مرغش – گناباد – خراسان رضوی
سایتها و وبلاگهای روستای مرغش
شهرستان گناباد – استان خراسان رضوی
مرغش :روستای مرغش مرکز دهستان مرکزی بخش کاخک و در شرق شهر ومرکزبخش کاخک واقع شده است.منطبق بر عرض جغرافیایی ’۰۹/۳۴ شمالی و طول جغرافیایی ’۰۴/۵۸ شرقی است و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۵۸۰ متر است.تا مرکز بخش ۵/۱ کیلومتر و تا مرکز شهرستان۵/۲۵گناباد کیلومتر فاصله دارد. روستای مرغش از روستاهای بسیاری قدیمی دهستان کاخک است. بگونه ای که تاکنون چندین مرتبه در مکانهای مختلف ساخته شده است مرغش از روستاهای مهاجرفرست است و جمعیت قابل توجهی از آنان در مرکز و سایر شهرهای استان ومرکز شهرستان و مرکزبخش کاخک سکونت دارند جمعیت مرغش در سال ۱۳۸۵، ۱۰۴ نفر ولی اخیراً به دلیل جاذبه های ایجاد شده جمعیت آن نسبت به آمارگیری قبلی افزایش یافته است وساخت وساز در آن بیشتر شده است .مردم مرغش کشاورز و دامدارو همچنین شاغل درمشاغلی تولید صنعتی و کارگاه های خدماتی درمرکز بخش کاخک هستند، اراضی آبی روستا حدود ۱۰۰ هکتار است و آب کشاورزی روستا از قنات تأمین می شود.در چند سال اخیر به دلیل خشکسالی سراسری ، آب قنات فقط جوابگوی حدود ۲۵ هکتار از مزارع آن می باشد محصولات عمده این روستا، زعفران، گندم، جوو بادام ، پسته و انواع سردرختی و فراوردهای دامی گوسفندی و گاوی است وجود چندین واحد دامداری سنگین در مجاورت این روستا آن را به یکی از قطبهای تولید شیر در منطقه تبدیل کرده است به لحاظ امکانات بیش از ۳۰سال است که دارای آب آشامیدنی لوله کشی بوده و انشعابات خانگی آن ۳۰سال قبل نصب گریده است دفترمخابرات این روستا از اوایل انقلاب دایر وهم اکنون مرکز ارتباطی روستاهای شرقی کاخک می باشد حمام قدیمی که درحال حاضر تبدیل به حمام با انرژی خورشیدی شده است در حدود ۵۰سال پیش توسط خیرین ساخته شده ودرزلزله سال ۴۷ سالم ماند ومورد استفاده تمام اهالی منطقه اعم ازشهر کاخک و روستاهای مجاوربوده است . مدرسه ابتدائی آن که قریب به نیم قرن سابقه داردو از گذشته های دور مرکز آموزشی فرزندان مردم روستا وروستاهای مجاور بوده است و ازگذشته های دور کلاسهای بزرگسالان معروف به کلاس اکابر دراین روستا تشکیل می شده است ،این روستا دارای مسجدی زیبا ومناسب که اخیراً بازسازی شده ، حسینیه وفاطمیه وهمچنین فروشندگی مواد سوختی نظیر نفت وگازمایع وغیره می باشد این روستا دارای پایگاه بسیج فعال بوده وتقریباً همه مردان این روستا دربسیج وپایگاه آن عضویت وفعالانه مشارکت دارند.وسیله نقلیه مردم به شهر وانت و موتورسیکلت و سواری است. ولی به دلیل فاصله کم آن تا مرکز بخش کاخک غالباً مردم برای آمد وشد وخرید مایحتاج روزانه خوداین فاصله کم را پیاده طی می کنند از مهمترین ویژگیهای این روستا بافت روستائی منحصر به فرد آن است که ساختمانهای این روستا چون درسال ۴۷ وبعد از زلزله توسط حضرت آیت ا. . . میلانی(ره) ساخته وبه مردم واگذار گردیده است ، برخلاف بسیاری از روستا های منطقه بصورتی مناسب ساخته شده است و خیابانهای آن به تناسب اهمت اصلی وفرعی بودن هرخیابان وکوچه از وسعت لازم برخوردار است . یکی از مهمترین ویژگیهای این روستا بعد مسافت کم و نزدیکی آن به مرکز بخش کاخک وبه عبارتی دیگر نزدیکترین روستا به شهرکاخک است که دراین ارتباط می توان گفت فاصله این روستا به حرم مطهر امامزاده سلطان محمد عابد (ع) در مقایسه با کوی شهید رجائی شهرکاخک بسیار نزدیکتر است.این روستا به غیر از گاز شهری ازتمامی خدمات شهری برخوردار است والبته برای گاز رسانی هم نقشه برداری صورت گرفته وانشا ا… بزودی گاز این روستا نیز متصل خواهد شد.وجود شوراهای فعال وزحمت کش ودهیارانی لایق درگذشته وحال و زحمات فراوان آنها درجهت توسعه وبرخورداری از امکاناتی ازقبیل پارک محله وزمین ورزش و. . . باعث شده است که محیط این روستا برای مردم جذاب ودوست داشتنی باشد. وجود مردمانی باهمت ویکدل ومومن از دیگر ویژگیهای این روستا میباشد.
