

واژه شناسی بیمرغ(وجه تمسیه ) 

بسیاری از نویسندگان  واژه بیمرغ را در اثار خود به صورت های گوناگون ثبت کرده اند از جمله در کتاب تاریخ  تالیف نورالدین لطف الله مشهوربه حافظ ابرو به قریه بوی مرغ اشاره شده و در بسیاری از کتب قدیمی به همین نام اشاره شده است .ودر بعضی از کتب به واژه های از قبیل بیمورق (فرهنگ ابادیهای کشور،جلد پنجم ،بهمن ۱۳۴۷ صحفه ۳۰).ی بی مرغ و بیمُرغ نیز اشاره شده است که هرکدام دارای معانی خاصی است ویا  تغیر نام این منطقه را بتوان به حوادث طبیعی و تحولات تاریخی و شاید خیلی از موارد دیگر که این بنده حقیر از ان بی اطلاع است ارتباط داد

.مثلا:

(۱)واژه بی مرغ از دو کامه( بی) و( مرغ) تشکیل شده که هرکدام دارای معنایست :

(بی) در ترکی به معنای بزرگ و وسیع و (مَرغ) به معنای دشت و در کل به معنای دشتهای وسیع و شاید علت این نام گذاری به دلیل وجود برخی از ترکمن ها در این منطقه  باشدو یا وجو دشت های وسیع اطراف بیمرغ که مردم در زمانهای قدیم برای تفریح به این مَرغزارها می آمدند .

(۲) واژه بوی مُرغ که فقط دارای معنای خود است :

این واژه نسبت به دیگر واژه ها در کتب بیشتر اشاره شده است و شاید قدمی ترین نام این منطقه دانست

بسیاری از مردم بیمرغ بر این عقیده اند که قرنها پیش در این منطقه زلزله ای عظیم منجر به ویرانی کامل روستا شده و عده ای از مردم در حال عبور از این منطقه با مشاهدی مرغی بر روی جسد انسان در زیر خاک که در حال کنکاش بوده متوجه شدند که در این مکان روستایی بوده یا به مشام رسیدن بوی مرغ این منطقه را با این نام نامگذاری کرده اند . به این داستان تا حدودی میتون صحه گذاشت زیرا گناباد با توجه به ساختار نوع زمین، سرزمینی زلزله خیز است و تا کنون زلزله های عظیمی این شهرستان و نواحی اطراف آن را ویران ساخته (بعد از اسلام ۲۲ زلزله در این منطقه گزارش شده  است ) حتی یکبار این منطقه طوری ویران شده که فقط یک طفل زنده ماند . دو مورد از مهمترین و شدیدترین آنها به شرح زیر است .

الف)در قرن هفتم هجری در حدود سال ۶۳۵

 ب)در سال ۸۰۹ هجری در زمان صفویه( در شبی زمستانی) در حالی که همه مردم در خانه های خود آرمیده بودند بیشتر آبادیهای گناباد در اثر این زلزله به کلی ویران شد . 

(۳) وآژه ی بِِِِِِیْمرغ به معنای : برای مرغ

واژه ای که اکنون برای نام این منطقه به کار برده میشود . بعضی از مردم علت این نامگذاری را وقف این منطقه توسط خان آن جا برای مرغ های امام رضا (منظور کبوتر های امام رضا ) میدانند .

(۴)واژه بیمرغ :

تلفظ این واژه با واژه قبلی یکی است و امروزه هم به کار میرود .بعضی گویند به لفظ فرس قدیم بَی یعنی خوب و بَیْمرغ یعنی :مرغ (دشت )خوب/یا/ مرغ خوب با توجه به توضیحات محققین مختلف این تعبیر صحیح به نظر نمیرسد البته در مصاحبه که با برخی معمیرن انجام شده گروهی بر این اعتقاد بودند که بَی به معنای بغ= خدای زرتشتیان و بیمرغ در اصل بَیْ بُغ بوده است

(۵)بیمورق :شاید به همان معنای بی مرغ (چیز زیادی در موردش پیدا نکردم )

قدمت ۲۰۰۰ ساله بیمرغ

 تا حالا فکر کردید چرا اسم وبلاگمو گذاشتم (بیمرغ روستای ۲۰۰۰ ساله )

اینکه بیمرغ روستای ۲۰۰۰ ساله هست .شک نکنید .در زیر مطالبی رو از کتابهای تاریخی جمع آوری کردم که  با تجزیه و تحلیل آن میتوان به قدمت ۲۰۰۰ ساله یا بیشتر بیمرغ پی برد .منتظر نظرات شما در مورد شماره ۱ برای کاملتر شدنش هستم .