وجه تسمیه مرغش
در گذشته صحافان آثار ارزشمند و گرانقدر نویسندگان ودانشمندان بزرگ را پس از آنکه نوشته می شد به روشی خاص صحافی و نگهداری می کردند آنها پس ازتهیه صفحاتی ازکاغذ، چند برگ از آن را بر روی یکدیگر می‌چسباندند و با «مشته» می‌کوبیدند و با این روش، مقوایی فشرده به دست می‌آوردند و از آن، برای تهیه جلد کتابهای ارزشمند ونفیس استفاده می‌کردند و سپس آن را تزیین می‌کردند و برای این تزیین کردن، ابتدا، سطح کار را با رنگی مناسب و بیشتر زرد تیره یا سبز تیره زیرسازی می‌کردند و با روغن کمان – که از ترکیب صمغ درخت سرو وحشی و روغن بزرک ساخته می‌شد – می‌پوشاندند و قبل از آن که روغن کامل خشک شود، مقداری مرغش یا دلربا که نوعی از سنگهای کوارتز و با رنگ‌های گوناگونی بود – می‌ساییدند و بر روی سطح کار می‌پاشیدند و سپس غلطکی چوبی را بر روی آن می‌غلطاندند تا سوده‌ها در روغن کمان بنشیند و رویه جلد هموار گردد و در نهایت آن را دوباره با روغن کمان می‌پوشاندند و برای تذهیب یا نقاشی در اختیار مینیاتورسازان و تذهیب‌کاران قرار می‌دادند . امروزه نیز در صنعت ساعت سازی کشورسوئیس بعنوان بهترین ساعت ساز دنیا بشمار می رود وبهترین ساعتهای دنیا ساعتهای سوئیسی هستند که در ساخت آن از سنگ کوارتز استفاده می شود وساعتهای کوارتز ۲۱سنگ سوئیسی معٍّرف خاص وعام است و هرچه تعداد سنگهای ساعت های کوارتز بیشتر باشد ارزش آن هم بیشتر است و به عبارتی دیگر در زبان فارسی کوارتز به معنی سنگ دلربا یا سنگ مرغش است و دریک کلام معنی مرغش از نظر اصطلاح هنری نوعی سنگ می باشد. از نقطه نظر لغوی ودر میان اهل قلم واهل کلام وادبیات و در فرهنگ های لغت فارسی مر غش اینگونه معنی شده است مرغش از دو قسمت تشکیل شده است که قسمت اول «مر» به معنی «بی» یا «بدون» معنی شده است و قسمت دوم آن «غش» به ناخالصی معنی گردیده است و هرگاه که این دو قسمت باهم ترکیب شوند وکلمه مرکب «مرغش» راتشکیل دهند آنگاه مرغش را بی غش یابدون غش و خالص معنی کرده اند وبه عبارتی دیگر در یک کلام مرغش یعنی خالص و ناب و اصیل
روستای مرغش مرکز دهستان مرکزی بخش کاخک
دهستان مرکزی کاخک از بخش کاخک از شهرستان گناباد واقع شده است و منطقه کوهستانی و پایکوهی جنوب شهرستان گناباد با وسعتی برابر ۶۰۷ کیلومتر مربع، می باشد برابرآخرین آمار نفوس ومسکن در سال ۱۳۸۵، ۳۰۵۲ نفر جمعیت روستایی داشته است. و مرکز آن روستای مرغش است روستاها و آبادی‌های دارای جمعیت این دهستان بالغ بر ۵۰ مورد است. لیکن اغلب آنان کم جمعیت هستند. بزرگترین روستاهای این دهستان شامل خانیک، دیسفان، پچک و استاد نیز در حفظ جمعیت خود موفق نبوده اند. بعنوان مثال خانیک و دیسفان که بر اساس سرشماریهای قبلی جمعیت آنان بالغ بر ۱۰۰۰ نفر بوده است امروزه به دلیل مهاجرت وسیع روستائیان دارای جمعیت کم و با نسبت جنسی نامتعادل است. از ویژگیهای این منطقه کم آبی و مهاجر فرستی شدید است. لیکن سبقه فرهنگی و آموزشی آن بسیار چشمگیر است و تحصیل کردگان بزرگی داشته و دارد. بسیاری از کسانیکه در تحول اساسی گناباد در نیمه اولیه قرن اخیر مؤثر بوده‌اند فرزندان این دهستان هستند.