۱) عین مطلب : {نام شهر و آبادیهای بیمرغ از زمان قدیم باقی مانده و سلطه مانی گرایی نتوانسته در آن تغیراتی ایجاد کند نامهایی چون بیمرغ و… (منبع :جغرافیای تاریخی گناباد تالیف سید حسین مجتبوی ص۹۷)} از ان زمان تا حالا حدود ۱۷۰۰ سال شده (نظرات خود را راجب به این بند حتما بنویسید )

 2)در کتاب جغرافیای تاریخی خراسان نوشته حافظ ابرو یا همان نورالدین لطف الله ص ۲۸ به قریه بوی مرغ نیز اشاره شده  .البته این کتاب به قدمت این روستا اشاره نکرده  فقط نویسنده این کتاب که حدود ۷۰۰ سال پیش این کتاب رو نوشته از بیمرغ به عنوان یکی از روستاهای بزرگ گناباد اشاره کرده  .

۳) رسم و رسومات زمان زرتشت که کم کم داره در بیمرغ و بیشتر مناطق از بین میره و سایر رسم رسومات  از قبیل حکومت زنان در نوروز  که توی وبلاگم در موردش توضیح دادم،فرهنگی ۲۰۰۰ ساله یا بیشتر رو روی دوش خود میکشد و نشانگر قدمتی چندین هزار ساله است شاید به گفته ی دکتر باستانی پاریزی از بقایای عصر پرستش آناهیتا باشد که از  زمان عصر پرستش آناهیتا بیشتراز ۲۲۵۰ سال است .  (منبع : منبع :جغرافیای تاریخی گناباد تالیف سید حسین مجتبوی ص۱۹۸)که این کتاب نیز خودش به منابع دیگری اشاره کرده .

۴)از کتاب رجبعلی لباف خانیکی(گناباد خواستگاه حماسه های پنهان )

۱)صحفه ۲۶ /عین مطلب :(محوطه های نسبتا وسیع و بزرگ باستانی گورکی ،پشن ،نقارخانه،اروک،در اطراف روستاهای روشناوند ،نوده پشنگ و بیمرغ وجود دارند که اقامتی طولانی از حدود سه هزار سال پیش تا حدود هفتصد سال پیش در ان منطقه را نشان میدهد …)

۲)صحفه ۲۹ /عین مطلب :(برخی از اسامی مکانها در گناباد یادمان دوران پارتیان و ساسانیان میباشند مثل :خانیک .بیدخت ،بجستان ،بیمرغ ،روشناوند ،که حاکی از حضور جوامعی از ان دوران در نقاط مختلف گناباد و قهستان میباشد. …)پارتیان ۲۲۵۰ سال پیش بر ایران حکومت میکردند .  و این مطلب پعنی قدمتی ۲۲۵۰ ساله .

با تشکر از دوست عزیزم جواد جوانبخت در مورد توضیحاتی که راجب به (حکومت پارتیان )دادند .

منتظر نظرات شما هم هستیم (خودتون رو سهیم بدونید )

نگاهی گذرا به بیمرغ قدیم

بیمرغ قدیم مسجد کوچکی داشت و حمام آنرا هم مرحوم میرزا ابوتراب خان مقبل السلطنه موقعی که مستاجر انجا بود ساخت .مرحوم ملا محمد امام جماعت بیمرغ و از مردم مومن و با ذوق بود.که پس از او شیخ حسن فرزندش امامت جماعت انجا را داشت و بعد از او فرزندش شیخ علی ه مسجد می رفتند و روضه می خواندند و به کارهای زراعتی اشتغال داشتند / مرحوم کربلایی ملا ابراهیم از فقرای نیک و با اعتقاد و ثابت قدم انجا بود(روحش شاد )

بسیاری از مردم بیمرغ در گذشته یا گوسفند دار یا شتر دار بودندو هم اکنون دامداری در بین مردم رواج دارد و واز صنایع دستی بیمرغ در دههای گذشته می توان به نمد مالی.گلیم بافی وکفش بیمرغی و قالیچه واز صنایع دستی امروزه آن میتوان فقط به نمد مالی اشاره نمود